Szanowna Pani Marszałek! W związku z pismem Pani Marszałek z dnia 18 marca 2014 r., znak: SPS-023-25259/14, przekazującym interpelację posła Krzysztofa Popiołka w sprawie spadku cen skupu żywca wieprzowego uprzejmie informuję, co następuje.
Mając na uwadze pogarszającą się sytuację na rynku wieprzowiny, w tym spadek cen oraz problemy z eksportem polskiego mięsa wieprzowego, na posiedzeniu komitetu ds. wspólnej organizacji rynków w dniu 20 lutego 2014 r. Polska poinformowała Komisję Europejską o problemach występujących na polskim rynku wieprzowiny. Przedstawiciel Polski podkreślił, że cena wieprzowiny w Polsce obniża się od początku lutego 2014 r., występują także problemy z eksportem. Zaapelował do Komisji Europejskiej o podjęcie działań mających na celu poprawę sytuacji na rynku wieprzowiny. Komisja Europejska poinformowała, że ściśle monitoruje sytuację na tym rynku, prowadzone są także negocjacje ze stroną rosyjską mające na celu zniesienie embarga na przywóz wieprzowiny z Unii Europejskiej wprowadzonego przez ten kraj.
Ponadto pismem z dnia 24 lutego 2014 r. minister rolnictwa i rozwoju wsi wystąpił do komisarza ds. rolnictwa i rozwoju wsi z wnioskiem o podjęcie szybkich i zdecydowanych działań z wykorzystaniem istniejącego instrumentarium wsparcia rynku. We wniosku zwrócono uwagę, że Polska obserwuje z rosnącym niepokojem rozwój sytuacji na rynku wieprzowiny wynikający z pojawienia się przypadków afrykańskiego pomoru świń u dzików w Unii Europejskiej, a w konsekwencji wprowadzenia ograniczeń w imporcie mięsa wieprzowego z UE przez niektóre państwa trzecie, szczególnie Federację Rosyjską. W przypadku Polski skutki te są tym dotkliwsze, że wykryte na terenie kraju przypadki ASF u dzików spowodowały konieczność utworzenia stref zagrożonych, objętych szeregiem zakazów i nakazów, a restrykcje w zakresie importu z Polski wprowadziły państwa trzecie stanowiące głównych partnerów handlowych Polski, tj. Federacja Rosyjska, Białoruś, Japonia czy Chińska Republika Ludowa.
Minister rolnictwa i rozwoju wsi ponownie wystąpił na początku marca 2014 r. do komisarza ds. rolnictwa i rozwoju wsi z wnioskiem o uruchomienie nadzwyczajnych środków wsparcia rynku wieprzowiny w formie pomocy finansowej dla producentów świń prowadzących działalność w strefie objętej restrykcjami wynikającymi z przepisów weterynaryjnych, a także dopłat do prywatnego przechowywania mięsa wieprzowego oraz refundacji wywozowych celem złagodzenia postępującego spadku cen oraz występujących w całej Polsce problemów ze zbytem świń. Decyzja o ewentualnym uruchomieniu powyższych środków wsparcia musi być podjęta przez Komisję Europejską.
Na spotkaniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi z komisarzem, które odbyło się w dniu 6 marca 2014 r. zapadła wstępna decyzja o akceptacji uruchomienia nadzwyczajnych środków wsparcia dla producentów świń w strefie objętej restrykcjami wynikającymi z przepisów weterynaryjnych. Rozporządzenie Komisji Europejskiej w tej sprawie zostało przyjęte na posiedzeniu komitetu ds. wspólnej organizacji rynków w dniu 20 marca 2014 r. Projekt uzyskał pozytywną opinię państw członkowskich.
W dniu 29 marca 2014 r. planowane jest opublikowanie rozporządzenia Komisji Europejskiej określające nadzwyczajne środki wsparcia rynku wieprzowiny w Polsce. Rozporządzenie to wejdzie w życie następnego dnia. Zgodnie z postanowieniami ww. rozporządzenia producentowi rolnemu, który był posiadaczem świń pochodzących z obszarów dotkniętych ograniczeniami weterynaryjnymi w związku ze zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń i sprzedał je w okresie od 26 lutego do 25 maja 2014 r., przysługuje wsparcie finansowe.
