Sprawa uwięzienia byłego premiera Gruzji budzi dziś spore wątpliwości opinii międzynarodowej. Vano Merabishvili - gruziński polityk i działacz społeczny, minister spraw wewnętrznych w latach 2004-2012 oraz premier niepodległej Gruzji od 4 lipca 2012 r. do 25 października 2012 r. został 21 maja br. aresztowany na wniosek prokuratora prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Od tej pory przebywa w areszcie w małej, jednoosobowej celi. Jest pozbawiony jakiegokolwiek kontaktu z rodziną. Od dnia zatrzymania tylko raz zgodzono się na widzenie aresztowanego z żoną. Uniemożliwia mu się nie tylko jakiekolwiek spotkania, ale i kontakty telefoniczne. Jest to ewidentne łamanie podstawowych zasad wynikających z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Pomimo iż ocena zgromadzonego materiału dowodowego należy do niezawisłego sądu, to obrońcy praw człowieka wielokrotnie wyrażali swój niepokój i sprzeciw wobec restrykcyjnych środków zastosowanych wobec pana premiera Vano Merabishvili. W świetle posiadanych przeze mnie informacji pan premier Vano Merabishvili, przebywając na wolności w czasie trwającego śledztwa, był czterokrotnie przesłuchiwany. Zawsze stawiał się na przesłuchanie, co więcej, w tym okresie wielokrotnie wyjeżdżał za granicę.
W dojrzałym demokratycznym państwie takie zachowanie podejrzanego jest wystarczającą przesłanką, by nie stosować wobec niego tak drastycznego środka zapobiegawczego. Zupełną izolację od świata zewnętrznego, bezwzględny i kompletny zakaz kontaktu z rodziną (nawet telefoniczny) można uznać za zbyt daleko idącą formę represji wobec podejrzanego.
Moim zdaniem jest to działanie sprawiające wrażenie odwetu, a zastosowane restrykcje można uznać za formę tortury psychicznej, co jest sprzeczne z przepisami Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Stwarza to podstawy do twierdzenia, że tymczasowe aresztowanie podejrzanego ma charakter czysto polityczny i jest de facto aresztem wydobywczym, czego również zakazują normy przywołanej wyżej konwencji.
Sprawa uwięzienia byłego premiera jest szczególnie istotna w przededniu szczytu Partnerstwa Wschodniego w Wilnie, z którym władze Gruzji wiążą poważne nadzieje. Unia Europejska ze szczególną uwagą bada stosunek nowych demokracji aspirujących do udziału w jej strukturach m.in. do demokracji, respektowania praw człowieka (także ludzi aresztowanych oraz osadzonych w zakładach karnych). Na nas jako członkach Unii Europejskiej ciąży szczególna rola sygnalizowania i wyjaśniania wszelkich nieprawidłowości mających miejsce w tych krajach.
Dlatego też proszę Pana Ministra o odpowiedź na poniższe pytania:
1. Jakie działania planuje podjąć Ministerstwo Spraw Zagranicznych w sprawie uwięzionego byłego premiera Gruzji Vano Merabishvili?
2. Czy temat uwięzienia byłego premiera Vano Merabishvili był podejmowany podczas rozmowy premiera Donalda Tuska z premierem Bidziną Iwanishvili w dniu 19 lipca 2013 r.?
3. Czy podczas szczytu Partnerstwa Wschodniego zostanie przez Pana Ministra poruszony temat warunków, w jakich przebywa uwięziony na wniosek prokuratora w postępowaniu przygotowawczym były premier Vano Merabishvili?
Z poważaniem
Poseł Małgorzata Gosiewska
Warszawa, dnia 11 września 2013 r.