Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację pani poseł na Sejm RP Małgorzaty Sadurskiej (SPS-023-19450/13) w sprawie reformy edukacyjnej - obligatoryjnego obniżenia wieku szkolnego w kontekście przedstawienia przez Ministerstwo Edukacji Narodowej badań sondażowych - uprzejmie proszę o przyjęcie niniejszych wyjaśnień.
Podane w interpelacji dane nie wskazują na istnienie rozbieżności w wynikach badania ˝Edukacja małych dzieci˝ przeprowadzonego przez CBOS w 2011 r. Podawane informacje opierają się na dwóch dokumentach, tj. na raporcie z badania CBOS ˝Edukacja małych dzieci˝ oraz na raporcie z analizy prof. Krzysztofa Konarzewskiego (z IBE) przeprowadzonej na podstawie badania CBOS. Poruszone w interpelacji kwestie dotyczą zaś dwóch odrębnych zagadnień: zadowolenia z edukacji szkolnej rodziców sześciolatków, czyli rodziców, których dzieci mają już za sobą doświadczenia szkolne, a także przekonania opinii publicznej o najlepszym wieku rozpoczęcia edukacji szkolnej. Kwestie te należy odrębnie analizować, bowiem dotyczą różnych pytań w kwestionariuszach cytowanych badań, a także opierają się o różne populacje badanych osób.
Badanie CBOS zostało przeprowadzone w dniach 29.04-12.05.2011 r. (rok szkolny 2010/2011) i było wykonane na reprezentatywnej losowo-warstwowej próbie dzieci losowanej z operatu PESEL. Respondentami byli rodzice dzieci urodzonych w latach 2004, 2005, 2006 i 2007.
Na podstawie danych szczegółowych z badania CBOS prof. Krzysztof Konarzewski z Instytutu Badań Edukacyjnych sporządził analizę, wyodrębniając m.in. z całej badanej grupy rodziców sześciolatków urodzonych w 2004 r., które w roku szkolnym 2010/2011 edukowały się w przedszkolu, w I klasie szkoły podstawowej oraz w oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej. W tak wyodrębnionej grupie prof. Krzysztof Konarzewski dokonał m.in. porównania doświadczeń i osiągnięć edukacyjnych dzieci w wieku 6 lat. Na podstawie pytań z badania CBOS: ˝Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z edukacji dziecka, jaka odbywa się w przedszkolu?˝ oraz ˝Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z edukacji dziecka, jaka odbywa się w szkole?˝ w przeprowadzonej analizie została wyodrębniona zmienna zależna: zadowolenie z edukacji dziecka. Udzielając odpowiedzi na powyższe pytania, rodzice mieli do wyboru następującą skalę: całkowicie zadowolony(a), mam pewne zastrzeżenia, mam poważne zastrzeżenia, całkowicie niezadowolony(a), ale nie mam wyboru i muszę posłać tam dziecko. Z przeprowadzonej analizy wynika, że bezwzględny poziom zadowolenia z procesu edukacji jest wysoki. Najbardziej zadowoleni z edukacji dziecka w wieku 6 lat są rodzice mający dzieci w klasie I szkoły podstawowej (80% rodziców, którzy posłali 6-letnie dziecko do klasy I szkoły podstawowej, jest całkowicie zadowolonych z edukacji, jaka odbywa się w szkole). Najmniej zadowoleni są rodzice dzieci w przedszkolu (70% rodziców, których 6-letnie dzieci uczęszczały do przedszkola, jest całkowicie zadowolonych z edukacji, jaka odbywa się w przedszkolu). Pełne wyniki analizy prof. Krzysztofa Konarzewskiego przeprowadzonej na podstawie badania CBOS są dostępne na stronie Instytutu Badań Edukacyjnych (http://www.ibe.edu.pl/pl/szesciolatki/2-uncategorised/243-cbos-edukacja-malych-dzieci-dane-z-2011-r).