Rekompensaty dla producentów rolnych będą przysługiwały za dostarczone do ubojni świnie z terenów, które obejmowały:
A. W okresie od 26 lutego do 28 marca 2014 r.:
- powiat sejneński;
- w powiecie augustowskim gminę Płaska, gminę Lipsk, gminę Sztabin;
- powiat sokólski;
- w powiecie białostockim gminę Czarna Białostocka, gminę Supraśl, gminę Zabłudów, gminę Michałowo, gminę Gródek;
- powiat hajnowski;
- powiat bielski;
- powiat siemiatycki;
- powiat łosicki;
- powiat bialski wraz z miastem Biała Podlaska;
- powiat włodawski.
B. Od 29 marca 2014 r. z terenów województwa podlaskiego:
- w powiecie sejneńskim: gminę Giby i gminę Sejny wraz z miastem Sejny;
- w powiecie augustowskim gminę Lipsk i gminę Płaska;
- w powiecie białostockim gminę Czarna Białostocka, gminę Gródek, gminę Supraśl, gminę Wasilków i gminę Michałowo;
- w powiecie sokólskim gminę Dąbrowa Białostocka, gminę Janów, gminę Krynki, gminę Kuźnica, gminę Nowy Dwór, gminę Sidra, gminę Sokółka i gminę Szudziałowo.
Wsparcie finansowe (rekompensaty) będzie udzielane do świń o masie od 50 kg oraz macior o masie od 160 kg. Wsparcie to określono na poziomie 35,7 euro/100 kg masy tuszy. W przypadku tusz o masie powyżej 100 kg wsparcie będzie ograniczone do 35,7 euro/tuszę. W przypadku tusz poniżej 100 kg poziom wsparcia będzie odpowiednio redukowany. Producenci chcący uzyskać wsparcie będą składać wnioski do Agencji Rynku Rolnego.
Ponadto wniosek dotyczący uruchomienia dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny jest przez Komisję Europejską nadal analizowany, co Komisja potwierdziła również na posiedzeniu komitetu w dniu 20 marca 2014 r. w związku z ponownym wnioskiem Polski w tej sprawie. Komisja wskazała, że na bieżąco monitoruje sytuację rynkową pod tym kątem.
Zasady organizacji rynku wieprzowiny, w tym instrumenty wsparcia tego rynku, są regulowane na poziomie Unii Europejskiej. Decyzja o zastosowaniu mechanizmów, a także zakres, rodzaj działań i wysokość ewentualnego wsparcia (w tym finansowego), jakie mogą być zastosowane, musi być podjęta przez Komisję Europejską w drodze wydania aktów normatywnych. Polska podobnie jak i inne kraje członkowskie UE nie ma możliwości samodzielnego podejmowania działań interwencyjnych na rynku wieprzowiny.
Ponadto uprzejmie informuję, że obecnie Agencja Rezerw Materiałowych jest w trakcie realizacji decyzji ministra gospodarki dotyczącej utworzenia rezerw strategicznych półtusz wieprzowych wyprodukowanych z trzody chlewnej pochodzącej ze strefy objętej ograniczeniami.
Równocześnie mając na względzie korzystną sytuację epizootyczną w zakresie ASF (brak nowych przypadków), podjęto działania zmierzające do zminimalizowania do niezbędnego minimum środków stosowanych w obszarze objętym ograniczeniami oraz zmniejszenia tego obszaru. W związku z powyższym w dniu 19 marca 2014 r. weszło w życie rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 19 marca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zarządzenia środków w związku z wystąpieniem u dzików afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. poz. 354). Ponadto w dniu 19 marca 2014 r. weszło w życie rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 19 marca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny (Dz. U. poz. 356). Nowe przepisy prawa mają na celu rozwiązanie problemów logistycznych z odbiorem świń bezpośrednio z gospodarstw i ułatwią ich przemieszczanie do rzeźni oraz umożliwią wykorzystanie na własne potrzeby zdatnego do spożycia mięsa świń poddanych ubojowi w gospodarstwach zlokalizowanych na objętych ograniczeniami obszarach.
Uprzejmie informuję Panią Marszałek, że w dniu 28 marca 2014 r. wystąpiłem do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z pismem, w którym poruszyłem zasygnalizowane przez producentów trzody chlewnej problemy dotyczące stosowania przez zakłady przetwórstwa mięsa niedozwolonych praktyk polegających m.in. na ograniczaniu konkurencji na rynku mięsa i wykorzystywania pozycji dominującej w stosunku do producentów żywca wieprzowego, z prośbą o zbadanie zaistniałej sytuacji pod kątem ewentualnego naruszenia przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331).
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Tadeusz Nalewajk
Warszawa, dnia 31 marca 2014 r.