Szanowny Panie Ministrze! W związku z informacjami prasowymi dotyczącymi nieprawidłowości w funkcjonowaniu Komendy Straży Miejskiej Miasta Poznania, a także bezpośrednimi i pośrednimi uprawnieniami nadzorczymi ministra spraw wewnętrznych w zakresie funkcjonowania straży gminnych (miejskich) - poniżej interpelacja w tej sprawie.

   Jednocześnie proszę o przedstawienie odpowiedzi w regulaminowym terminie 21 dni od momentu złożenia niniejszej interpelacji (art. 193 ust. 1 uchwały Sejmu z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej).

   1. Stan faktyczny

   Obecny skład osobowy kierownictwa Komendy Straży Miejskiej Miasta Poznania, na moment złożenia niniejszej interpelacji, przedstawia się następująco: pan W. R., komendant straży miejskiej; pan Z. B., zastępca komendanta ds. prewencji; pan K. R., zastępca komendanta ds. logistyki. Zarówno pan R., jak i pan B. pełnili przed objęciem wysokich funkcji w straży miejskiej służbę w polskiej Policji.

   Pan W. R. objął stanowisko komendanta Straży Miejskiej Miasta Poznania w 2009 r. w kontrowersyjnych okolicznościach. Pan R. był bowiem od 2006 r. komendantem powiatowym Policji w Nowym Tomyślu, a wcześniej, w latach 2000-2006, komendantem komisariatu Stare Miasto w Poznaniu. Jak podawały media: ˝Okazuje się bowiem, że w 2008 r. W. R. został ukarany służbowo przez komendanta wojewódzkiego Policji w Poznaniu za wykorzystywanie radiowozu do celów prywatnych˝¹⁾, ponieważ: ˝Jako komendant Policji w Nowym Tomyślu kazał policjantom odbierać się z dworca i radiowozem jeździł do pracy˝²⁾.

   W 2012 r. pojawiły się kolejne kontrowersje związane z kierownictwem Komendy Straży Miejskiej Miasta Poznania, kiedy postanowiono, że zastępcą komendanta zostanie pan Z. B. Odnośnie do relacji pana R. oraz pana B. ˝Gazeta Wyborcza˝ podawała, odnosząc się również do postępowania w sprawie wykorzystywania radiowozu do celów służbowych przez pana R., iż: ˝choć wydział kontroli potwierdził jego winę, zarekomendował odstąpienie od wymierzenia kary. Dzięki temu R. pozostał na stanowisku komendanta. Wiceszefem wydziału kontroli był wtedy Z. B. To on zastąpił R. na stanowisku nowotomyskiego komendanta, gdy ten trzy lata temu został szefem poznańskiej straży miejskiej˝, i dalej: ˝2 lipca (2012 r.). Tego dnia opublikowany zostaje komunikat z wynikami konkursu na zastępcę szefa straży. Wygrywa B., który - zdaniem R. - najlepiej wypadł w rozmowie kwalifikacyjnej. Na czele komisji konkursowej stał komendant R.˝³⁾.

   Następnie pojawiły się kolejne kontrowersje związane z zatrudnieniem pana B. na stanowisku zastępcy komendanta straży miejskiej w Poznaniu: ˝CBA sprawdza, czy zastępca komendanta poznańskiej straży miejskiej dostał pracę zgodnie z prawem. Agenci podejrzewają, że do nieprawidłowości mogło dojść na szkoleniu na strażników. Zastępca komendanta miał je zrobić tylko 'na papierze'. Każdy, kto chce pracować w straży, musi mieć zaliczony kurs. Zastępca komendanta 330 godzin miał zaliczyć w miesiąc. Miał też odbyć 160 godzin praktyk w straży. Problem w tym, że w czasie, kiedy przechodził to szkolenie, pracował jeszcze w Policji i nie brał urlopu˝⁴⁾.

