Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na pismo z dnia 10 stycznia 2013 r., znak: SPS-023-13082/13, dotyczące interpelacji poseł Elżbiety Witek w sprawie zmiany statusu nauczycieli zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, uprzejmie informuję.
Zgodnie z art. 237 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887, z późn. zm.) w stosunku do nauczycieli zatrudnionych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 137, poz. 1304) w publicznych placówkach opiekuńczo-wychowawczych, o których mowa w art. 228 ust. 1 i art. 229 ust. 1-7, ustawę z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela stosuje się do dnia 1 stycznia 2014 r. Po tym terminie ww. osoby stają się pracownikami samorządowymi w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458, z późn. zm.).
Powyższe oznacza, że podstawą stosowania Karty Nauczyciela od 1 stycznia 2012 r. do 1 stycznia 2014 r. w stosunku do osób zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych będzie art. 237 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, a nie, jak dotychczas, art. 1 ust. 1a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela.
Przepisy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nie przewidują szczególnych rozwiązań dotyczących zmiany sposobu i warunków zatrudnienia ww. pracowników. Oznacza to, że zastosowanie w tym zakresie znajdą odpowiednie przepisy Kodeksu pracy (zarówno ustawa o pracownikach samorządnych, jak i Karta Nauczyciela nie zawierają w omawianym zakresie stosownych regulacji). W związku z tym należy stwierdzić, co następuje.
Na podstawie art. 237 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zmienia się pragmatyka pracownicza, której postanowienia będą stosowane do wychowawców. Nie dochodzi natomiast do rozwiązania stosunków pracy z tymi pracownikami. Jeżeli stosunek pracy jest kontynuowany, mimo zmiany przepisów, które mają do niego zastosowanie, nie ma podstawy do wypłacenia odpraw związanych z ustaniem zatrudnienia [np. odprawy na podstawie ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844, z późn. zm.)].
Stosunek pracy wychowawców przekształci się ze stosunku nauczyciela mianowanego w stosunek pracy pracownika samorządowego - z mocy ustawy. W związku z brakiem szczegółowych regulacji dotyczących przekształcenia dotychczasowych stosunków pracy osób zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych na podstawie ustawy Karta Nauczyciela, mając na uwadze brzmienie art. 16 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, należy przyjąć, że pracownicy zatrudnieni dotychczas na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony po dniu 1 stycznia 2014 r. nadal będą wykonywać pracę na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Umowa o pracę na czas określony będzie zawierana z osobami zatrudnianymi po dniu 1 stycznia 2014 r.
Dostosowanie treści umowy o pracę do nowego stanu prawnego (zmiana np. wskazanej w umowie podstawy prawnej) jest czynnością wtórną, niewymagającą wypowiedzenia zmieniającego ani porozumienia stron. Zgodnie z art. 29 § 32 Kodeksu pracy, który poprzez art. 5 tego kodeksu ma zastosowanie do pracowników samorządowych, pracodawca informuje pracownika na piśmie o zmianie jego pozaumownych warunków zatrudnienia niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 1 miesiąca od dnia wejścia w życie tych zmian, a w przypadku gdy rozwiązanie umowy o pracę miałoby nastąpić przed upływem tego terminu, nie później niż do dnia rozwiązania umowy.
Fakt, że wychowawcy staną się pracownikami samorządowymi, spowoduje także zmianę przepisów o wynagradzaniu, jakie będą miały do nich zastosowanie. Zatem wychowawcom, gdy staną się już pracownikami samorządowymi, powinny przysługiwać takie składniki wynagrodzenia, jakie przysługują tej grupie zawodowej.
Przepisy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej nie wprowadzają okresu ochronnego dla wychowawców, którzy staną się pracownikami samorządowymi. Wobec powyższego decyzja o ewentualnej redukcji zatrudnienia będzie podejmowana indywidualnie przez pracodawców zatrudniających wychowawców w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.
Ponadto, zgodnie z przepisami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, z dniem 2 stycznia 2014 r. ww. pracownicy z mocy prawa stają się pracownikami samorządowymi, w związku z czym w zakresie warunków pracy i płacy będą podlegali przepisom ustawy o pracownikach samorządowych oraz przepisom ogólnym. Ustawodawca w stosunku do tych pracowników nie pozostawił jakichkolwiek uprawnień wynikających z ustawy Karta Nauczyciela.
Przepisy prawa nie przewidują również nadzoru pedagogicznego po dniu 1 stycznia 2014 r. w odniesieniu do wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Jedynie z art. 186 pkt 5b ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wynika prawo i obowiązek wojewody monitorowania zgodności zatrudnienia pracowników jednostek organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej z wymaganymi kwalifikacjami.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Elżbieta Seredyn
Warszawa, dnia 28 stycznia 2013 r.