1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy budżetowej na rok 2012 (druki nr 44 i 134).

Poseł Sprawozdawca Sławomir Neumann:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Finansów Publicznych przedstawić sprawozdanie komisji zawarte w druku nr 134.

    Pierwsze czytanie projektu ustawy budżetowej zawartego w druku nr 44 odbyło się na 3. posiedzeniu Sejmu w dniu 15 grudnia. Sejm skierował projekt do rozpatrzenia do Komisji Finansów Publicznych, a poszczególne części projektu przesłano do właściwych komisji sejmowych w celu przedłożenia Komisji Finansów Publicznych stanowisk zawierających wnioski, opinie lub propozycje poprawek wraz z uzasadnieniem. Komisja Finansów Publicznych została zobowiązana uchwałą Prezydium Sejmu do przedstawienia sprawozdania do dnia 13 stycznia br., z czego komisja wywiązała się w terminie. Projekt ustawy budżetowej rozpatrzony został przez poszczególne komisje problemowe, zgodnie z przyjętym harmonogramem prac, a efektem tych prac jest właśnie zaprezentowane sprawozdanie, zawarte w druku nr 134.

    Wysoka Izbo! Projekt budżetu oparty został na ostrożnych i realnych założeniach makroekonomicznych, zakładających w 2012 r. wzrost PKB na poziomie 2,5%, zwiększenie eksportu o 4,6%, importu o 3,2%, wzrost popytu krajowego o 2%, a wzrost nakładów inwestycyjnych o 1,5%. Zaplanowano stosunkowo niską inflację, tj. na poziomie 2,8%, przewidziano też nieznaczne pogorszenie na rynku pracy, gdzie stopa bezrobocia w 2012 r. powinna osiągnąć maksymalnie 12,4%. W budżecie zaplanowano wzrost wynagrodzeń i emerytur. Przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej zwiększy się o ok. 4%, zaś założony wskaźnik waloryzacji emerytur i rent to 4,8%.

    W przedłożonym Sejmowi projekcie budżetu rząd przyjął dochody krajowe w wysokości blisko 294 mld zł, tj. wyższe o 5,2% w stosunku do przewidywanego wykonania w 2011 r. W prognozie dochodów podatkowych, stanowiących główne źródło dochodów budżetu państwa, zakłada się wzrost wpływów o 7,3%, a wynika on głównie z podwyżki już wcześniej wprowadzonych stawek VAT, ze wzrostu akcyzy na olej napędowy i biokomponenty stanowiące samoistne paliwa do minimalnego poziomu wymaganego prawem Unii Europejskiej, ze wzrostu podatku akcyzowego na papierosy o 4%, będącego stopniowym dostosowaniem poziomu stawek do poziomu przewidzianego przez prawo Unii Europejskiej, a także z planowanego wprowadzenia podatku od wydobycia niektórych kopalin, tj. miedzi i srebra. Do wzrostu dochodów przyczyni się również uszczelnienie systemu pobierania podatku od dochodów kapitałowych, tzn. zwiększenie wpływów z lokat bankowych, a także zwiększenie wpływów z dywidend spółek Skarbu Państwa.

    Wydatki budżetu państwa rząd ustalił w wysokości blisko 329 mld zł, co oznacza wzrost o 4,9% w stosunku do wielkości zaplanowanej w ustawie budżetowej na 2011. Udział wydatków w PKB wyniesie 20,7%, a więc będzie taki sam jak w roku 2011. Przy planowaniu wydatków na 2012 r. zastosowano tzw. tymczasową regułę wydatkową, to znaczy dopuszczającą realny wzrost wydatków o 1% ponad inflację. Zastosowanie tej reguły było niezbędne w celu zahamowania szybkiego wzrostu długu publicznego w Polsce. Dług publiczny w 2012 r. ma wynieść 832,5 mld zł, co stanowi 52,4 PKB, zgodnie z metodologią polską. Dług liczony zgodnie z metodologią europejską stanowić będzie ok. 56%.

    Budżet na rok 2012 jest budżetem odpowiedzialnym finansowo i przewiduje spadek łącznego deficytu krajowego i z budżetu środków europejskich do 39,5 mld zł wobec planowanych w 2011 r. 55,6 mld zł. Zapewnia też finansowanie podstawowych funkcji państwa. Jest to budżet sprawiedliwy, jako że jego celem jest ochrona najuboższych, m.in. poprzez kwotową waloryzację emerytur i rent czy poprzez ograniczenie ulg skierowanych do bogatszych grup społecznych. Jest to budżet oparty na realnych założeniach makroekonomicznych. Przyjęta do jego konstrukcji prognoza PKB jest zbieżna z prognozami Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Komisji Europejskiej. Jedyne zastrzeżenie, które można tu wskazać, zgłaszane także w pracach, to być może zbyt niska prognoza inflacji, ale akurat ten wskaźnik może być korzystny, ponieważ wyższa inflacja może oznaczać większą pewność realizacji planowanych dochodów budżetowych.

