Szanowna Pani Marszałek! W związku z przesłaną przy piśmie z dnia 11 lipca br., znak: SPS-023-6494/12, interpelacją pana posła Ryszarda Zbrzyznego w sprawie łamania uprawnień związkowych polegającego na zablokowaniu przez pracodawcę i powszechny sąd cywilny możliwości prowadzenia legalnego strajku w przedsiębiorstwie LOT AMS sp. z o.o. uprzejmie informuję, co następuje.
W dniu 28 listopada 2011 r. do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wpłynął wniosek o wskazanie mediatora do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego w sporze zbiorowym pomiędzy Związkiem Zawodowym Naziemnego Personelu Lotniczego, Komisją Międzyzakładową NSZZ ˝Solidarność˝ Region Mazowsze w PLL LOT SA a Zarządem LOT AMS sp. z o.o. Według protokołu rozbieżności sporządzonego na podstawie art. 9 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. Nr 55, poz. 236, z późn. zm.) przedmiotem sporu było żądanie podwyższenia z dniem 6 października 2011 r. wszystkim pracownikom wynagrodzenia zasadniczego o kwotę 2000 zł netto.
Do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego, na podstawie art. 11 ust. 2 cytowanej ustawy, został wskazany mediator z listy ustalonej przez ministra pracy i polityki społecznej. Toczące się postępowanie mediacyjne nie doprowadziło do osiągnięcia porozumienia i na podstawie art. 14 ww. ustawy strony, w obecności mediatora, sporządziły protokół rozbieżności ze wskazaniem stanowisk stron.
Zgodnie z art. 17 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, strajk polega na zbiorowym powstrzymaniu się pracowników od wykonywania pracy w celu rozwiązania sporu dotyczącego praw i interesów wskazanych w art. 1 ustawy. Przepisy ustawy jednoznacznie określają, że strajk jest środkiem ostatecznym i nie może zostać ogłoszony bez uprzedniego wyczerpania możliwości rozwiązania sporu według zasad określonych w ustawie (zgłoszenie żądań, rokowania, mediacje).
Z informacji otrzymanych od ministra skarbu państwa przy piśmie z dnia 31 lipca br. wynika, że w dniach 29 lutego-3 marca 2012 r. zostało przeprowadzone referendum strajkowe w ramach sporu zbiorowego zarejestrowanego przez okręgowego inspektora pracy w Warszawie pod nr 41/2011. Pismem z dnia 11 marca 2012 r. związki zawodowe poinformowały LOT AMS sp. z o.o. o zamiarze rozpoczęcia ˝akcji protestacyjnej˝ w dniu 18 marca 2012 r. o godz. 24.00, wskazując jako podstawę prawną art. 15 oraz art. 20 ust. 1 i 3 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
Przed rozpoczęciem strajku Zarząd LOT AMS zlecił przygotowanie analiz prawnych, których przedmiotem była ocena legalności strajku w ramach sporu zbiorowego. Uzyskane opinie prawne potwierdziły, że ogłoszony przez ZZNPL i NSZZ ˝Solidarność˝ strajk będzie strajkiem nielegalnym z uwagi na naruszenie wymogów ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, a w szczególności naruszenie zasady identyczności przedmiotu sporu zbiorowego przez nieprawidłowe sformułowanie pytania referendalnego oraz zasady proporcjonalności (adekwatności) strajku, jako ostatecznego środka rozwiązywania sporów zbiorowych. Zarząd LOT AMS przekazał zarówno pracownikom, jak i przedstawicielom związków zawodowych informację o nielegalnym charakterze strajku.
W dniu 18 marca 2012 r. o godz. 24.00 rozpoczął się strajk zorganizowany przez ZZNPL i NSZZ ˝Solidarność˝. W trakcie trwania strajku Zarząd LOT AMS kilkukrotnie odbywał spotkania z przedstawicielami związków zawodowych, informując, że strajk jest nielegalny, przekonując do dobrowolnego zaprzestania akcji strajkowej oraz deklarując jednostronnie zamiar dokonywania w 2012 r. podwyżek wynagrodzeń w LOT AMS, w miarę posiadanych możliwości finansowych oraz zgodnie z wynikami prowadzonego procesu wartościowania stanowisk. Informacje te pracodawca przekazywał również pracownikom spółki w komunikatach przekazywanych pracownikom drogą e-mailową oraz zwyczajowo wywieszanych w wyznaczonych miejscach w zakładzie pracy.
Zarząd LOT AMS stoi na stanowisku, iż wszystkie działania podejmował w dobrze rozumianym interesie LOT AMS i pracowników, w sposób oficjalny i otwarty, w granicach prawa, dochowując należytej staranności i z poszanowaniem dobrych obyczajów. Działania Zarządu LOT AMS nie stanowiły zastraszania pracowników i nie mogą być w ten sposób interpretowane. Zarząd każdej spółki ma prawo i obowiązek ochrony interesów tej spółki, w tym obowiązek zapobieżenia dopuszczanymi przez prawo środkami ponoszeniu przez tę spółkę szkody, zwłaszcza powodowanej przez bezprawne działania.
