Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na pismo z dnia 6 czerwca 2013 r., znak: SPS-023-18320/13 (data wpływu 7 czerwca 2013 r.), przy którym została przesłana interpelacja pana posła Tadeusza Tomaszewskiego oraz grupy posłów w sprawie działań służb państwowych na rynku hazardu w Polsce, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

   Na wstępie pragnę odnieść się do tezy zawartej w interpelacji dotyczącej spadku dochodów budżetu państwa z tytułu podatku od gier.

   Ograniczenie urządzania gier na automatach z elementami losowości miało na celu m.in. realizację zasadniczych i systemowych zadań polegających na wzroście ochrony społeczeństwa przed skutkami hazardu. Z osiągnięciem tego celu związane było zmniejszenie wpływów do budżetu z tytułu podatku od gier, a co za tym idzie wpływ regulacji na sektor finansów publicznych. Zakładano, że do czasu wygaśnięcia ostatnich udzielonych zezwoleń na prowadzenie salonów gry na automatach oraz punktów gry na automatach o niskich wygranych, będzie następowało stopniowe obniżenie wpływów podatkowych, proporcjonalnie do liczby wygasających w danym roku zezwoleń. Pragnę jednakże podkreślić, że ubytek podatku od gier został zrekompensowany w trybie pozapodatkowym poprzez ograniczenie dostępu do gier na automatach i ochronę przed uzależnieniami od hazardu.

   Ponadto pragnę zauważyć, że rząd RP podjął prace nad ustawą o grach hazardowych w celu szybkiej reakcji na negatywne zjawiska, jakie miały miejsce na tym rynku, i mając pełną świadomość, że działania te naruszają interesy branży hazardowej.

   Przygotowanie w 2009 r. ustawy o grach hazardowych było reakcją na istniejącą sytuację na rynku gier hazardowych, tj. przede wszystkim:

   - rozwiązania zawarte w ustawie o grach i zakładach wzajemnych nie nadążały za zmianami na rynku gier hazardowych, pozwalając na rozwój negatywnych zjawisk,

   - narastający problem społeczny związany z łatwą dostępnością urządzeń hazardowych, w szczególności automatów do gier o niskich wygranych,

   - wzrastająca skala nadużyć ze strony urządzających gry na automatach, powodująca de facto wypaczenie instytucji gier na automatach o niskich wygranych i przekształcenie ich w automaty wysokowygraniowe (w 2009 r. w 45,8% skontrolowanych przypadków stwierdzono nieprawidłowości i uchybienia, które dotyczyły głównie przekroczenia maksymalnej stawki za udział w grze oraz nielegalnej reklamy gier).

   Podsumowując, pragnę podkreślić, iż na kwestię gier hazardowych nie można patrzeć tylko z punktu widzenia dochodów budżetowych, ponieważ to państwo ponosi skutki negatywnych zjawisk, w tym koszty leczenia osób uzależnionych od hazardu. Z danych NFZ wynika, że w 2010 r. kwota przeznaczona na leczenie osób, u których rozpoznano jednostkę chorobową ˝patologiczny hazard˝ wyniosła 2 044 430 zł (2651 osób leczonych), w 2011 r. było to 2 025 505 zł (2669 osób leczonych) zaś w roku 2012 to już 2 799 863,30 zł (3705 osób uzależnionych).

   Potwierdzeniem celowości podjętej wówczas przez rząd RP inicjatywy mogą być obecnie podejmowane przez Komisję Europejską kroki zmierzające do stopniowego ograniczenia swobody działania sektora hazardowego m.in. w kontekście odpowiedzialnej reklamy. Ma to istotne znaczenie w odniesieniu do poruszonego w interpelacji zagadnienia, iż należy przyjąć model regulacji rynku hazardowego podobny do systemów prawnych państw o utrwalonej demokracji i gospodarce wolnorynkowej. W tym miejscu pragnę podkreślić, iż obszar gier hazardowych nie jest zharmonizowany na poziomie unijnym, natomiast Komisja Europejska pracuje nad ogólnymi ramami dotyczącymi gier w określonych obszarach.

   Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej niejednokrotnie zaś podkreślał w swoich orzeczeniach, że państwa członkowskie korzystają ze swobody w ustalaniu celów ich polityki w dziedzinie gier losowych i w razie potrzeby szczegółowego określenia poziomu ochrony, do którego dążą. Każde państwo członkowskie korzystając zatem, ze swobody w ustalaniu celów swojej polityki, w tak newralgicznym, reglamentowanym obszarze, jak gry hazardowe, reguluje je indywidualnie, z poszanowaniem ogólnych zasad wspólnotowych.

   Odnosząc się do problemu negatywnych skutków finansowych dla budżetu państwa, w kontekście wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 lipca 2012 r. w sprawach połączonych C-213/11, C-214/11, C-217/11 Fortuna i inni, pragnę podkreślić, iż Trybunał Sprawiedliwości w ww. sprawie stwierdził, iż art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34 należy interpretować w ten sposób, że przepisy krajowe tego rodzaju, jak przepisy ustawy o grach hazardowych, które mogą powodować ograniczenie a nawet stopniowe uniemożliwienie prowadzenia gier na automatach o niskich wygranych poza kasynami i salonami gry, stanowią potencjalnie ˝przepisy techniczne˝ w rozumieniu tego przepisu, w związku z czym ich projekt powinien zostać przekazany Komisji zgodnie z art. 8 ust. 1 akapit pierwszy wskazanej dyrektywy w przypadku ustalenia, iż przepisy te wprowadzają warunki mogące mieć istotny wpływ na właściwości lub sprzedaż produktów. Dokonanie tego ustalenia należy do sądu krajowego (pkt 40).

   W związku z powyższym przedwcześnie jest mówić o jakichkolwiek roszczeniach odszkodowawczych w związku z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w szczególności, iż wyrok ten sam w sobie nie stanowi podstawy do wystąpienia z takimi roszczeniami. Nie przesądził on bowiem charakteru technicznego przepisów przejściowych ustawy o grach hazardowych. Nie ukształtowała się także jeszcze ostatecznie linia orzecznicza sądów administracyjnych w tej sprawie zaś z posiadanych obecnie informacji wynika, że nie zostały zasądzone przez sądy powszechne jakiekolwiek odszkodowania, które byłyby związane z ww. wyrokiem.

   Odnosząc się do kwestii szarej strefy w obszarze rodzimego hazardu, uprzejmie wyjaśniam, że przestępstwa przeciw organizacji gier hazardowych, a zatem działalność szarej strefy penalizowane są w rozdziale 9 Kodeksu karnego skarbowego. Do ich zwalczania uprawniona jest m.in. Służba Celna, a jeżeli dotyczą zorganizowanej przestępczości - Policja. Ze względu na specyfikę rynku gier hazardowych Służba Celna współpracuje z innymi służbami państwa w zakresie zwalczania nielegalnej działalności prowadzonej w tym obszarze, w szczególności ze służbami, które posiadają uprawnienia do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych. Wśród tych służb należy wymienić wywiad skarbowy oraz Policję, w tym Centralne Biuro Śledcze. Służba Celna współpracuje również z prokuraturą, a w szczególności z prokuratorem generalnym oraz prokuratorami apelacyjnymi w Białymstoku i w Rzeszowie, w zakresie prowadzonych przez nich śledztw w sprawach przestępczości w grach hazardowych. Służbie Celnej zostały powierzone do wykonywania czynności procesowe w 1043 sprawach włączonych do śledztwa Prokuratury Apelacyjnej w Białymstoku, które uprzednio były wszczęte i prowadzone samodzielnie przez jednostki Służby Celnej. Ponadto w latach 2011-2013 na zlecenie Prokuratury Apelacyjnej w Rzeszowie prowadzono działania Służby Celnej i Centralnego Biura Śledczego Komendy Głównej Policji w zakresie kontroli nielegalnego urządzania gier hazardowych.

   Realizując zadania ustawowe w latach 2008-2013, dokonano zajęcia łącznie (Służba Celna i Policja) 14 161 urządzeń, na których prowadzono w sposób nielegalny gry hazardowe na automatach, w tym:

   Z przedstawionych danych wynika, że liczba zajętych urządzeń, na których urządzano gry hazardowe na automatach bez wymaganych zezwoleń w latach 2011, 2012 i okresie I-V 2013 r. wynosiła odpowiednio 3368, 3254 i 2934 sztuk. Ponadto należy stwierdzić, że dane z lat 2008-2013 ilustrują zjawisko pojawienia się w szarej strefie rynku gier hazardowych nowych sposobów urządzania gier na automatach. Są to urządzenia umożliwiające prowadzenie gier na terminalach internetowych czy na symulatorach gier zręcznościowych.

