Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację państwa posłów Krystyny Pośledniej, Marii Małgorzaty Janyskiej, Tadeusza Arkita, Krystyny Sibińskiej, Iwony Kozłowskiej i Anny Nemś w sprawie przedstawionego 3 października br. projektu założeń ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty (znak: SPS-023-11758/12) uprzejmie wyjaśniam.

   Przygotowany w Ministerstwie Edukacji Narodowej projekt nowych rozwiązań prawnych zawierających propozycje wsparcia finansowego dla gmin w realizacji zadań dotyczących wychowania przedszkolnego nie ogranicza się wyłącznie do prostego dofinansowania gmin. Uznaje się za zasadne, by zmiany te były znacznie dalej idące. Celem zmian jest, by wsparcie udzielane samorządom terytorialnym zapewniało zmniejszenie obciążeń finansowych dla rodziców oraz skutkowało zwiększeniem liczby miejsc wychowania przedszkolnego i poprawą jakości wychowania przedszkolnego. Projektuje się również, aby funkcjonujące oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych stały się z mocy prawa przedszkolami, co wpłynie pozytywnie na jakość edukacji przedszkolnej.

   Docelowo opłaty za każdą dodatkową godzinę pobytu dzieci w przedszkolu ponad czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki powinny wynosić nie więcej niż 1 zł. Trzeba przy tym podkreślić, że proponowane rozwiązanie jest tak zaprojektowane, by zyskali na nim zarówno rodzice, jak i jednostki samorządu terytorialnego, w tym zwłaszcza o najniższym wskaźniku dochodów podatkowych na mieszkańca oraz na terenach wiejskich. Wsparcie z budżetu państwa edukacji przedszkolnej jest traktowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej jako działanie priorytetowe. W projekcie budżetu na 2013 r. rząd zaplanował w rezerwie celowej nr 76: Zwiększenie dostępności wychowania przedszkolnego, środki na ten cel w wysokości 320 mln zł. W kolejnych latach zaplanowano środki w wysokości: w 2014 r. - 1148 tys. zł, w 2015 r. - 1703 tys. zł, a w 2016 r. - 1747 tys. zł.

   Uprzejmie informuję, że w związku z planowanymi rozwiązaniami zostały wykonane symulacje finansowe dotyczące ich wpływu na budżety gmin. Przeanalizowana została sytuacja wszystkich gmin w Polsce. Podział środków przeznaczonych na dotację pomiędzy poszczególne gminy dokonywany będzie z uwzględnieniem kwoty rocznej dotacji (przypadającej na jedno dziecko) oraz liczby dzieci w wieku 2-5 lat korzystających z wychowania przedszkolnego według stanu na dzień 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji w danej gminie. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526, z późn. zm.) dochodami jednostek samorządu terytorialnego są:

   1) dochody własne,

   2) subwencja ogólna,

   3) dotacje celowe z budżetu państwa.

   Dotacje celowe z budżetu państwa mają zatem inny charakter niż opłaty wnoszone przez rodziców za pobyt dziecka w przedszkolu w czasie wykraczającym poza czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki, stanowiące dochód własny gminy. Projekt założeń do zmiany ustawy o systemie oświaty nie przewiduje pomniejszania wydatków bieżących przy wyliczaniu dotacji dla przedszkola niepublicznego o dotację celową z budżetu państwa. Warto zauważyć, że dotacja przekazana gminom nie zawsze musi powodować zwiększenie wydatków gminy przeliczonych na jednego wychowanka, w szczególności jeśli samorząd podejmie decyzję o zwiększeniu liczby dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym.

   Jednocześnie uprzejmie informuję, że planowana w projekcie dotacja celowa przekazana gminom zapewni środki finansowe na:

   - rozwój wychowania przedszkolnego, w tym na zwiększenie liczby miejsc i poprawę warunków wychowania przedszkolnego, co jest niezbędne w związku z przyznaniem od dnia 1 września 2014 r. dzieciom 4-letnim, a od dnia 1 września 2016 r. także dzieciom 3-letnim, prawa do wychowania przedszkolnego w przedszkolu publicznym, innej publicznej formie wychowania przedszkolnego lub przedszkolu niepublicznym dotowanym w wysokości 100%,

   - sfinansowanie części opłat ponoszonych dotychczas przez rodziców w związku z ustawowym ograniczeniem wysokości opłaty za każdą godzinę zajęć wychowania przedszkolnego przekraczającą ustalony przez radę gminy czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki,

   - sfinansowanie dodatkowych wydatków gmin związanych ze zwiększeniem wysokości dotacji dla przedszkoli niepublicznych dotowanych w 100%, w tym do pobierania od rodziców opłat ograniczonych ustawowo tak jak w przedszkolach publicznych,

   - podniesienie jakości edukacji przedszkolnej.

   Przeprowadzone analizy i symulacje pozwalają na stwierdzenie, że kwota ta w pełni pokryje koszty związane z ustawowym obniżeniem opłat ponoszonych przez rodziców, pozwoli także na przeznaczenie pewnych środków na rozwój wychowania przedszkolnego. Procentowy udział środków przeznaczonych na sfinansowanie skutków ustawowego ograniczenia opłat ponoszonych przez rodziców będzie zależał od lokalnych czynników występujących w danej gminie. W gminach, w których duży odsetek dzieci przebywa w przedszkolu ponad czas bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki, a wysokość opłat przekracza średnią krajową, dotacja zostanie przeznaczona przede wszystkim na pokrycie kosztów związanych z obniżeniem opłaty za godzinę pobytu dziecka w przedszkolu ponad bezpłatny czas nauczania, wychowania i opieki oraz kosztów zwiększonych dotacji dla przedszkoli niepublicznych dotowanych w 100%.

   W gminach, w których ta opłata jest niższa od średniej krajowej (są to przede wszystkim gminy wiejskie i o niskim dochodzie na mieszkańca) oraz w gminach, w których dzieci korzystają w dużej mierze tylko z bezpłatnego nauczania, wychowania i opieki, dotacja w większości będzie mogła być przeznaczona na tworzenie nowych miejsc w przedszkolach publicznych lub niepublicznych dotowanych w 100%, a także na wydłużenie czasu pobytu dziecka w przedszkolu.

   Z poważaniem

   Podsekretarz stanu

   Joanna Berdzik

   Warszawa, dnia 13 grudnia 2012 r.