Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na pismo z dnia 25 czerwca 2013 r., nr SPS-023-18977/13, przy którym przekazana została interpelacja pani Danuty Pietraszewskiej, poseł na Sejm RP, w sprawie dotacji dydaktycznej dla Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, uprzejmie przedkładam poniższe informacje.
Na wstępie należy zauważyć, iż ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572, z późn. zm.) w art. 94 ust. 1 zawiera katalog 11 dotacji o charakterze zadaniowym, które uczelnia publiczna otrzymuje z budżetu państwa, w tym 9 dotacji w obszarze działalności dydaktycznej, z których najistotniejsza - z punktu widzenia kwotowego - jest dotacja przeznaczona na zadania związane z kształceniem studentów studiów stacjonarnych, kształceniem uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich i kadr naukowych oraz utrzymaniem uczelni, w tym na remonty, tzw. dotacja podstawowa (art. 94 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy).
W obecnie obowiązującym stanie prawnym dotacja podstawowa dla poszczególnych uczelni, w tym również dla Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, ustalana jest według jednolitej formuły algorytmicznej podziału dotacji - zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia ministra nauki i szkolnictwa wyższego z dnia 8 lutego 2012 r. w sprawie sposobu podziału dotacji z budżetu państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych (Dz. U. poz. 202, z późn. zm.).
Formuła algorytmicznego podziału dotacji podstawowej zawiera elementy takie jak podstawa naliczenia dotacji z roku poprzedniego, która obecnie stanowi 65% podziału dotacji na dany rok, oraz odpowiedzialne za podział 35% dotacji składniki, obliczane przy uwzględnieniu:
1) liczby studentów studiów stacjonarnych i uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich oraz wskaźników kosztochłonności odpowiednio studiów stacjonarnych dla poszczególnych kierunków studiów i stacjonarnych studiów doktoranckich dla poszczególnych dziedzin nauki (składnik studencko-doktorancki);
2) liczby nauczycieli akademickich (składnik kadrowy);
3) dostępności nauczycieli akademickich dla studentów i uczestników studiów doktoranckich (składnik dostępności kadry);
4) liczby projektów badawczych (składnik badawczy);
5) liczby uprawnień do nadawania stopnia doktora habilitowanego oraz doktora (składnik uprawnień);
6) liczby studentów wyjeżdżających za granicę oraz przyjeżdżających z zagranicy na kształcenie trwające przez okres co najmniej jednego semestru (składnik wymiany).
W ramach ostatniej nowelizacji rozporządzenia w sprawie sposobu podziału dotacji z budżetu państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych do algorytmu podziału dotacji podstawowej wprowadzono szereg zmian mających na celu wzmocnienie projakościowego charakteru podziału środków tej dotacji. Zmiany te dotyczą przede wszystkim zastąpienia dotychczasowego składnika zrównoważonego rozwoju składnikiem dostępności kadry, obniżenia dotychczasowego poziomu stałej przeniesienia (z 0,70 do 0,65) oraz modyfikacji sposobu obliczania pozostałych składników zaprojektowanych tak, by w jeszcze większym niż dotychczas stopniu premiować jakość kształcenia, np. zmiany sposobu określania liczby nauczycieli akademickich w ramach składnika kadrowego.
Biorąc pod uwagę złożoność algorytmu podziału dotacji podstawowej, przeliczanie wysokości tej dotacji na jednego studenta jest niemiarodajne. Należy zauważyć, iż w samym składniku studencko-doktoranckim liczbom studentów studiów stacjonarnych oraz uczestnikom stacjonarnych studiów doktoranckich przypisuje się wagi, tj. wskaźniki kosztochłonności odpowiednio studiów stacjonarnych dla poszczególnych kierunków studiów (od 1,0 do 3,0) i stacjonarnych studiów doktoranckich dla poszczególnych dziedzin nauki (od 1,0 do 3,0).
Dotacja podstawowa (wg planu bazowego) określona dla Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach na rok 2013 zgodnie z załącznikiem nr 1 do ww. rozporządzenia wynosi 24 264,1 tys. zł, co stanowi wzrost o 0,51% w stosunku do kwoty dotacji (wg planu bazowego) z roku ubiegłego. W roku 2012 uczelnia odnotowała wzrost dotacji podstawowej (wg planu bazowego) o 1,95% w porównaniu do roku 2011, natomiast w roku 2011 - wzrost o 0,79% w porównaniu do roku 2010.