   Na podstawie wyników działań służb przeciwko organizacji gier hazardowych można przyjąć, iż nielegalna działalność na omawianym rynku koncentruje się oprócz obszaru gier na automatach również w obszarze prowadzenia przez zagranicznych operatorów internetowych gier hazardowych typu zakłady wzajemne oraz gier kasynowych.

   W zakresie internetowych gier hazardowych zgodnie z brzmieniem art. 29a ustawy o grach hazardowych co do zasady zakazane jest w kraju urządzanie gier hazardowych przez sieć Internet oraz uczestniczenie w grach hazardowych urządzanych przez tę sieć. Ww. zakazy nie dotyczą urządzania zakładów wzajemnych przez sieć Internet na podstawie udzielonego zezwolenia. Od 2011 r. wszczęto 11 postępowań przygotowawczych w sprawach karnych skarbowych w zakresie nielegalnego urządzania i reklamowania gier hazardowych w sieci Internet, którymi objęto 19 podmiotów zagranicznych. Jednocześnie w powiązaniu z powyższymi sprawami wszczęto 12 dochodzeń w zakresie podżegania do nielegalnego uczestnictwa w zagranicznych grach hazardowych, w ramach tzw. programów partnerskich. Działalność ta polega na udostępnianiu przez właścicieli stron internetowych linków kierujących potencjalnych polskich graczy do stron internetowych zagranicznych firm bukmacherskich, co znacznie ułatwia nawiązywanie kontaktów pomiędzy polskimi graczami a zagranicznymi firmami hazardowymi. Właściciele stron, z których następuje przekierowanie, czerpią zyski finansowe z procederu pozyskiwania nowych klientów dla zagranicznych firm hazardowych. Spośród tych spraw w czterech przedstawiono zarzuty sprawcom tych nielegalnych działań. W pozostałych sprawach prowadzone były dochodzenia zmierzające w kierunku zebrania dowodów i przedstawienia zarzutów kolejnym osobom.

   Ponadto, odnosząc się do danych przedstawionych w pytaniu, nie sposób zgodzić się, że szara strefa w obszarze rodzimego hazardu jest szacowana na 4 mld zł, gdyż nie ma na ten temat żadnych wiarygodnych danych. Istnienie szarej strefy w sektorze rynku gier hazardowych związane jest z realizowaną zasadą organizacji tego rynku w kraju, tzn. zasadą jego reglamentacji. Państwo przeciwdziała szarej strefie i chęć pozyskania dochodów nie może być usprawiedliwieniem dla legalizacji szarej strefy organizowanej przez grupy przestępcze w sytuacji, gdy mamy do czynienia ze zjawiskiem społecznie negatywnym, czego dowodem są powyżej omówione wyniki działań służb państwa.

   Odnosząc się do nowelizacji przepisów ustawy hazardowej z dnia 19 listopada 2009 r., chciałbym na wstępie wyjaśnić, iż projekt ustawy o grach hazardowych został opracowany przez Rządowe Centrum Legislacji w trybie § 6 ust. 1b regulaminu pracy Rady Ministrów (zgodnie z którym Rządowe Centrum Legislacji opracowuje projekt ustawy na podstawie przyjętych przez Radę Ministrów założeń projektu ustawy), w wykonaniu założeń do projektu ww. ustawy przygotowanym przez ministra finansów. W związku z faktem, iż na początku procesu legislacyjnego nie rozstrzygnięto kwestii notyfikacji aktu prawnego, wyłączono przepisy techniczne z projektu ustawy o grach hazardowych po przekazaniu założeń do uzgodnień oraz prowadzono dalsze prace równolegle nad drugim aktem prawnym, tj. projektem zmian do ustawy o grach hazardowych. Projekt ten zawierał przepisy techniczne, w związku z czym został notyfikowany Komisji Europejskiej w dniu 16 września 2010 r. pod nr 2010/0622/PL zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597) i następnie uchwalony w dniu 26 maja 2011 r.

