Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację pana posła Andrzeja Romanka przesłaną przy piśmie z dnia 29 stycznia 2013 r., znak: SPS-023-13680/13, w sprawie funkcjonowania elektronicznego systemu poboru opłat uprzejmie przekazuję następujące stanowisko.
Ad 1. Jaka kwota środków z budżetu państwa została dotychczas przeznaczona na budowę systemu viaTOLL oraz jaka kwota jest przewidywana na jego dokończenie w najbliższych latach?
Kwota środków potrzebna na budowę i eksploatację krajowego systemu poboru opłat KSPO (elektroniczny i manualny) przez 8 lat obowiązywania umowy (listopad 2010 - listopad 2018) pomiędzy Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) a konsorcjum Kapsch - operatorem systemu viaTOLL, została ustalona zgodnie z formularzem cenowym złożonym przez operatora podczas przetargu na kwotę ok. 4,9 mld zł. Zaznaczyć należy, że kwota obejmuje koszty budowy - poniesione w całości na sieci podstawowej (objętej KSPO w chwili uruchomienia systemu) oraz konieczne do poniesienia przy każdym kolejnym rozszerzeniu sieci o odcinki dodatkowe, a także koszty eksploatacji i świadczenia usługi poboru opłat, które stanowią comiesięczne wynagrodzenie operatora systemu viaTOLL. Koszty budowy przewidziane na 8 lat wynoszą 3,6 mld zł.
Do chwili obecnej na budowę KSPO przeznaczono 1 261 715 567 zł. Przewiduje się, iż w 2013 r. koszty budowy KSPO wyniosą 233 792 115 zł.
Ad 2. W jaki sposób są kontrolowane wydatki budżetu państwa na budowę systemu viaTOLL?
Umowa na zaprojektowanie, budowę oraz obsługę krajowego systemu poboru opłat elektronicznych oraz manualnego systemu poboru opłat, zawarta miedzy GDDKiA a konsorcjum Kapsch dnia 2 listopada 2010 r., przewiduje mechanizm wynagradzania operatora systemu.
W związku z powyższym, mając informacje o rozbudowie sieci, która będzie objęta KSPO, zaplanować można koszty z tym związane. Dodatkowo zaznaczyć należy, że koszty budowy stanowią wynagrodzenie operatora KSPO. Przed wypłatą przedmiotowego wynagrodzenia operator musi przez 30 dni świadczyć pełną usługę na sieci dodatkowej i wystąpić do GDDKiA z wnioskiem o wydanie świadectwa rozpoczęcia świadczenia pełnego zakresu usług. Wniosek jest badany przez służby GDDKiA i dopiero wydanie świadectwa jest podstawą do dokonania płatności.
Ad 3. Jaką kwotę dochodów wygenerował system w latach 2011 i 2012?
Przychody z tytułu elektronicznego i manualnego systemu poboru opłat przekazane do Krajowego Funduszu Drogowego wyniosły:
- w 2011 r. - 386 107 388 zł,
- w 2012 r. - 1 012 568 704 zł.
Łącznie: 1 398 676 092 zł.
Ad 4. Jakie były dochody Krajowego Funduszu Drogowego z tytułu pobranych opłat viaTOLL w latach 2011 i 2012?
Kwoty zostały wskazane w pkt 3. Wszystkie przychody wygenerowane przez krajowy system poboru opłat stanowią przychód Krajowego Funduszu Drogowego.
Ad 5. Jaki poziom dochodów z tego tytułu uzyskała spółka zarządzająca systemem viaTOLL w latach 2011 i 2012?
Jak zostało wskazane w pkt 1, na wynagrodzenie operatora KSPO składają się koszty budowy oraz koszty eksploatacji i świadczenia usługi poboru opłat.
Do dnia 14 lutego 2013 r. na budowę KSPO przeznaczono 1 261 715 567 zł, natomiast koszty eksploatacji i świadczenia usługi poboru opłat wyniosły 250 786 364 zł.
Łącznie: 1 512 501 931 zł.
Ad 6. Jaki jest procentowy udział spółki zarządzającej systemem viaTOLL w jego dochodach?
operator systemu viaTOLL wynagradzany jest zgodnie z warunkami umowy zawartej w dniu 2 listopada 2010 r., nie ma żadnego udziału w dochodach z poboru opłat. Przychody z systemu są w całości i bez żadnych potrąceń przekazywane do Krajowego Funduszu Drogowego.
Ad 7. Dlaczego Inspekcja Transportu Drogowego (organ administracji publicznej) egzekwuje kary nakładane na kierowców korzystających z systemu viaTOLL, a nie czyni tego spółka zarządzająca systemem?
Artykuł 13k ustawy o drogach publicznych jednoznacznie określa, że kary pieniężne za nieuiszczenie lub niepełne uiszczenie opłaty elektronicznej nakładają, w drodze decyzji administracyjnej, uprawnione do kontroli organy publiczne. Ponadto zgodnie z art. 2 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji kary pieniężne nałożone przez organy administracji publicznej podlegają egzekucji w drodze postępowania egzekucyjnego w administracji, natomiast zgodnie z art. 5 § 1 pkt 1 ww. ustawy organ, który wystawił decyzję w pierwszej instancji, uprawniony jest do żądania wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Należy jednocześnie wskazać na art. 40d ustawy o drogach publicznych, gdzie ustawodawca wskazał, że należności z tytułu kar pieniężnych z zakresu elektronicznego poboru opłat podlegają egzekucji administracyjnej. Stąd wynika brak możliwości przekazania obowiązku prowadzenia postępowania egzekucyjnego operatorowi systemu.
Ad 8. Jaka była ilość spraw prowadzonych przez Inspekcję Transportu Drogowego w roku 2011 i 2012?
W okresie od początku lipca 2011 r. do końca 2012 r. Główny Inspektorat Transportu Drogowego wydał łącznie 7765 (w tym 3129 w 2011 r. oraz 4636 w 2012 r.) decyzji nakładających karę pieniężną, o których mowa w art. 13k ustawy o drogach publicznych.
Ad 9. Czy w związku z powyższym Pan Minister zamierza zmienić system egzekucji nakładanych kar i przerzucić go na spółkę zarządzającą systemem, która z tytułu zarządzania osiąga dochody, nie mając przy tym żadnych obowiązków dochodzenie roszczeń?
Jak wyjaśniono powyżej, operator systemu viaTOLL wynagradzany jest zgodnie z warunkami umowy zawartej w dniu 2 listopada 2010 r., w związku z czym nie ma żadnego udziału w dochodach z poboru opłat. Na chwilę obecną nie są prowadzone prace nad zmianą ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz ustawy o drogach publicznych w takim kierunku, aby system egzekucji kar pieniężnych spoczywał na operatorze KSPO. Należy podkreślić, że podobne rozwiązania organizacyjne stosowane są także w innych państwach posiadających elektroniczne systemy poboru opłat od pojazdów ciężkich, m.in. w Niemczech, Czechach i na Słowacji.
Z poważaniem
Sekretarz stanu
Tadeusz Jarmuziewicz
Warszawa, dnia 22 lutego 2013 r.