Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na przekazaną przy piśmie znak: SPS-023-11823/12 interpelację z dnia 15 listopada br. pani poseł Jagny Marczułajtis-Walczak w sprawie polityki kadrowej w uczelniach przedstawiam następujące wyjaśnienia.
Nowe rozwiązania wprowadzone do ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym stwarzają warunki do prowadzenia przez rektorów, przy zachowaniu najwyższych standardów, polityki kadrowej promującej jakość kształcenia i badań naukowych realizowanych przez uczonych. Mają na celu także zapobieganie powstawaniu na uczelniach nieprawidłowości związanych z zatrudnieniem nauczycieli akademickich i pracowników niebędących nauczycielami akademickimi.
Ustawą z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 455, z późn. zm.) wprowadzono zmiany, które mają służyć racjonalizacji zatrudnienia w uczelniach, poprawie struktury demograficznej kadry akademickiej, a także tworzeniu miejsc pracy dla młodych naukowców. W związku z powyższym zamieszczony został przepis dotyczący wygaśnięcia stosunku pracy mianowanego nauczyciela akademickiego z końcem roku akademickiego, w którym osiągnął on wiek emerytalny, a w przypadku nauczyciela akademickiego posiadającego tytuł naukowy profesora, zatrudnionego na stanowisku profesora nadzwyczajnego lub zwyczajnego w uczelni publicznej z końcem roku akademickiego, w którym ukończył on 70. rok życia. Jednocześnie wprowadzony został przepis, zgodnie z którym osoba zatrudniona przed dniem wejścia w życie ustawy na podstawie mianowania albo umowy o pracę na czas nieokreślony pozostaje zatrudniona w tej samej formie stosunku pracy. Z kolei osoba zatrudniona przed dniem wejścia w życie ustawy na podstawie mianowania albo umowy o pracę na czas określony pozostaje zatrudniona na dotychczasowym stanowisku do czasu upływu okresu zatrudnienia wskazanego w akcie mianowania albo w umowie o pracę.
Podzielam stanowisko pani poseł, iż w myśl powyższych przepisów brak jest wystarczających podstaw do stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy mianowanych nauczycieli akademickich, którzy ukończyli 65. rok życia, przed dniem wejścia w życie ww. ustawy, tj. przed dniem l października 2011 r. Jednakże przepisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym w art. 124 wymieniają przypadki, w których rektor może rozwiązać, za wypowiedzeniem, stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim, tj.: w przypadku czasowej niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, jeżeli okres tej niezdolności przekracza okres zasiłkowy, a w przypadku stwierdzenia przez uprawnionego lekarza poprawy stanu zdrowia i możliwości powrotu do pracy, jeżeli okres ten przekracza dwa lata; wszczęcia postępowania w sprawie likwidacji uczelni; otrzymania przez nauczyciela akademickiego oceny negatywnej; podjęcia lub wykonywania przez nauczyciela akademickiego dodatkowego zatrudnienia bez zgody rektora.
Natomiast w przypadku otrzymania przez nauczyciela akademickiego dwóch kolejnych ocen negatywnych rektor rozwiązuje za wypowiedzeniem stosunek pracy z nauczycielem akademickim, zarówno mianowanym, jak i zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Rektor może rozwiązać stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim także z innych ważnych przyczyn, po uzyskaniu opinii organu kolegialnego wskazanego w statucie uczelni.
Jednocześnie, odnosząc się do kwestii wieku emerytalnego, do której pani poseł nawiązuje w swojej interpelacji, chciałabym poinformować, iż w ustawie o zmianie niektórych ustaw w związku z podwyższeniem wieku emerytalnego, uchwalonej przez Sejm RP w dniu 23 listopada 2012 r., zostały zmienione m.in. przepisy art. 127 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i art. 138 tej ustawy oraz art. 22 ust. 1 ustawy zmieniającej z dnia 18 marca 2011 r. Określenie wieku 65 lat zastąpiono ustaleniem tego wieku na 67 lat.
Jeśli chodzi o udzielanie urlopów na poratowanie zdrowia, pragnę wyjaśnić, że aby uniknąć ewentualnych przypadków niewłaściwego korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia (np. w przypadku sygnalizowanego zjawiska swoistej ucieczki przed rozliczeniem się z obligatoryjnego uzyskania stopni naukowych w określonych przepisami terminach), przewiduję wystąpienie do ministra zdrowia w sprawie możliwości zmiany rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi akademickiemu płatnego urlopu dla poratowania zdrowia.
Niezależnie od powyższych wyjaśnień uprzejmie informuję, że rozpoczęły się konsultacje społeczne dotyczące nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o zasadach finansowania nauki oraz kilku innych ustaw. W przygotowywanej nowelizacji planowane jest również doprecyzowanie przepisów dotyczących poruszanych w interpelacji kwestii polityki kadrowej oraz udzielania urlopów dla poratowania zdrowia. Projekty założeń do tych ustaw zostały zamieszczone na stronie internetowej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Oczekuję na aktywne włączenie się środowiska akademickiego w dyskusję nad zakresem proponowanych zmian.
Z poważaniem
Minister
Barbara Kudrycka
Warszawa, dnia 4 stycznia 2013 r.