Szanowna Pani Marszałek! Nawiązując do pisma z 11 września br., sygn. SPS-023-20758/13, przedkładam odpowiedź na interpelację posła Artura Górczyńskiego w sprawie dopłat do kredytów z dotacją Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

   Przygotowanie oraz wdrożenie przez NFOŚiGW programu ˝Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych˝ poprzedzone zostało konsultacjami oraz badaniami opinii publicznej, powierzonymi profesjonalnej firmie badawczej. Ich celem było w szczególności zbadanie oczekiwań potencjalnych beneficjentów oraz ustalenie optymalnej intensywności dofinansowania, tak aby zmaksymalizować efekt dźwigni finansowej.

   Dzięki obowiązującej od 2010 r. zmianie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (POŚ) możliwe stało się włączenie w proces finansowania instalacji kolektorów słonecznych w formie dopłat na częściowe spłaty kapitału kredytów, banków, spełniających określone ustawą kryteria.

   Wybór takiego modelu wdrażania programu zapewnił zainteresowanym podmiotom, w tym gospodarstwom domowym, dostęp do jednolitego mechanizmu dofinansowania na terenie całego kraju, w oparciu o ponad 3500 placówek banków, z którymi zawarto umowę o współpracy, ze szczególnym uwzględnieniem zrzeszonych banków spółdzielczych. Dostępność kredytu z dopłatą w lokalnych placówkach bankowych, blisko miejsca realizacji inwestycji, umożliwia bezpośredni kontakt z zainteresowanym wnioskodawcą, a później beneficjentem, co nie byłoby wykonalne w przypadku udzielania dofinansowania bezpośrednio przez NFOŚiGW, a nawet przy współpracy z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej (w.f.o.ś.i.g.w.). Dzięki włączeniu w realizację programu sektora bankowego w latach 2012-2013 zawieranych było średnio 1700-1800 umów o dofinansowanie miesięcznie.

   Od początku realizacji program dopłat cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem potencjalnych inwestorów. Ze względu na duże zainteresowanie uzyskaniem dofinansowania narodowy fundusz zwiększył w 2012 r. ogólny budżet programu, z kwoty 300 mln do 450 mln zł. Z 450 mln zł przewidzianych na realizację programu w latach 2010-2014 wypłacono (dane z lipca br.) dotacje 42 tys. inwestorom w łącznej kwocie 279,5 mln zł. Beneficjenci zainstalowali kolektory słoneczne o łącznej powierzchni 280,7 tys. m², co daje możliwość ograniczenia emisji CO₂ w wysokości 44 tys. Mg/rok.

   Odnosząc się do wątpliwości związanych z koniecznością ponoszenia przez beneficjentów dofinansowania kosztów obsługi bankowej oraz zapłaty podatku dochodowego, należy zwrócić uwagę, że - w obecnym stanie prawnym oraz uwzględniając komercyjny z istoty charakter działalności banków - są to elementy nierozerwalnie związane z zastosowaną formą wsparcia, którą jest częściowa spłata kapitału kredytów bankowych. Okoliczność, iż beneficjenci będą ponosić ww. ciężary, została jednak uwzględniona przy określaniu intensywności (poziomu) dofinansowania ze środków NFOŚiGW. W toku prac nad przygotowaniem programu, uwzględniając m.in. stanowisko Instytutu Energetyki Odnawialnej, przyjęto, że poziomem wsparcia dotacyjnego netto dla beneficjenta gwarantującym optymalną dźwignię finansową jest 30% kosztów kwalifikowanych, w związku z czym w celu uwzględnienia ww. ciężarów poziom dofinansowania przez NFOŚiGW został określony na 45% kosztów kwalifikowanych.

   Odnosząc się do kwestii kosztów obsługi bankowej, trzeba także zaznaczyć, iż w umowach cywilnoprawnych zawieranych z bankami uczestniczącymi w realizacji programu maksymalna wysokość pobieranych opłat i prowizji została ograniczona do 5% kwoty kredytu.

   Wyliczenia udostępnione Ministerstwu Środowiska przez NFOŚiGW nie potwierdzają informacji, jakoby regułą było, iż z przyznanej 45-procentowej dotacji do beneficjenta (inwestora) trafia ostatecznie 15 pkt proc., a resztę, czyli pozostałe 30 pkt proc., pochłania obsługa ww. obciążeń. Z wyliczeń NFOŚiGW wynika w szczególności, że z 45% dotacji wypłaconej beneficjentom programu koszty obsługi kredytu przez bank (w tym prowizja, która w bankach uczestniczących w realizacji programu wynosiła w 2013 r. średnio ok. 3,2% oraz odsetki od kredytu) stanowiły przeciętnie ok. 5 pkt proc., a rzeczywista dotacja dla beneficjenta wynosi ok. 32%.

   Mając powyższe na względzie, można uznać, że podjęta w danym czasie i okolicznościach decyzja o formule programu była uzasadniona. Potwierdzeniem tego jest w szczególności skala zainteresowania dofinansowaniem w ramach programu, jego efekty ekologiczne, a także wyrażane przez beneficjentów oceny programu. Nie bez znaczenia są również efekty związane z pobudzeniem rozwoju rynku OZE oraz podniesieniem świadomości ekologicznej społeczeństwa. Ponadto warto podkreślić, że jako program skierowany do osób fizycznych miał on w przypadku NFOŚiGW charakter pilotażowy, a doświadczenia z jego realizacji będą wykorzystane w dalszej działalności funduszu.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Aneta Wilmańska

   Warszawa, dnia 1 października 2013 r.