Warto podkreślić, iż algorytmiczny podział dotacji związany jest ze zróżnicowaniem poziomu dotacji dla uczelni w poszczególnych latach. Wysokość dotacji obliczonej w danym roku dla uczelni zależy od udziału osiągniętych przez nią parametrów charakteryzujących jej działalność w sumie tych parametrów dla wszystkich uczelni znajdujących się w danej grupie (uczelni akademickich i zawodowych) i może być niższa od dotacji roku ubiegłego (w warunkach porównywalnych), w przypadku gdy udział ten jest niższy niż w poprzednim roku.
Należy zauważyć, iż Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach w porównaniu do pozostałych uczelni akademickich w kolejnych podziałach algorytmicznych dotacji podstawowej osiągała bardzo niskie udziały składników odpowiadających za jakość, w szczególności składników uprawnień oraz wymiany, a także zerowy udział składnika badawczego (w 2011 r. uczelnia realizowała 1 program badawczy, natomiast w latach 2012-2013 nie realizowała żadnych programów badawczych).
W algorytmie podziału dotacji podstawowej na rok 2013 Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach osiągnęła mniejszy niż w poprzednim roku udział w sumie wszystkich uczelni akademickich w przypadku składników studencko-doktoranckiego, kadrowego oraz uprawnień, a więc składników o istotnym wpływie na podział dotacji podstawowej. Uczelnia natomiast zwiększyła swe udziały w części dotacji obliczanej w ramach składników odnoszących się do dostępności kadry i wymiany oraz stałej przeniesienia, co pozwoliło w pewnym stopniu zrekompensować spadek wynikający ze składników wykazujących malejącą tendencję.
Odnosząc się natomiast do kwestii remontów, pragnę wyjaśnić, iż Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego nie przyznaje uczelniom dodatkowych środków przeznaczonych na pokrycie kosztów remontów. Remonty o charakterze rutynowym, których potrzeba wykonania jest możliwa do przewidzenia, powinny być finansowane w ramach środków dotacji podstawowej, przeznaczonej na zadania związane z kształceniem studentów studiów stacjonarnych, kształceniem uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich i kadr naukowych oraz utrzymaniem uczelni, w tym na remonty (art. 94 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym).
Jednocześnie pragnę zauważyć, iż zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym uczelnia jest autonomiczna we wszystkich obszarach swojego działania na zasadach określonych w ustawie. W myśl postanowień art. 100 ust. 2 ww. ustawy uczelnia prowadzi samodzielną gospodarkę finansową na podstawie planu rzeczowo-finansowego, a zgodnie z ust. 1 tego artykułu koszty swojej działalności, zobowiązania oraz wydatki na rozwój i inne potrzeby pokrywa z przychodów określonych w art. 98 ust. 1 ww. ustawy.
W przypadku uruchamiania nowych kierunków studiów ministerstwo również nie przyznaje uczelniom dodatkowych środków. Studenci nowo uruchomionych kierunków studiów uwzględniani są w algorytmie podziału dotacji podstawowej na kolejny rok budżetowy w ramach składnika studencko-doktoranckiego, natomiast zwiększenie zatrudnienia nauczycieli akademickich - w ramach składnika kadrowego.
Należy jednak zauważyć, iż w wyniku reformy szkolnictwa wyższego na podstawie art. 94b ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w budżecie państwa od roku 2012 określana jest dotacja podmiotowa na dofinansowanie zadań projakościowych, przeznaczona m.in. na dofinansowanie podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni w zakresie wdrażania systemów poprawy jakości kształcenia oraz krajowych ram kwalifikacji (art. 94b ust. 1 pkt 3 ustawy). O dofinansowanie w ramach tego strumienia dotacji projakościowej uczelnie ubiegają się w trybie konkursowym.
Z wyrazami szacunku
Minister
Barbara Kudrycka
Warszawa, dnia 16 lipca 2013 r.