   Powyższe nieprawidłowości zostały potwierdzone zarówno przez agentów Centralnego Biura Antykorupcyjnego, jak i prokuraturę w Gdańsku. Dodatkowo okazuje się, że sprawa dotyczy również pana W. P., byłego policjanta, obecnie naczelnika wydziału Centrum w straży miejskiej w Poznaniu. Jednak z powodu luki prawnej samo śledztwo nie może dotyczyć osób, których dokumenty zostały sfałszowane, a więc w konsekwencji - wskazanych powyżej osób zajmujących kierownicze stanowiska w SM. Jak podają media: ˝Ale zarzutów im nie postawiono, bo to nie oni, lecz szef ośrodka szkoleniowego skłamał w dokumentach, za co ma teraz proces. Śledztwo wykazało, że uprawnienia do pracy w straży miejskiej zdobyło dzięki oszustwu w sumie dziewięć osób. Gdańska prokuratura sprawdzała, czy można odebrać im uprawnienia za to, że bezprawnie przystąpili do egzaminu. W przepisach dostrzegła bowiem lukę. Wynika z nich, jak takie uprawnienia zdobyć, ale nie ma słowa, jak je odebrać˝⁵⁾, i dalej: ˝Prokuratura doszła do wniosku, że nie może nic zrobić, bo świadectwo, które po egzaminie otrzymują strażnicy, nie jest decyzją administracyjną. I odesłała nas do Policji, bo to pomorski komendant powoływał komisję egzaminacyjną, a potem wystawiał strażnikom świadectwa. Zdaniem prokuratury komendant mógłby rozważyć unieważnienie egzaminu i cofnięcie uprawnień. Policja jednak rozkłada ręce˝⁶⁾.

   2. Stan prawny

   Powyższe - ustalone i potwierdzone - nieprawidłowości, stan prawny opisany poniżej, a także zadane w niniejszej interpelacji pytania rozpatrywać należy w kontekście obowiązującego stanu prawnego. W szczególności dotyczy to ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1383) (ustawa o strażach gminnych) oraz ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 287, poz. 1687) (ustawa o Policji).

   W myśl art. 5 ust. 1 in fine ustawy o Policji komendant główny Policji podlega ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych - tj. ministrowi spraw wewnętrznych - i komendant ten jest przełożonym wszystkich funkcjonariuszy Policji (art. 5 ust. 2 ustawy o Policji).

   (Opinia) Zgodnie z art. 7 ustawy o strażach gminnych: ˝Strażą kieruje komendant, zatrudniany na podstawie umowy o pracę przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta), po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego (Stołecznego) Policji. W przypadku nieotrzymania opinii wójt, burmistrz (prezydent miasta) może zatrudnić komendanta po upływie 14 dni od dnia przedstawienia wniosku o wydanie opinii˝.

   (Nadzór) Zgodnie z art. 9 ustawy o strażach gminnych: ˝2. Nadzór nad działalnością straży w zakresie: 1) wykonywania uprawnień, o których mowa w art. 12, 2) użycia broni palnej oraz środków przymusu bezpośredniego, 3) ewidencji, o której mowa w art. 9a ust. 1 - sprawuje wojewoda przy pomocy komendanta wojewódzkiego (Stołecznego) Policji działającego w jego imieniu. 3. Wojewoda sprawuje nadzór przez: 1) okresowe lub doraźne kontrole, obejmujące całokształt lub część spraw poddanych nadzorowi, 2) wydawanie zaleceń pokontrolnych oraz kontrolę prawidłowości i terminowości ich realizacji, 3) podejmowanie innych czynności zmierzających do usunięcia stwierdzonych uchybień i zapobieżenia ich powstawaniu˝.

   W kontekście nadzoru istotne jest również rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 21 grudnia 2009 r. w sprawie trybu sprawowania nadzoru nad działalnością straży gminnych (miejskich) (Dz. U. z 2009 r. Nr 220, poz. 1773) (rozporządzenie ws. nadzoru), które wskazuje na możliwości nadzorcze właściwego terytorialnie wojewody wykonywane przy pomocy komendanta wojewódzkiego (stołecznego) Policji (§ 1 rozporządzenia ws. nadzoru). Rozporządzenie to wskazuje również na możliwości dokonywania kontroli okresowych w podległych jednostkach (§ 3) oraz kontroli doraźnych (§ 4). Z samej kontroli sporządza się natomiast protokół (§ 10), a także projekt wystąpienia pokontrolnego zawierającego informacje o wynikach kontroli, a w przypadku pojawienia się uwag i wniosków z niej wynikających - także zalecenia zmierzające do usunięcia stwierdzonych uchybień oraz termin na wykonanie wydanych zaleceń (§ 11).

   (Wymagania wobec strażników) Zgodnie z art. 24 ustawy o strażach gminnych: ˝Strażnikiem może być osoba, która: (...) 5) cieszy się nienaganną opinią˝, natomiast stosownie do art. 27:,,Do obowiązków strażnika należy: 1) przestrzeganie prawa, rzetelne, bezstronne i terminowe wykonywanie poleceń przełożonych˝.