    Przedłożony przez rząd projekt budżetu państwa ma służyć przywracaniu stabilności finansów publicznych i poprawie kondycji gospodarczej Polski, a także sprzyjać realizacji wybranych priorytetów, w tym m.in. w zakresie edukacji, gdzie wydatki zwiększą się o prawie 5% w odniesieniu do roku poprzedniego.

    W projekcie budżetu na 2012 r. zwiększone zostały subwencje ogólne jednostek samorządu terytorialnego o 3,8%, w tym w części oświatowej - o 4,8%, co ma pokryć skutki przechodzące wdrożonej 1 września podwyżki dla nauczycieli o 7% oraz podwyżki planowanej od 1 września 2012 r. w wysokości 3,8%.

    Prace Komisji Finansów Publicznych nad projektem budżetu odbywały się od dnia 22 grudnia do 13 stycznia, zgodnie z przyjętym harmonogramem. W czasie posiedzeń prezentowane były opinie posłów i komisji o rozpatrywanych fragmentach budżetu, odbywała się dyskusja, zadawane były pytania i udzielane odpowiedzi przez przedstawicieli rządu i dysponentów budżetu. W niektórych przypadkach zachodziła konieczność udzielenia odpowiedzi na piśmie. Posłowie otrzymali też opinie Biura Analiz Sejmowych.

    Komisje sejmowe przedłożyły Komisji Finansów Publicznych łącznie 25 opinii. Przeważająca większość komisji nie wnosiła w nich żadnych zastrzeżeń do projektu ustawy budżetowej, akceptując przedłożenie rządowe. Jedynie Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka negatywnie oceniła jedną z rozpatrywanych przez siebie części budżetowych. Ocena ta dotyczyła budżetu Instytutu Pamięci Narodowej. Komisja nie sformułowała przy tym żadnych poprawek w celu ewentualnego dokonania zmian w budżecie IPN-u. Negatywna opinia komisji wiązała się z tym, że instytut w przedłożonym projekcie budżetu nie przewidział zamrożenia wynagrodzeń, a także zaplanował relatywnie wysoki wzrost wydatków majątkowych.

    Łącznie 7 komisji sejmowych zgłosiło 8 poprawek. Poprawki zgłosiły: Komisja do Spraw Służb Specjalnych, Komisja Gospodarki, Komisja Infrastruktury, Komisja Kultury Fizycznej i Sportu, Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich, Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Komisja Spraw Zagranicznych. Komisja Finansów Publicznych ostatecznie w głosowaniach przyjęła tylko poprawkę zgłoszoną przez Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zmierzającą do dokonania zmiany w nazwie rezerwy celowej w pozycji 50: Utrzymanie urządzeń melioracji wodnych podstawowych i zwiększenia o 10 mln wydatków na rzecz spółek wodnych na realizację zadań z zakresu utrzymania melioracji wodnych szczegółowych w ramach zaplanowanej w budżecie rezerwy w ogólnej kwocie 210 mln. Inne poprawki zostały przez komisję odrzucone.

    Do projektu ustawy budżetowej na 2012 r. zgłoszonych zostało przez posłów łącznie dodatkowo 79 poprawek. Dwie poprawki zmierzały do podwyższenia dochodów z podatku akcyzowego odpowiednio o 200 i 120 mln w celu zwiększenia dopłat do paliwa rolniczego. 70 poprawek dotyczyło zmian w załączniku 2: Wydatki. Dwie poprawki dotyczyły załącznika nr 4: Wydatki budżetu środków europejskich. Natomiast 5 poprawek odnosiło się do załączników prezentujących plany finansowe funduszy celowych i państwowych osób prawnych.

    Przedłożone poprawki zmierzały m.in. do: znaczącego zmniejszenia wydatków niektórych z tzw. jednostek pozarządowych, to jest kancelarii prezydenta, kancelarii Senatu, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Instytutu Pamięci Narodowej, a także do zmniejszenia wydatków zaplanowanych na obsługę długu publicznego o 1,1 mld zł oraz ujętych w rezerwie celowej w pozycji 8: Współfinansowanie projektów realizowanych z udziałem środków europejskich na łączną kwotę blisko 3,6 mld zł.

