Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację pana posła Romualda Ajchlera w sprawie oddzielnej płatności z tytułu owoców i warzyw (tzw. płatność do pomidorów) przesłaną przy piśmie z dnia 5 lutego 2014 r., znak: SPS-023-24223/14, uprzejmie przekazuję Pani Marszałek następujące wyjaśnienia.

   Zgodnie z reformą wspólnej polityki rolnej (WPR) uchwaloną w czerwcu 2003 r. płatności bezpośrednie w Unii Europejskiej są oddzielone od produkcji rolnej, ponieważ ich nadrzędnym celem jest wsparcie dochodów rolniczych, a nie powodowanie zachęt do zwiększania produkcji. Dzięki temu rolnicy dostosowują swoją produkcję do faktycznego zapotrzebowania rynku i swoich przewag konkurencyjnych, a nie kierują się wysokością płatności bezpośrednich. Wymaga podkreślenia, że również ostatnio przeprowadzona reforma systemu wsparcia bezpośredniego, której rezultatem jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009, wpisuje się w dotychczasowy kierunek zmian w zakresie oddzielania płatności od bieżącej produkcji zapoczątkowany reformą WPR z 2003 r. Zasadniczo wypłata wsparcia bezpośredniego nie jest zatem powiązana z obowiązkiem prowadzenia określonej produkcji rolnej.

   Obecnie stosowana oddzielna płatność do pomidorów przysługuje rolnikowi, który spełnia warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej i złożył wniosek o przyznanie tej płatności oraz w roku gospodarczym 2006/2007 (rok referencyjny) dostarczył pomidory do przetworzenia zgodnie ze świadectwami dostawy owoców i warzyw do przetwórstwa określonymi na podstawie przepisów o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych. Płatność ta będzie stosowana również w kampanii roku 2014.

   Przywołane rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013, które reguluje zasady przyznawania wsparcia bezpośredniego w kolejnych latach nowej perspektywy finansowej (2015-2020) nie przewiduje natomiast utrzymania żadnego z obecnie funkcjonujących odrębnych instrumentów pomocowych (wyjątkiem jest stosowana w niektórych państwach członkowskich pomoc do bawełny), w tym również płatności do pomidorów. Zgodnie z tym rozporządzeniem zreformowany system płatności będzie składał się z płatności podstawowej (Polska podjęła decyzję o kontynuowaniu systemu jednolitej płatności obszarowej do roku 2020), płatności za praktyki rolnicze korzystne dla klimatu i środowiska oraz płatności dedykowanych wybranym beneficjentom, obszarom lub służącym osiągnięciu określonych celów. Będą to: płatność do obszarów z naturalnymi utrudnieniami, płatność związana z produkcją, płatność dla młodych rolników, płatność redystrybucyjna, przejściowe wsparcie krajowe oraz system dla małych gospodarstw rolnych.

   Jednym z elementów nowego systemu jest wsparcie związane z produkcją, które będzie fakultatywne dla państw członkowskich. Będzie ono mogło objąć następujące sektory i rodzaje produkcji: zboża, nasiona oleiste, rośliny wysokobiałkowe, rośliny strączkowe, len, konopie, ryż, orzechy, ziemniak skrobiowy, mleko i przetwory mleczne, nasiona, mięso baranie i mięso kozie, wołowinę i cielęcinę, oliwę z oliwek, jedwabniki, susz paszowy, chmiel, burak cukrowy, trzcina cukrowa i cykoria, owoce i warzywa oraz zagajniki o krótkiej rotacji. Jednocześnie wsparcie to będzie przyznawane wyłącznie sektorom lub regionom państwa członkowskiego, w których określone typy rolnicze lub określone sektory rolnictwa znajdują się w trudnej sytuacji i mają szczególne znaczenie ze względów gospodarczych, społecznych lub środowiskowych. Ponadto wsparcie związane z produkcją będzie stosowane wyłącznie w celu stworzenia zachęty do utrzymania obecnych poziomów produkcji oraz w ramach zdefiniowanych limitów ilościowych bazujących na określonych powierzchniach, plonach lub liczbie zwierząt.

   W przypadku Polski na wsparcie związane z produkcją możliwe byłoby przeznaczenie do 13% rocznego pułapu krajowego. Dodatkowo w celu wsparcia produkcji roślin wysokobiałkowych podana wielkość procentowa będzie mogła zostać zwiększona o dwa punkty procentowe (do 15%).

   Minister rolnictwa i rozwoju wsi dostrzega szczególne trudności, których doświadczają rolnicy w niektórych sektorach i rodzajach produkcji o szczególnym znaczeniu ze względów gospodarczych, społecznych lub środowiskowych. Niemniej jednak należy mieć również na uwadze, że wydzielenie części środków na wsparcie związane z produkcją będzie skutkowało pomniejszeniem koperty pozostającej do rozdysponowania w ramach płatności podstawowej (jednolita płatność obszarowa), która ze względu na swój powszechny charakter będzie trafiała również do producentów pomidorów.

   Obecnie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwają prace mające na celu dokonanie oceny przydatności w warunkach Polski poszczególnych instrumentów możliwych do wdrożenia w ramach systemu wsparcia bezpośredniego po 2014 r. W prace te włączone zostały jednostki naukowo-badawcze, które opracowują dla ministerstwa ekspertyzy w tym zakresie.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Zofia Szalczyk

   Warszawa, dnia 25 lutego 2014 r.