   (Szkolenia strażników) Zgodnie z rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 17 grudnia 2009 r. w sprawie szkolenia podstawowego strażników gminnych (miejskich) (rozporządzenie ws. szkolenia) właściwy komendant wojewódzki Policji jest odpowiedzialny za szkolenie oraz egzaminowanie strażników miejskich. Stosownie do § 8 rozporządzenia ws. szkolenia: ˝Strażnik przystępuje do egzaminu kończącego szkolenie podstawowe po ukończeniu wszystkich przewidzianych szczegółowym programem przedmiotów szkolenia˝.

   W związku z powyżej opisanym stanem faktycznym i prawnym, na podstawie art. 192 i 193 uchwały Sejmu z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, wnoszę o pilne przedstawienie odpowiedzi na następujące pytania:

   1. Odnosząc się do kwestii opinii: Czy stosownie do art. 7 ustawy o strażach gminnych w 2009 r. wydana została opinia właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego (stołecznego) Policji w związku z powołaniem pana W. R. na komendanta straży miejskiej w Poznaniu? Jeżeli tak, to proszę o dołączenie kopii tej opinii do odpowiedzi na niniejszą interpelację. Jeżeli nie, to proszę o wskazanie przyczyn niewydania opinii.

   2. Odnosząc się do kwestii nadzoru, proszę o wskazanie: Czy stosownie do art. 9 ustawy o strażach miejskich oraz w związku z rozporządzeniem ws. nadzoru w 2013 r. odbyły się w straży miejskiej w Poznaniu kontrole okresowe bądź doraźne? Jeżeli tak, to proszę o wskazanie dat tychże kontroli oraz o załączenie projektów wystąpień pokontrolnych sporządzonych po każdej z tychże kontroli do odpowiedzi na niniejszą interpelację. Jeżeli takich kontroli w 2013 r. nie było, to proszę o wskazanie przyczyn ich braku.

   3. Odnosząc się do kwestii nadzoru, proszę o wskazanie: Czy w związku z przedstawionymi, również w treści niniejszej interpelacji, artykułami prasowymi planowane jest dokonanie kontroli doraźnej w straży miejskiej w Poznaniu, a jeżeli tak, to kiedy?

   4. Odnosząc się do kwestii wymagań dotyczących strażników, proszę o wskazanie: Czy w ocenie ministra spraw wewnętrznych strażnikiem miejskim może być osoba, która miała postępowanie dyscyplinarne w Policji za wykorzystywanie mienia publicznego niezgodnie z jego przeznaczeniem i na cele prywatne, i jak takie działanie ma się do ustawowego wymogu nienagannej opinii? Proszę również o wskazanie: Czy w ocenie ministra spraw wewnętrznych osoby, co do których istnieją realne podstawy uznania, iż zostały sfałszowane dokumenty potwierdzające ich rzekome uprawnienia, mogą zostać uznane za przestrzegające prawa, co należy do ustawowych obowiązków strażnika miejskiego?

   5. Odnosząc się do kwestii szkoleń: Czy w związku z potwierdzonym przez niezależne organy śledcze (CBA, prokuratura) faktem, że część strażników sprawujących funkcje kierownicze w straży miejskiej w Poznaniu uzyskała fałszywe zaświadczenia o ukończeniu szkolenia - a więc nie miała uprawnień, aby podejść do egzaminu szczegółowo omówionego w rozporządzeniu ds. szkolenia - minister spraw wewnętrznych planuje wystąpić do komendanta głównego Policji, aby ten wystąpił do właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji o unieważnienie wskazanego egzaminu? Jeżeli tak, to kiedy MSW planuje podjąć wskazane czynności? Jeżeli nie, to proszę o szczegółowe uzasadnienie odmowy wystąpienia z takim wnioskiem przez MSW.

   Poseł Maciej Banaszak

   Warszawa, dnia 31 stycznia 2014 r.

¹⁾ http://www.mmpoznan.pl/310724/2009/5/4/kontrowersyiny-szef-ma-odbudowac-wizerunek-strazy-miejskiej?category=news

²⁾ http://poznan.gazeta.pl/poznan/1,36037,6574745,Radiowoz_jak_taksówka_Dla_ wybranych.html

³⁾ http://poznan.gazeta.pl/poznan/1,36037,12209875,Jak_szef_straży_miejskiej_pomogl_zrobić_karierę_znajomemu.html

⁴⁾ http://www.radiomerkury.pl/informacje/pozostale/jak-zatrudniono-zastepce-komendanta.html

⁵⁾ http://wyborcza.pl/1,75478,15346315,Straznicy_oszusci_pozostana_ bezkarni.html

⁶⁾ http://wyborcza.pl/1,75248,15352297,Miejscy_strażnicy_zdobyli_lewe uprawnienia_Nadal.html