    Komisja głosowała nad zgłoszonymi poprawkami w dniu 13 stycznia. W wyniku głosowań z 79 zgłoszonych poprawek przyjętych zostało 15, natomiast 5 poprawek zostało wycofanych przez posłów wnioskodawców. Komisja nie zaakceptowała 59 zgłoszonych poprawek. Komisja nie przyjęła m.in. poprawek, które były sprzeczne z obowiązującym prawem, niekompletne lub wadliwe, a także nie zostały przyjęte liczne poprawki zmniejszające wydatki na obsługę długu publicznego i rezerwę celową w pozycji 8 w celu sfinansowania innych wydatków, w tym głównie inwestycji drogowych.

    Charakteryzując krótko poprawki przyjęte przez Komisję Finansów Publicznych, przede wszystkim należy wskazać, że nie są to poprawki, które w istotny sposób zmieniałyby przedstawiony przez rząd projekt budżetu. Dochody budżetu państwa pozostały bez zmian, a kwota wydatków została tylko nieznacznie zmniejszona.

    Zmiany po stronie wydatków wynikały głównie z ograniczenia określonych pozycji budżetowych w celu zwiększenia nakładów na te cele, które w ocenie komisji wymagały większego dofinansowania. Część przyjętych poprawek dotyczyła jedynie korekt, dzięki którym budżet państwa został urealniony w stosunku do aktualnych potrzeb i obowiązującego prawa.

    Komisja przyjęła część poprawek zmniejszających wydatki tzw. jednostek pozarządowych, takich, które samodzielnie przygotowują swoje budżety, a minister finansów włącza je do projektu budżetu państwa i nie dokonuje w nich żadnych korekt. W ocenie komisji bowiem jednostki te solidarnie z instytucjami rządowymi powinny realizować w tym roku oszczędny budżet. Komisja ograniczyła zatem wydatki jednostek pozarządowych o ogólną kwotę 133 300 tys. zł. Pragnę nadmienić, że w większości jednostki te dokonały autokorekty swoich budżetów, dokonały autopoprawek i zrealizowały apel komisji finansów o to, żeby właśnie ograniczyć wydatki w obecnym roku. Komisja przyjęła z zadowoleniem taką realizację swojego apelu. I tak zmniejszono wydatki Kancelarii Prezydenta o 7,4 mln zł, Kancelarii Senatu o blisko 65 600 tys. zł, Sądu Najwyższego o 5,2 mln, Naczelnego Sądu Administracyjnego o 11,4 mln, rzecznika praw obywatelskich o 4,5 mln, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji o blisko 2,6 mln, Państwowej Inspekcji Pracy o prawie 15 400 tys., IPN o 21 100 tys. zł. Zmniejszenia te wynikały głównie z potrzeby dostosowania planów wydatków tych instytucji do postanowień ustawy zamrażającej poziom wynagrodzeń w 2012 r. Jak wspomniałem, w wielu wypadkach były to oszczędności wskazane bezpośrednio przez dysponentów tych części budżetowych i zgłoszone komisji jako autopoprawki.

    Środki uzyskane ze zmniejszenia wydatków tych jednostek przeznaczone zostały na: zwiększenie wydatków w części 24: Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego z przeznaczeniem na ˝Narodowy program rewitalizacji Łazienek Królewskich w Warszawie˝ (na kwotę 7 mln zł) oraz na digitalizację zbiorów w archiwach państwowych (na kwotę 3 mln zł), dotację dla Funduszu Emerytalno-Rentowego na finansowanie składek na ubezpieczenie zdrowotne za rolników i domowników, zgodnie z projektem ustawy o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za 2012 r. (w kwocie 50 300 tys. zł), zwiększenie wydatków bieżących Regionalnych Izb Obrachunkowych (o 3 mln), zwiększenie wydatków w części 88: Powszechne jednostki organizacyjne prokuratury na koszty postępowania prokuratorskiego (3 mln), utworzenie w części 83: Rezerwy celowe nowej rezerwy celowej pod nazwą ˝Digitalizacja zbiorów Ossolineum we Lwowie˝ (kwota 1 mln zł), a także 400 tys. zł na zmniejszenie deficytu.

    Szczególny charakter miała wspomniana wcześniej poprawka dotycząca zmniejszenia wydatków Kancelarii Senatu o 65 600 tys. zł. Wiązała się ona z przesunięciem wydatków związanych z opieką nad Polonią i Polakami za granicą z Kancelarii Senatu do części 45: Sprawy zagraniczne i członkostwo Polski w Unii Europejskiej w kwocie 12,6 mln zł i z utworzeniem nowej rezerwy celowej pod nazwą ˝Współpraca z Polonią i Polakami za granicą˝ z kwotą 53 mln zł. Była to poprawka podobna do poprawki zgłoszonej wcześniej przez Komisję Spraw Zagranicznych.