W dniu 20 marca 2012 r. pełnomocnik LOT AMS złożył do Sądu Okręgowego w Warszawie wniosek o zabezpieczenie roszczenia poprzez zakazanie związkom zawodowym ZZNPL oraz NSZZ ˝Solidarność˝ organizowania i prowadzenia strajku w LOT AMS. Postanowieniem z dnia 23 marca 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie postanowił udzielić LOT AMS zabezpieczenia polegającego na zakazaniu organizowania i prowadzenia strajku rozpoczętego 18 marca 2012 r. o godz. 24.00 oraz zakreślić 14-dniowy termin do wniesienia pozwu o ustalenie, że strajk został zorganizowany z naruszeniem przepisów ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
W terminie wyznaczonym przez Sąd Okręgowy w Warszawie pełnomocnik LOT AMS wniósł pozew o ustalenie, czy strajk został ogłoszony i zorganizowany niezgodnie z przepisami ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Z posiadanych na dzień 31 lipca br. informacji wynika, że nie został jeszcze wyznaczony termin rozprawy.
Na wymienione wyżej postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 23 marca 2012 r. o udzieleniu zabezpieczenia poprzez zakazanie organizowania i prowadzenia strajku ZZNPL i NSZZ ˝Solidarność˝ złożyły zażalenia do sądu apelacyjnego. W odpowiedzi na zażalenia pełnomocnik LOT AMS złożył pisma procesowe, podtrzymując dotychczasowe stanowisko LOT AMS co do zasadności udzielenia zabezpieczenia w tej formie. W związku ze złożeniem zażaleń przez związki zawodowe dalsze postępowanie w sprawie o udzielenie zabezpieczenia toczyć się będzie w II instancji przed sądem apelacyjnym. Na chwilę obecną sąd apelacyjny nie wydał rozstrzygnięcia w tej sprawie.
Zarząd LOT AMS dyscyplinarnie zwolnił członków zarządu związków zawodowych organizujących strajk z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Rozwiązanie umów o pracę nastąpiło pomimo niewyrażenia na to zgody przez organizacje związkowe. Jako uzasadnienie rozwiązania umów o pracę pracodawca wskazał m.in. zorganizowanie, prowadzenie i kierowanie nielegalnym strajkiem oraz uczestnictwo w nielegalnym strajku, a zatem narażenie pracodawcy na wymierne straty, co stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Zwolnieni w tym trybie pracownicy złożyli do właściwego sądu pracy powództwa przeciwko LOT AMS o uznanie za bezskuteczne rozwiązania z nimi umów o pracę. Na chwilę obecną postępowania te są w toku.
Jak wskazuje minister skarbu państwa, Zarząd LOT AMS, opierając się na opiniach prawnych, uznał, że ogłoszony i zorganizowany przez ZZNPL i NSZZ ˝Solidarność˝ strajk został zorganizowany z naruszeniem przepisów ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, a zatem był to strajk nielegalny. W wyniku prowadzonego kilka dni strajku LOT AMS ponosił znaczne straty finansowe, co w przypadku kontynuacji strajku prowadziłoby do powstania szkód w wielkich rozmiarach. W obliczu ryzyka niewypłacalności Zarząd LOT AMS, mając uzasadnione przekonanie o nielegalności strajku, a zarazem o bezprawności działań wyrządzających spółce szkodę, podjął środki prawne zapobiegające takim działaniom.
W ocenie ministra skarbu państwa, spółka LOT AMS prowadzi działalność na bardzo trudnym i konkurencyjnym rynku konserwacji, utrzymania i remontów samolotów. Usługi świadczone są przez spółkę na najwyższym światowym poziomie, co potwierdzają nie tylko uzyskane przez spółkę certyfikaty, ale także zaufanie dla spółki wyrażające się powierzeniem jej obsługi samolotów rządowych.
Jednocześnie minister skarbu państwa docenia kluczową rolę zespołów ludzkich pracujących w LOT AMS i bardzo wysoko ocenia fachowość i rzetelność kadry. Tylko dzięki oddanej pracy wszystkich pracowników możliwe było wypracowanie dotychczasowej pozycji spółki oraz zapewnienie bezpieczeństwa pasażerów w obsługiwanych samolotach.
W aktualnej sytuacji ocena legalności lub nielegalności organizacji i prowadzenia strajku w LOT AMS, a także działań zarządu spółki jest przedmiotem rozstrzygnięć przez niezawisłe sądy, na których decyzje żaden organ administracji państwowej nie może mieć wpływu. Tym samym konieczne jest wstrzymanie się z przedstawianiem ocen zaistniałej sytuacji do czasu wydania stosowanych orzeczeń przez sądy.
Sekretarz stanu
Jacek Męcina
Warszawa, dnia 14 sierpnia 2012 r.