   Ponownie pragnę podkreślić, że Trybunał Sprawiedliwości UE w przedmiotowym wyroku nie stwierdził, że przepisy przejściowe ustawy o grach hazardowych stanowią przepisy techniczne, pozostawiając ustalenie powyższego sądom krajowym.

   Ponadto na marginesie chciałbym zaznaczyć, że w wystąpieniu pokontrolnym wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli z dnia 22 stycznia 2011 r. nr KBF-4101-05-01/2010 P/10/023 w związku z kontrolą Ministerstwa Finansów w zakresie opodatkowania działalności gospodarczej podatkiem od gier w okresie od 1 stycznia 2008 r. do 30 czerwca 2010 r., w którym oceniane było również procedowanie nad ustawą o grach hazardowych, Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wykonanie przez ministra finansów zadań ustawowych w zakresie rynku gier i zakładów wzajemnych.

   Ponadto uprzejmie wyjaśniam, iż w chwili obecnej nie jest planowana przez rząd RP nowelizacja ustawy o grach hazardowych.

   Odnośnie zagadnienia kontrolowania przez rząd RP stanu polskich wyścigów konnych oraz hodowli koni w państwowych stadninach folblutów, pragnę podkreślić, że zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 2001 r. o wyścigach konnych (Dz. U. Nr 11, poz. 86, z późn. zm.) do zadań Polskiego Klubu Wyścigów Konnych należy ustalanie warunków rozgrywania gonitw oraz czuwanie nad ich przestrzeganiem, działanie na rzecz umacniania i doskonalenia hodowli koni oraz działanie na rzecz rozwoju wyścigów konnych.

   PKWK realizuje swoje zadania przez:

   1) inicjowanie i opiniowanie rozwiązań prawnych dotyczących wyścigów konnych,

   2) opiniowanie projektów regulaminów wyścigów konnych,

   3) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów dotyczących wyścigów konnych,

   4) przyznawanie licencji na trenowanie i dosiadanie (powożenie) koni oraz pełnienie funkcji sędziego wyścigowego,

   5) rejestrację i publikowanie wykazu osób uprawnionych do wykonywania funkcji trenera i jeźdźca (powożącego) w danym roku,

   6) powoływanie komisji technicznych i sędziów technicznych dla poszczególnych torów,

   7) powoływanie komisji odwoławczej,

   8) nadzór nad orzecznictwem komisji technicznych oraz komisji odwoławczej,

   9) sporządzanie listy osób uprawnionych do pełnienia na torach wyścigowych funkcji dyżurnych lekarzy medycyny i weterynarii,

   10) członkostwo i udział w pracach międzynarodowych organizacji wyścigowych,

   11) współpracę z instytucjami naukowymi,

   12) zatwierdzanie planów gonitw dla poszczególnych torów wyścigowych oraz wyrażanie zgody na gonitwy dodatkowe,

   13) przeprowadzanie szkoleń specjalistycznych,

   14) opracowywanie materiałów statystycznych w zakresie oceny wartości użytkowej i hodowlanej koni rasy czystej krwi arabskiej i pełnej krwi angielskiej,

   15) podejmowanie działań w celu podnoszenia poziomu treningu koni oraz techniki jeździeckiej,

   16) wydawanie biuletynu wyścigowego,

   17) promocję wyścigów konnych.

   Zgodnie z art. 15 ustawy o wyścigach konnych prezes PKWK, po zaopiniowaniu przez Radę PKWK, składa ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi roczne sprawozdanie z działalności PKWK, w którym szczegółowo opisana jest realizacja ww. zadań w danym roku.