    Komisja zgodziła się na przesunięcie kwoty 122 tys. zł z budżetu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów do części 37: Sprawiedliwość. Środki te przeznaczone są na składkę z tytułu członkostwa Polski w Grupie Państw Przeciwko Korupcji (GRECO). W związku z likwidacją w tym roku urzędu pełnomocnika rządu do spraw walki z korupcją, finansowanego do tej pory z części 16, składka ta ma zostać opłacona z budżetu resortu sprawiedliwości.

    Komisja przyjęła poprawkę polegającą na przesunięciach w budżecie ministra kultury i dziedzictwa narodowego w celu podwyższenia wynagrodzeń pracowników administracyjnych szkół i placówek oświatowych artystycznych podległych Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach środków zaplanowanych w budżecie ministra kultury na podwyżki wynagrodzeń dla tych pracowników planuje się przeznaczyć kwotę 15 mln zł.

    Komisja zaakceptowała także przesuniecie w budżecie w części 29: Obrona narodowa na kwotę 6053 tys. zł (z wydatków majątkowych na wsparcie centralne) z przeznaczeniem na dokończenie realizacji przez Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej zadania pod nazwą ˝Wirówka przeciążeniowa - stymulator szkoleniowy˝.

    Komisja przyjęła też poprawkę dotyczącą przesunięć na kwotę 28 407 tys. zł w budżecie w części 46: Zdrowie w ramach wydatków na programy polityki zdrowotnej, w tym głównie w ˝Narodowym programie leczenia chorych na hemofilię i pokrewne skazy krwotoczne˝ oraz ˝Narodowym programie zwalczania chorób nowotworowych˝.

    Aprobatę komisji uzyskała także poprawka dokonująca przesunięć w budżecie wojewody małopolskiego w celu finansowania realizacji inwestycji pn. ˝Budowa strażnicy Komendy Miejskiej wraz z Jednostką Ratowniczo-Gaśniczą nr 1 Państwowej Straży Pożarnej w Nowym Sączu˝ oraz zakupów inwestycyjnych w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie w zakresie sprzętu komputerowego i oprogramowania w związku z wdrożeniem w urzędzie systemu elektronicznego zarządzania dokumentacją.

    Ostatnia z przyjętych przez komisję poprawek dotyczyła zmian w planie finansowym Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych w celu dostosowania tego planu do obowiązującego prawa wynikającego z nowelizacji w 2011 r. art. 88 ustawy o grach hazardowych. Nowelizacja ta poszerzyła zakres zadań podlegających finansowaniu z funduszu o problematykę innych uzależnień, nie tylko hazardu.

    Komisja Finansów Publicznych przed pracami nad ustawą budżetową rozpatrzyła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej, co sprawiło, że prace nad budżetem były sprawniejsze. Uchwalenie tej ustawy spowodowało, że podstawę prawną uzyskały zaplanowane przez rząd w projekcie ustawy budżetowej oszczędne w wielu pozycjach wydatki. Dotyczyło to zwłaszcza środków na wynagrodzenia. Zamrożone zostały wynagrodzenia w urzędach organów władzy państwowej, kontroli, ochrony państwa, sądach i trybunałach, agencjach wykonawczych, instytucjach gospodarki budżetowej, państwowych funduszach celowych, w KRUS, Polskiej Akademii Nauk i w innych instytucjach. W 2012 r. wielkość wynagrodzeń nie może przekroczyć wielkości wynagrodzeń z 2011 r. Ustawa okołobudżetowa usankcjonowała także wyższe wpływy z podatku akcyzowego, wynikające z konieczności dostosowania się do prawa Unii Europejskiej, oraz wpływy z odsetek na skutek uszczelnienia systemu podatkowego.

    Komisja Finansów Publicznych po rozpatrzeniu projektu ustawy budżetowej na rok 2012, wraz ze stanowiskami przekazanymi przez właściwe komisje i po otrzymaniu opinii dotyczącej zgodności z prawem Unii Europejskiej, wnosi o uchwalenie załączonego projektu ustawy.

    Jednocześnie komisja zgodnie z art. 43 ust. 3 regulaminu Sejmu przedstawia na żądanie wnioskodawców 11 wniosków mniejszości. Dziękuję bardzo. (Oklaski)