Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na pismo z dnia 30 sierpnia 2013 r., znak: SPS-023-20601/13, przy którym przekazana została interpelacja pana posła Tadeusza Arkita w sprawie możliwych nieprawidłowości w zakresie dokonywanych przez Policję pomiarów prędkości jadących kierowców za pomocą około 2 tys. radarów ręcznych, głównie marek Iskra-1c i Rapid-2Ka, przekazuję poniżej następujące wyjaśnienia.
Zgodnie z wyjaśnieniami przekazanymi przez Główny Urząd Miar, typy przyrządów radarowych Rapid-2Ka i Iskra-1 mogą być wprowadzane do obrotu i użytkowania na podstawie decyzji zatwierdzenia typu wydanych przez prezesa Głównego Urzędu Miar. Typ przyrządów radarowych Rapid-2Ka został zatwierdzony decyzjami z dnia 18 czerwca 2002 r. i z dnia 18 marca 2005 r. Typ przyrządów radarowych Iskra-1 został zatwierdzony decyzją z dnia 22 czerwca 2006 r. Decyzja z dnia 18 czerwca 2002 r. potwierdza spełnianie przez przyrząd Rapid-2Ka wymagań określonych w zarządzeniu nr 34 prezesa Głównego Urzędu Miar z dnia 19 grudnia 1994 r. w sprawie wprowadzenia przepisów metrologicznych o radarowych przyrządach do pomiaru prędkości (Dz. Urz. Miar i Probiernictwa Nr 8, poz. 21, z późn. zm.), wydanego na podstawie ustawy z dnia 3 kwietnia 1993 r. Prawo o miarach (Dz. U. Nr 55, poz. 248, z późn. zm.), natomiast decyzje z dnia 18 marca 2005 r. i z dnia 22 czerwca 2006 r. potwierdzają odpowiednio spełnianie przez przyrządy Rapid-2Ka i Iskra-1 wymagań określonych w rozporządzeniu ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie wymagań metrologicznych, którym powinny odpowiadać przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym (Dz. U. Nr 15, poz. 129).
Przepisy regulujące wykonywanie prawnej kontroli metrologicznej radarowych przyrządów do pomiaru prędkości pojazdów, zamieszczone w § 2 ust. 7 załącznika do zarządzenia nr 34 prezesa Głównego Urzędu Miar z dnia 19 grudnia 1994 r. oraz rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z dnia 20 stycznia 2004 r., stanowią, że konstrukcja i wykonanie tych przyrządów powinny umożliwiać identyfikację pojazdu, którego prędkość jest mierzona. W powyższych przepisach określono również wymagania dla dokładności wskazań prędkości przyrządów radarowych. Przedmiotowe przepisy określają także wymagania dla odporności przyrządu na narażenia środowiskowe, w tym na wpływ pola elektromagnetycznego. Zgodnie z tymi przepisami przyrząd radarowy powinien wskazywać wynik pomiaru w granicach błędu granicznego dopuszczalnego w warunkach występowania pola elektromagnetycznego o określonych wartościach.
Obecnie szczegółowy zakres badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej radarowych przyrządów do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym określają wydane na podstawie art. 9a ww. ustawy Prawo o miarach przepisy rozporządzenia ministra gospodarki z dnia 9 listopada 2007 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym, oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 225, poz. 1663). Zgodnie z § 10 ust. 1, 2 i 5 ww. rozporządzenia, konstrukcja i wykonanie tych przyrządów powinny zapewniać m.in. identyfikację pojazdu, którego prędkość jest kontrolowana, odróżnianie pomiaru prędkości pojazdu nadjeżdżającego od pomiaru prędkości pojazdu oddalającego się, a także odporność przyrządu na narażenia środowiskowe i klimatyczne, w tym na wpływ pola elektromagnetycznego. Przedmiotowe przepisy określają również wymagania dla dokładności wskazań prędkości przyrządów radarowych (§ 23).
W związku z powyższym należy stwierdzić, że zarówno w świetle obecnych, jak też wcześniej obowiązujących przepisów, przyrząd niespełniający wymagań w zakresie dokładności pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym oraz zapewnienia identyfikacji pojazdu, którego prędkość jest kontrolowana, nie powinien uzyskać decyzji zatwierdzenia typu ani też legalizacji. Decyzja nadaje producentowi przyrządu prawo do wprowadzania do obrotu lub użytkowania przyrządu pomiarowego przez okres 10 lat od dnia jej wydania. Egzemplarze przyrządu reprezentujące zatwierdzony typ powinny być poddawane co 13 miesięcy legalizacji ponownej, podczas której dokonywane jest sprawdzenie w zakresie dokładności przyrządu.
W sytuacji dokonywania pomiaru prędkości pojazdu zgodnie z warunkami właściwego stosowania przyrządów, w tym zgodnie z instrukcją obsługi, z uwzględnieniem wersji, w jakiej przyrząd został wykonany i przewidzianego dla niego trybu pracy, nie ma problemu niewłaściwej identyfikacji pojazdu, którego prędkość jest mierzona. Obowiązek użytkowania przyrządu pomiarowego zgodnie z wymaganiami właściwego jego stosowania ciąży na użytkowniku tego przyrządu. Miejsce zainstalowania i użytkowania przyrządu powinno być tak dobrane, aby przyrząd nie był narażony na zaburzenia przekraczające określone w przepisach metrologicznych warunki graniczne: pola elektromagnetycznego, wyładowań elektrostatycznych, wibracji i oddziaływania impulsów przewodzących zakłóceń. Należy dodać, że przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym emitujące wiązkę fal elektromagnetycznych, dokonujące pomiaru prędkości pojazdu w oparciu o wykorzystanie zmian częstotliwości fal elektromagnetycznych wskutek odbicia od ruchomych obiektów (przyrządy radarowe), nie posiadające urządzeń dodatkowych rejestrujących, takich jak aparat fotograficzny lub kamera, stawiają użytkownikom szczególnie duże wymagania co do warunków właściwego ich użytkowania. Dotyczy to także przyrządów Rapid-2Ka i Iskra-1.
Niezależnie od powyższego uprzejmie informuję, że obecnie w Ministerstwie Gospodarki prowadzone są prace legislacyjne zmierzające do wydania przepisów określających wymagania dla przyrządów do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym, których celem jest pełne dostosowanie do wymagań wynikających z zalecenia Międzynarodowej Organizacji Metrologii Prawnej OIML R 91. Projekt rozporządzenia MG w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym, oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych został notyfikowany Komisji Europejskiej w dniu 3 września 2013 r. pod numerem 2013/0500/PL. Wyznaczony przez Komisję Europejską okres obowiązkowego wstrzymania procedury legislacyjnej, tzw. standstill, upływa w dniu 4 grudnia 2013 r.
Obecnie prowadzone są również prace nad nowym zaleceniem Międzynarodowej Organizacji Metrologii Prawnej (OIML) dotyczącym tych przyrządów pomiarowych. Po przyjęciu nowego zalecenia OIML stosowne zmiany prawa zostaną przyjęte również w Polsce. W prowadzonych pracach uwzględnia się konieczność zwiększania pewności identyfikacji pojazdu, którego prędkość jest mierzona i temu służyć będą nowe wymagania w zakresie konstrukcji i wykonania przyrządów do pomiaru prędkości pojazdów w ruchu drogowym.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Grażyna Henclewska
Warszawa, dnia 25 września 2013 r.