   Odnośnie do kontroli stanu hodowli koni pełnej krwi angielskiej w stadninach koni i stadach ogierów, będących spółkami Skarbu Państwa, uprzejmie informuję, że zgodnie z przepisami ustawy dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. z 2012 r. poz. 1187 oraz z 2013 poz. 155), nadzór właścicielski nad tymi spółkami pełni Agencja Nieruchomości Rolnych. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2 i 10 ww. ustawy do zadań agencji należy m.in. tworzenie warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz wykonywanie praw z udziałów i akcji w spółkach hodowli roślin uprawnych oraz hodowli zwierząt gospodarskich o szczególnym znaczeniu dla gospodarki narodowej (w tym w stadninach koni i stadach ogierów, w których prowadzona jest hodowla koni pełnej krwi angielskiej). W związku z tym agencja odpowiada za realizację programów hodowlanych realizowanych w podległych jej spółkach hodowli roślin uprawnych oraz hodowli zwierząt gospodarskich. Informacje o wynikach tych spółek za kolejne lata obrotowe są publikowane na oficjalnej stronie internetowej Agencji Nieruchomości Rolnych.

   Jednocześnie pragnę zauważyć, że Polski Klub Wyścigów Konnych na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 133, poz. 921, z późn. zm.) został upoważniony do prowadzenia ksiąg hodowlanych i oceny wartości użytkowej koni rasy czystej krwi arabskiej i pełnej krwi angielskiej. Jednostką upoważnioną do prowadzenia kontroli w zakresie organizacji hodowli i rozrodu zwierząt gospodarskich jest Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt. Jednostka ta w ostatnich latach przeprowadziła następujące kontrole w siedzibie PKWK:

   1) w dniach 16.11-18.12. 2009 r. przeprowadzono kontrolę w zakresie prowadzenia Polskiej Księgi Stadnej Koni Pełnej Krwi Angielskiej i przestrzegania w tym względzie przepisów prawa i regulaminu prowadzenia księgi, w wyniku której stwierdzono niewielkie uchybienia; uchybienia te zostały usunięte;

   2) w dniach 22-23.01.2008 r. przeprowadzono kontrolę w sprawie wykreślenia dwóch koni z PSB, w czasie której nie stwierdzono uchybień w prowadzeniu PSB ani naruszenia obowiązującego prawa;

   3) w dniu 22.10.2008 r. przeprowadzono kontrolę w celu ustalenia hodowcy dwóch koni czystej krwi arabskiej, w czasie której nie stwierdzono uchybień w prowadzeniu Polskiej Księgi Stadnej Koni Arabskich Czystej Krwi ani naruszenia obowiązującego prawa.

   W kwestii dotyczącej prowadzenia przez właściwych ministrów nadzoru i kontroli nad Polskim Klubem Wyścigów Konnych i ich rezultatów w latach 2008-2013 pragnę podkreślić, że zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 18 stycznia 2001 r. o wyścigach konnych (Dz. U. Nr 11, poz. 86 z późn. zm.) nadzór nad Polskim Klubem Wyścigów Konnych sprawuje minister właściwy do spraw rolnictwa.

   W związku z powyższym Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w latach 2008-2013 przeprowadziło trzy kontrole w siedzibie PKWK:

   1) kontrola przeprowadzona w dniach 4-14.11.2008 r. dotyczyła sprawdzenia zgodności z obowiązującymi przepisami działań prezesa PKWK w zakresie odwołania członków Komisji Technicznej na Torze Wyścigów Konnych Służewiec w Warszawie oraz przestrzegania regulaminu wyścigów konnych;

   2) kontrola przeprowadzona w dniach 6-12.03.2008 r. dotyczyła prawidłowości wydatkowania środków finansowych uzyskiwanych z opłat czynszowych od lokatorów mieszkań zakładowych za 2006-2007 r. w związku z interwencją posła Artura Górskiego;

   3) kontrola przeprowadzona w dniach 11.02.2009 r. - 20.03.2009 r. dotyczyła prawidłowości wykorzystania dotacji udzielonych przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi na dofinansowanie kosztów postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej w latach 2004-2008.

   Dwie pierwsze kontrole nie wykazały nieprawidłowości w działaniach PKWK. Natomiast w wyniku trzeciej kontroli stwierdzono m.in. nieterminowe regulowanie składek na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i wydano w tym zakresie stosowne zalecenia pokontrolne. Ponadto stwierdzono, że PKWK w 2008 r. prowadził wyodrębnioną ewidencję księgową środków otrzymanych z dotacji oraz wydatków dokonywanych z tych środków, stosownie do wcześniejszego zalecenia MRiRW w tym zakresie.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Jacek Kapica

   Warszawa, dnia 1 lipca 2013 r.