Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację poselską pana posła Tomasza Szymańskiego z dnia 8 listopada 2012 r., przesłaną przy piśmie z dnia 21 listopada 2012 r., dotyczącą określenia zasad wygaśnięcia stosunku pracy nauczyciela bądź dyrektora szkoły skazanych prawomocnym wyrokiem sądu, uprzejmie przedstawiam, co następuje.
Art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) wskazuje katalog przyczyn powodujących wygaśnięcie z mocy prawa stosunku pracy nauczyciela, wśród których znajdują się m.in. prawomocne skazanie nauczyciela za przestępstwo popełnione umyślnie czy prawomocne orzeczenie środków karnych w postaci pozbawienia praw publicznych lub prawa wykonywania zawodu. Wygaśnięcie stosunku pracy w tym trybie, w myśl art. 26 ust. 2 Karty Nauczyciela, stwierdza dyrektor szkoły, a w stosunku do dyrektora szkoły - organ prowadzący szkołę. Stwierdzenie to ma charakter deklaratoryjny, a stosunek pracy wygasa ipso iure w razie prawomocnego skazania, o którym mowa w art. 26 ust. 1 Karty Nauczyciela, choćby stwierdzenie tego nastąpiło z opóźnieniem (por. wyrok Sądu Najwyższego z 2 lutego 2006 r., I PK 140/05, OSNP 2007, z. 5-6, poz. 61).
W świetle powyższych regulacji dla prawidłowego zastosowania trybu wskazanego w pragmatyce pracowniczej jest więc rzeczą konieczną, aby podmioty upoważnione i jednocześnie zobowiązane do stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy dysponowały wiarygodną informacją dotyczącą faktu prawomocnego skazania. W przeciwnym wypadku może dojść do niepożądanych sytuacji, w których nauczyciele po wygaśnięciu stosunku pracy faktycznie nadal wykonują obowiązki służbowe, często zatajając fakt skazania. Dlatego unormowanie art. 21 § 1 K.p.k. nakazuje bezzwłoczne zawiadomienie o ukończeniu postępowania toczącego się z urzędu przeciw osobom zatrudnionym w instytucjach państwowych, samorządowych i społecznych, uczniom i słuchaczom szkół oraz żołnierzom przełożonych tych osób. Do osób, przeciwko którym toczy się postępowanie, zatrudnionych w instytucjach państwowych, samorządowych i społecznych, bez wątpienia należy zaliczyć nauczycieli (por. art. 1 Karty Nauczyciela). Informacja o ukończeniu postępowania powinna pochodzić od tego organu, który wydał prawomocny wyrok kończący postępowanie (por. Z. Gostyński, S. Zabłocki (w:) ˝Kodeks postępowania karnego. Komentarz˝, t. 1, pod red. Z. Gostyńskiego, Warszawa 2003, s. 335). Zgodnie z § 286 ust. 4 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 38, poz. 249, z późn. zm.) zawiadomienie o ukończeniu postępowania powinno być dokonane najpóźniej w terminie 14 dni. Uznać też wypada na tle wyżej wskazanej pragmatyki pracowniczej, że przełożonym nauczyciela jest dyrektor szkoły, a w stosunku do niego - organ prowadzący szkołę.
Po otrzymaniu informacji o prawomocnym skazaniu nauczyciela organ uprawniony do stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy powinien niezwłocznie podjąć czynności zmierzające do zrealizowania dyspozycji art. 26 ust. 2 Karty Nauczyciela. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 2 lutego 2006 r., I PK 140/05 (OSNP 2007, z. 5-6, poz. 61) uprawniony organ może podjąć czynności celem sprawdzenia, czy zapadły w sprawie wyrok świadczy o zaistnieniu przynajmniej jednej przesłanki wskazanej w tym przepisie. Jeżeli się jednak zważy, że dysponuje on urzędową informacją pochodzącą od sądu o wydaniu w stosunku do oskarżonego prawomocnego wyroku, czynności weryfikacyjne z reguły winny się sprowadzić do zwrócenia się do obsługującego daną jednostkę oświatową radcy prawnego o oficjalne stwierdzenie tego faktu na podstawie otrzymanego dokumentu. Czynności tych w związku z powyższym nie sposób uznać za skomplikowane i pracochłonne, a co za tym idzie - nie powinny one przedłużać procedury stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy.
Nadmienić zaś trzeba, że w obliczu prawnego zobowiązania sądu do zawiadamiania o ukończeniu postępowania w stosunku do nauczycieli ich przełożonych kwestia ewentualnego uregulowania przekazywania uzyskanych z sądu informacji pomiędzy kuratorium oświaty, dyrektorem szkoły a organem prowadzącym szkołę pozostaje w kompetencjach ministra edukacji narodowej.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Michał Królikowski
Warszawa, dnia 17 grudnia 2012 r.