4 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (druki nr 2516 i 3126).

Poseł Andrzej Romanek:

    Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Otóż nie ulega wątpliwości, że ta regulacja idzie w dobrym kierunku. To jest poza sporem, dlatego że rzeczywiście powstały gigantyczne, trzeba sobie powiedzieć jasno, kancelarie komornicze. Te największe obsługują prawie 300 tys. spraw. Jeżeli podzielimy to na liczbę dni pracy, to okaże się, że miesięcznie to ok. 30 tys. spraw, a jeżeli chodzi o liczbę spraw dziennie, to mamy wszczynanych blisko 1200 postępowań. Trzeba sobie zdawać sprawę z tego, o czym mówimy, z gigantycznej skali zjawiska. Sam prowadziłem kancelarię radcy prawnego i wiem, że prowadzenie kilkudziesięciu spraw rocznie, nie mówiąc już o kilkuset, powoduje, że kancelaria musi się rozrastać, musi być bardzo duża. Ten czynnik osobistego zaangażowania, który wynika z ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, jest po prostu co najmniej ograniczony. W zasadzie ogranicza się do podpisywania przez komornika lub przez asesora wniosków egzekucyjnych i prowadzenia nadzoru nad prowadzonymi sprawami właśnie przez pracowników kancelarii.

    Pytanie zasadnicze: Czy to rozwiązanie, które ma przeciwdziałać kumulowaniu spraw przez duże kancelarie, a w ten sposób wymuszać ich efektywność, bo ta efektywność rzeczywiście jest naprawdę niska i trzeba sobie z tego zdawać sprawę - z uzasadnienia ustawy wynika, że to tylko 12%, o ile dobrze sobie przypominam - rozwiązuje problemy, o których mówiliśmy i o których słyszeliśmy w wypowiedziach, także tych dotyczących Mławy? Otóż nie rozwiązuje, może je tylko rozwiązywać pośrednio, dlatego że ten projekt został zmieniony. Projekt złożony przez posłów i projekt, który wyszedł z komisji, to tak naprawdę dwa różne projekty, do czego się jeszcze odniosę. Trzeba sobie z tego zdawać sprawę. Ten projekt tego nie rozwiązuje, dlatego że problem, który miał miejsce w Mławie i o którym mówiliśmy, dotyczy zupełnie innego aspektu, czyli procedury cywilnej postępowania egzekucyjnego. Takie są niestety fakty. Gdyby wówczas nie przeprowadzono tej sprzedaży w trybie sprzedaży komisowej, mając na uwadze fakt zajęcia, protokół zajęcia, termin siedmiu dni, czas na przeprowadzenie licytacji, na ogłoszenie itd., a w tym wypadku jeszcze złożenie skargi na czynności komornika przez właściciela czy osobę trzecią, która miała w tym interes prawny, i nierozpoznanie tej skargi do czasu rozstrzygnięcia sprawy w przedmiocie sprzedaży, która to skarga była już potem bezprzedmiotowa, to byłoby inaczej. Gdyby tego zapisu nie było, gdyby przeprowadzono licytację publiczną, być może tej sprawy w Mławie by nie było.

    Powinniśmy się szczególnie skupić właśnie na tych przepisach. Minister sprawiedliwości zapowiadał, że w tej materii będą daleko idące zmiany, podkreślam: daleko idące zmiany. Przecież trzeba sobie zdawać sprawę, że jeżeli chodzi chociażby o ciągniki rolnicze, ale też o inne ruchomości w postaci samochodów, to mamy rejestr publiczny, ewidencję pojazdów, te pojazdy są ewidencjonowane. W tym wypadku nawet oświadczenie właściciela, co więcej, wiedza w tej materii, bo dowód rejestracyjny jako potwierdzenie decyzji administracyjnej też jest dokumentem, który ma moc urzędową, nie zwalniają komornika, jeżeli uzna, że ta rzecz jest we władaniu dłużnika, z zajęcia i przeprowadzenia licytacji, a wierzycielowi, przepraszam, właścicielowi pozostawia się możliwość złożenia albo powództwa przeciwegzekucyjnego, albo skargi na czynności komornika. Warunek jest taki, że ta skarga albo powództwo muszą zostać rozpoznane zanim dojdzie do licytacji albo, tak jak w tym wypadku, do sprzedaży komisowej. Takie są niestety fakty. Potem postępowanie sądowe jest bezprzedmiotowe, trzeba je po prostu umorzyć. Tak też było niestety w tym przypadku.

    Przychylając się do rozwiązań zaproponowanych w tej materii przez posłów, bo to jest projekt poselski, musimy się zastanowić, czy są to rozwiązania wystarczające. Według mojej opinii te rozwiązania są absolutnie niewystarczające. Co więcej, trzeba patrzeć na te rozwiązania i te propozycje w sposób nie krytykancki, ale krytyczny. Od razu pojawia się zasadnicze pytanie. Patrzymy na liczbę wpływających spraw. Jedynym absolutnym pewnikiem, który nie pozwala na rozrost dużych kancelarii, jest liczba 10 tys. spraw w roku. Pozostałe przesłanki mają być spełnione w sposób kumulatywny, a więc jest gorzej, niż było. Takie są niestety fakty, panie ministrze. Jest gorzej, niż było.

    Wracając do dalej idących aspektów, można by zapytać, jak sprawdzić efektywność w przypadku braku majątku dłużnika, bo na to zwracam szczególną uwagę. Przecież kluczem jest zawsze posiadanie majątku przez dłużnika. Czy wykonanie egzekucji w części i umorzenie z powodu braku majątku dłużnika załatwia sprawę i traktujemy to w granicach 35% skutecznej egzekucji, czy też nie traktujemy w tym aspekcie? To pytanie, na które trzeba sobie odpowiedzieć.

    Podkreślam, że regulacje idą w dobrym kierunku. Kwestia 10 tys. spraw zapewne to rozstrzygnie. Pozostaje kwestia skuteczności prowadzonych egzekucji, na co zwracam uwagę, i tego wskaźnika 35% (Dzwonek) załatwionych spraw oraz kwestia dotycząca chociażby tych zaległości sześciomiesięcznych, co do których raczej nie powinno być wątpliwości. Jednak ten wskaźnik 35% przyniesie taki efekt, trzeba sobie zdawać sprawę, że będą tylko i wyłącznie kancelarie prowadzące do 10 tys. spraw.

    Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

    Panie pośle, proszę o konkluzję.

    Poseł Andrzej Romanek:

    Te inne przesłanki absolutnie nie będą odgrywać żadnej roli. Popieramy to rozwiązanie, uważamy, że jest dobre, że idzie w dobrym kierunku, ale trzeba jeszcze dużo pracy nad tym rozwiązaniem w komisji, żeby ustalić, jak naprawdę to rozwiązanie finalnie powinno funkcjonować w ustawie o komornikach sądowych i egzekucji. Dziękuję uprzejmie.