Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na interpelację pani poseł Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej przesłaną przy piśmie z dnia 20 września 2012 r., znak: SPS-023-9262/12, w sprawie pilnego podjęcia zmian legislacyjnych przywracających systemowi ratownictwa medycznego charakter publiczny uprzejmie informuję, co następuje.
Na wstępie należy wskazać, iż już od początku reformy systemu opieki zdrowotnej w Polsce, wraz z wprowadzeniem z dniem 1 stycznia 1999 r. powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej odbywa się na podstawie umów zawieranych ze świadczeniodawcami. Tak więc już od 13 lat zakłady opieki zdrowotnej, a obecnie podmioty lecznicze (publiczne i niepubliczne), mogą na równych prawach i jednakowych zasadach przystępować do konkursów ofert ogłaszanych na początku przez kasy chorych, a obecnie - przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Procedura konkursowa wskazana w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) z jednej strony oparta jest na zasadzie równego traktowania wszystkich świadczeniodawców (art. 134), zaś z drugiej strony celem jej jest wyłonienie takiego podmiotu leczniczego, który zaoferuje najwyższą jakość udzielanych świadczeń w połączeniu z kryterium cenowym. Takie postępowanie jest zgodne z interesem świadczeniobiorców i płatnika (w przypadku Państwowego Ratownictwa Medycznego - budżetu państwa).
Zarówno ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, jak i ustawa z dnia 8 września 2010 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410, z późn. zm.) zakładają równość traktowania podmiotów wykonujących działalność leczniczą (publicznych i niepublicznych) przystępujących do konkursu ofert w Narodowym Funduszu Zdrowia.
Należy mieć także na uwadze procesy prywatyzacyjne, jakie już zaszły i nadal zachodzą w ochronie zdrowia, gdyż część publicznych zakładów opieki zdrowotnej (zwłaszcza szpitali powiatowych) przekształciła się w podmioty lecznicze będące przedsiębiorcami i są to niekiedy jedyne podmioty na terenie danego powiatu udzielające świadczeń z zakresu ratownictwa medycznego. Dokonane zmiany formy prawnej podmiotów leczniczych zgodnych z Kodeksem spółek handlowych dają ograniczone możliwości organom tworzącym prawo z zakresu organizacji opieki zdrowotnej do ingerowania w decyzje podmiotów tworzących i prowadzących spółki.
Tak więc na obecnym etapie ograniczenie udzielania świadczeń pozaszpitalnych z zakresu ratownictwa medycznego jedynie do publicznych podmiotów byłoby niezwykle trudnym - wręcz niemożliwym do szybkiego przeprowadzenia - procesem i skutkowałoby likwidacją wielu podmiotów leczniczych. Zapewnienie odpowiedniej jakości i dostępności świadczeń ratowniczych powinno się odbywać na drodze skutecznego nadzoru powołanych do tego instytucji - m.in. organów założycielskich, jednostek samorządu terytorialnego, Narodowego Funduszu Zdrowia oraz wojewody, który w myśl art. 19 ust. 2 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym jest zobowiązany do planowania, organizowania, koordynowania systemu oraz nadzoru nad systemem na terenie województwa, niezależnie od przyjętej organizacyjnej formuły prawnej podmiotów leczniczych.
W myśl art. 46 ust. 1 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym zadania zespołów ratownictwa medycznego, z wyłączeniem lotniczych zespołów ratownictwa medycznego, są finansowane z budżetu państwa, z części, których dysponentami są poszczególni wojewodowie.
Jednocześnie na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy wojewoda powierza przeprowadzenie postępowania o zawarcie umów z dysponentami zespołów ratownictwa medycznego na wykonywanie zadań zespołów ratownictwa medycznego, ich rozliczanie i kontrolę dyrektorowi właściwego oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż do chwili wejścia w życie ww. ustawy, tj. do końca 2006 r., świadczenia udzielane przez zespoły ratownictwa medycznego były w całości finansowane bezpośrednio ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Zadaniem Narodowego Funduszu Zdrowia było również samodzielne rozliczanie i kontrolowanie umów zawieranych na zadania zespołów ratownictwa medycznego. Od 1 stycznia 2007 r. po raz pierwszy stroną umowy stał się wojewoda, a zadania ZRM finansowane są z rezerwy celowej utworzonej w budżecie państwa, co jednocześnie uwolniło dotychczas angażowane na ten cel środki w planie finansowym funduszu i umożliwiło zwiększenie finansowania przez NFZ innego zakresu świadczeń. W tej sytuacji, biorąc pod uwagę możliwości i doświadczenie Narodowego Funduszu Zdrowia w tym zakresie, zasadne było i jest nadal utrzymanie powyższego trybu, z zastrzeżeniem, iż środki finansowe znajdują się w budżetach wojewodów. Podkreślenia wymaga również fakt, że Narodowy Fundusz Zdrowia, kontraktując całość świadczeń zdrowotnych, ma do tego stworzone odpowiednie narzędzia informatyczne. Powierzenie wojewodom zawierania umów na zadania zespołów ratownictwa medycznego wymagałoby stworzenia nowych komórek zaopatrzonych w cały system informatycznego zbierania i analizowania danych, których zadaniem byłoby zawieranie, rozliczanie i kontrola umów ze świadczeniodawcami ratownictwa medycznego. Powyższe działania wiązałyby się także z koniecznością zmiany wielu przepisów prawnych, m.in. ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie i innych, co jest procesem długotrwałym, wymagającym przejścia przez całość procedury legislacyjnej. Stworzenie nowego systemu kontraktowania zespołów ratownictwa medycznego i powierzenie tego zadania wojewodom w znaczny sposób podrożyłyby koszty administracyjne w tym zakresie.
W związku z powyższym wydaje się zasadne pozostawienie dotychczasowego modelu finansowania i kontraktowania zespołów ratownictwa medycznego oraz rozdzielenie organizatora systemu od płatnika, co utrzyma przejrzyste i transparentne zasady wyboru realizatora zadań zespołów ratownictwa medycznego.
Jednocześnie zwracam uwagę, że dla świadczeniobiorców (pacjentów) nie ma znaczenia fakt, kto zawiera kontrakt ze świadczeniodawcą na realizację zadań zespołów ratownictwa medycznego, bowiem dla nich najbardziej liczy się dostępność i jakość udzielanych świadczeń zdrowotnych.
Podobnie też nie będzie miało znaczenia dla oferentów przystępujących do procedury konkursowej, kto ją będzie kontraktował (NFZ czy wojewodowie), ponieważ w obu przypadkach konkursy odbywać się będą zgodnie z tymi samymi zasadami i przepisami, w tym ze szczególnym uwzględnieniem równego traktowania oferentów.
Z poważaniem
Podsekretarz stanu
Cezary Rzemek
Warszawa, dnia 10 października 2012 r.