Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację pana Piotra Pyzika, posła na Sejm RP (nr SPS-023-9902/12), w sprawie planowanej likwidacji szkół, uprzejmie informuję.
W świetle obowiązujących przepisów decyzje o likwidacji szkół i placówek są autonomicznymi decyzjami organów je prowadzących. Informacje dotyczące planów likwidacji szkół przez jednostki samorządu terytorialnego w roku szkolnym 2013/2014 będą podane przez kuratorów oświaty w marcu 2013 r. Główny kontekst dla całego procesu stanowi niż demograficzny, gdyż od roku szkolnego 2005/2006 do roku szkolnego 2011/2012 liczba uczniów w polskim systemie oświaty spadła o 1,118 mln uczniów. W szkołach dla dzieci i młodzieży (bez policealnych) w tym okresie liczba uczniów zmalała o 1,113 mln.
Należy zwrócić uwagę, że uchwały intencyjne w sprawie likwidacji szkół dotyczą szeregu sytuacji organizacyjnych: faktycznej likwidacji szkoły, zamknięcia pustej szkoły, przekształcania szkoły w filię, wyłączenia szkoły z zespołu szkół, przekazania szkoły innemu organowi prowadzącemu niż samorząd terytorialny, wygaszania szkoły w związku ze zniknięciem podstawy prawnej do jej dalszego funkcjonowania (przykład liceów profilowanych). Jedynie w pierwszym przypadku mamy do czynienia z koniecznością zmiany miejsca nauki dla uczniów. Pozostałe przypadki należy więc traktować jako działania organizacyjne, a nie likwidacyjne, choć w opisanej prawem procedurze przekształcane szkoły muszą przejść przez fazę ˝likwidacyjną˝.
Zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) szkoła publiczna może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący szkołę, po zapewnieniu przez ten organ uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu, a także odpowiednio o tym samym lub zbliżonym profilu kształcenia ogólnozawodowego albo kształcącej w tym samym lub zbliżonym zawodzie. Organ prowadzący jest obowiązany, co najmniej na 6 miesięcy przed terminem likwidacji, zawiadomić o zamiarze likwidacji szkoły: rodziców uczniów (w przypadku szkoły dla dorosłych - uczniów), właściwego kuratora oświaty oraz organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego właściwej do prowadzenia szkół danego typu. Stosownie do art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, ze zm.) samorząd ma również obowiązek powiadomienia związków zawodowych.
Przed podjęciem uchwały o likwidacji szkoły jednostka samorządu terytorialnego ma obowiązek zasięgnięcia w tej kwestii opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny, czyli kuratora oświaty. Opinia ta powinna być wydana w formie pisemnej w ciągu 14 dni. Za nadzór pedagogiczny nad szkołami odpowiada właściwy kurator oświaty - zgodnie z art. 31 ustawy o systemie oświaty, natomiast w kwestiach finansowych i administracyjnych szkoły nadzorowane są przez organ prowadzący (art. 34a ustawy). Zgodnie z art.17 ust. 4 cytowanej ustawy za plan sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjów odpowiedzialna jest rada gminy. Tym samym organ prowadzący odpowiada za zakładanie nowych szkół i likwidowanie już istniejących.
Zgodnie z art. 85 i 86 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.) nadzór nad działalnością gminną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności z prawem. Organami nadzoru są prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa. Każda uchwała jednostki samorządu terytorialnego powinna być przedłożona wojewodzie w terminie 7 dni od jej podjęcia. Uchwała sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności uchwały - w tym przypadku uchwały dotyczącej likwidacji szkoły - w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia tej uchwały (art. 90 i 91 ustawy o samorządzie gminnym). Jeśli upłynie 30-dniowy termin do uchylenia uchwały, to wojewoda nie może już we własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały, ma jednak możliwość zaskarżenia jej do sądu administracyjnego.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Joanna Berdzik
Warszawa, dnia 30 października 2012 r.