Natomiast w badaniu przeprowadzonym przez CBOS na pytanie ˝A od jakiego wieku, Pana(i) zdaniem, powinna rozpoczynać się edukacja szkolna?˝ 29,5% rodziców odpowiedziało, że od szóstego roku życia, 63,1% rodziców, że od siódmego, 4,2% rodziców wskazało odpowiedź od piątego, 1,8% - od czwartego oraz 0,8% - od ósmego. Natomiast 0,6% nie miało zdania (odpowiedź: trudno powiedzieć). Można więc stwierdzić, że zdaniem 35,5% rodziców edukacja szkolna powinna rozpoczynać się najpóźniej w wieku 6 lat. Raport z badania CBOS jest dostępny na stronie Ministerstwa Edukacji Narodowej (http://www.men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=5283%3Araport-z-bada-cbos-qedukacja-maych-dzieciq&catid=236%3Aycie-szkoy-szeciolatek-w-szkole-default&Itemid=296).
Podsumowując, w badaniu CBOS ˝Edukacja małych dzieci˝ zadane pytanie dotyczyło opinii na temat wieku, w jakim powinna rozpoczynać się edukacja szkolna. Na powyższe pytanie w badaniu CBOS odpowiadali rodzice dzieci urodzonych w 2004 r., 2005 r., 2006 r. oraz 2007 r. Natomiast w analizie przeprowadzonej przez IBE na podstawie badania CBOS badano (na podstawie faktycznych doświadczeń rodziców) zadowolenie z edukacji dziecka rodziców, którzy posłali dzieci w wieku 6 lat (tj. urodzone w 2004 r.) we wrześniu 2010 r. do przedszkola, do klasy I szkoły podstawowej oraz do oddziału przedszkolnego szkoły podstawowej. Z analizy wynika, że 80% rodziców, którzy w roku szkolnym 2010/2011 posłali 6-letnie dziecko do klasy I szkoły podstawowej, a więc rodziców, których dzieci mają już za sobą doświadczenia szkolne, jest całkowicie zadowolonych z edukacji, jaka odbywa się w szkole.
Ponadto uprzejmie informuję, że decyzję o przeprowadzeniu referendum w sprawie obniżenia wieku szkolnego podejmie Sejm RP. Niemniej jednak obniżenie wieku obowiązku szkolnego to ważna cywilizacyjna zmiana. O taką zmianę od dawna postulowali psychologowie, pedagogowie i naukowcy w kraju, a wszystkie liczące się partie polityczne miały ją w swoich programach. Naukowcy na całym świecie są zgodni - im wcześniej dziecko zostaje objęte edukacją formalną, tym lepiej i szybciej się rozwija. Dlatego ważne jest nie tylko obniżenie wieku rozpoczynania edukacji szkolnej, ale również upowszechnienie wychowania przedszkolnego, które stanowi podbudowę dla edukacji szkolnej.
Od września 2009 r. do września 2012 r. na wcześniejsze rozpoczęcie nauki zdecydowali się rodzice 184 tys. sześciolatków. Warto jeszcze raz podkreślić, że z analizy przeprowadzonej przez IBE na podstawie badania CBOS ˝Edukacja małych dzieci˝ wynika, że 80% rodziców uczniów, którzy rozpoczęli naukę w szkole jako sześciolatki, jest całkowicie zadowolonych z edukacji, jaka odbywa się w szkole.
Badanie TUNSS (test umiejętności na starcie szkolnym) realizowane przez grupę naukowców zgromadzonych w Instytucie Badań Edukacyjnych pokazuje, że dzieci, które rozpoczęły naukę w szkole w wieku 6 lat, lepiej czytają, piszą i liczą od swoich rówieśników, którzy pozostali w przedszkolu. Natomiast z badania OBUT (ogólnopolskie badanie umiejętności trzecioklasistów) z 2011 r. wynika, że dzieci, które rozpoczęły naukę w szkole w wieku 6 lat, w III klasie uzyskały takie same, a czasem lepsze wyniki niż o rok od nich starsi koledzy.
W trosce o najmłodszych uczniów i mając na celu rozwianie obaw rodziców dzieci 6-letnich, rząd przygotował zmiany w ustawie o systemie oświaty. Planowane zmiany ograniczą maksymalną liczbę uczniów w oddziałach w klasach I-III oraz pozostawią wybór rodzicom dzieci urodzonych w II połowie 2008 r. w zakresie podjęcia przez ich dzieci edukacji w roku szkolnym 2014/2015.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Maciej Jakubowski
Warszawa, dnia 26 lipca 2013 r.