Istotę niniejszej interpelacji stanowi problematyka wydawania zaświadczeń ZUS odnośnie do niezalegania ze składkami.

   Zgodnie z art. 306e § 1 ZUS na wniosek wydaje zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające stan zaległości na podstawie dokumentacji danego organu podatkowego oraz informacji otrzymanych od innych organów podatkowych.

   Niniejsze zaświadczenie jest konieczne m.in. w przypadku uczestniczenia pomiotów w przetargach publicznych.

   Zgodnie z art. 24 pkt 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. z 8.06.2010 r., Dz. U. Nr 113, poz. 759) z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wyklucza się wykonawców, którzy zalegają z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne.

   Natomiast w myśl § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane, z dnia 30 grudnia 2009 r. (Dz. U. Nr 226, poz. 1817) w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcy w okolicznościach, o których mowa w art. 24 ust. 1 ustawy, w postępowaniach określonych w art. 26 ust. 1 ustawy zamawiający żąda, a w postępowaniach określonych w art. 26 ust. 2 ustawy zamawiający może żądać m.in.: aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne, wystawionego nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert.

   Sedno problematyki niniejszego stanu prawnego stanowi rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych, § 21 ust. 6. W przypadku wystąpienia różnic między kwotami składek wykazanymi przez płatnika składek w deklaracji o najwyższym numerze identyfikatora a kwotami wyliczonymi w wewnętrznym dokumencie rozliczeniowym wszczyna się postępowanie wyjaśniające, jeżeli łączna kwota różnic przekracza 2 zł.

   Tym samym wezwanie do zapłaty do uregulowania należności zostaje wystosowanie dopiero po przekroczeniu kwoty 2 zł. Jednakże jednocześnie w tej sytuacji organ nie może wydać zaświadczenia o niezaleganiu.

   W związku z powyższym podmiot startujący w przetargu publicznym z uwagi, iż nie był wzywany do uiszczenia żadnych należności, jest przekonany o niezaleganiu - jednocześnie nie może uzyskać niniejszego zaświadczenia. Tym samym nawet po późniejszym uregulowaniu należności jego oferta podlega wykluczeniu.

   Skład orzekający KIO z dnia 30 lipca 2009 r., KIO/UZP 901/09, oraz Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 8 grudnia 2009 r., VCa 230/09, stanęły na stanowisku, iż zaświadczenie Krajowego Rejestru Karnego, jak i inne dokumenty powinny być wystawione nie później niż przed terminem składania ofert, co wynika z wykładni przepisu § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane z dnia 30 grudnia 2009 r. Oznacza to, iż uzupełnienie zaświadczenia ZUS na podstawie art. 26 ust. 3 P.z.p. może mieć miejsce tylko wówczas, gdy wykonawca posiadał prawidłowe dokumenty w dniu składania ofert, ale nie dołączył ich przez przeoczenie. Zdaniem sądu art. 26 ust. 3 P.z.p. nie służy gromadzeniu dokumentów, których wykonawca nie posiada.

   Mając dokonaną analizę orzecznictwa KIO oraz sądu okręgowego, można wysnuć wniosek, iż wykonawca, który na wezwanie do uzupełnienia aktualnego zaświadczenia ZUS przedkłada oświadczenie ZUS wystawione po terminie składania ofert, potwierdzające stan historyczny o braku zaległości w opłacaniu składek na dzień składania ofert podlega wykluczeniu z postępowania.

   Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że takie postępowanie godzi w podmioty, które bez swojej winy są sankcjonowane i pozbawiane m.in. możliwości uczestniczenia w przetargach publicznych.

   W związku z powyższym proszę Pana Ministra o odpowiedź na pytania:

   1. Jaki stosunek ma ministerstwo odnośnie do przedstawionego problemu?

   2. Jakie kroki planuje Pan podjąć w celu zapobiegania opisanym stanom faktycznym w przyszłości?

   3. Jakie rozwiązania proponuje ministerstwo w celu usunięcia niniejszego problematycznego stanu prawnego?

   Z poważaniem

   Poseł Łukasz Krupa

   Warszawa, dnia 23 maja 2013 r.