22 punkt porządku dziennego:

Przedstawione przez ministra zdrowia ˝Sprawozdanie z realizacji 'Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych' w roku 2013˝ oraz przyjęty przez Radę Ministrów harmonogram zadań wykonywanych w ramach programu wieloletniego ˝Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych˝ w roku 2014 i w roku 2015 (druk nr 2483) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 2502).

Poseł Marek Gos:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawić opinię dotyczącą ˝Sprawozdania z realizacji 'Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych' w roku 2013˝ oraz odnieść się pokrótce do harmonogramu zadań wykonywanych w ramach programu wieloletniego ˝Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych˝ w roku bieżącym oraz w roku 2015, zawartych w drukach nr 2483 i 2502.

    Po raz kolejny staramy się wspólnie na tej sali ocenić efekty wprowadzania w życie założeń, celów, działań konkretnych programów, które mają przyczynić się do tego, żeby radzić sobie z chorobą XX w. czy XXI w., jaką jest nowotwór. Jesteśmy zgodni, co zresztą moi znakomici przedmówcy powiedzieli, co do tego, że ten program był bardzo potrzebny i on trafia w sedno zapotrzebowania, chociaż nie jest do końca instrumentem skutecznym i takim, który by zbliżał nas w szybszym tempie do pozytywnych wskaźników, które odnotowuje się w Europie Zachodniej. Ale chcę stwierdzić, że przez te lata od 2006 r. naprawdę wiele dobrego udało się zrobić. Cały czas mam tę świadomość, że... przed oczyma mam kolejki do lekarza specjalisty onkologa, kolejki do diagnostyki, po diagnostyce kolejne kolejki itd., kolejkę na oddział. Wiemy o tym wszyscy i, jeśli chodzi o instrumenty, które nie tak dawno procedowaliśmy na tej sali, staraliśmy się spróbować te instrumenty przyjąć i niebawem spróbujemy je zastosować. Chodzi o to, że wielkim nieporozumieniem było stosowanie w onkologii limitowania świadczeń. Można sobie pozwolić na takie limitowanie, jeżeli już nie ma pieniędzy, w rehabilitacji, chociaż też wszyscy byśmy chcieli być w czasie rehabilitowani, w opiece sanatoryjnej, poszpitalnej itd. Ale największe zagrożenie, poza chorobami kardiologicznymi, któreśmy w pewnym sensie też już opanowali, kolejny sprawca nieszczęść w postaci zgonów, w postaci wczesnych odejść, nowotwór, nie zostało dzisiaj opanowane. Te instrumenty, myślę, niebawem zaczną działać, więc chcę zwrócić uwagę na parę pozytywnych aspektów realizacji tego programu.

    Mianowicie przypomnę, że od 2008 r. do 2013 r. kolejki do radioterapii zmniejszyły się dwukrotnie. Chcę przypomnieć, że średni wskaźnik ilości akceleratorów liniowych na 100 tys. mieszkańców również odpowiada tym relacjom, a więc tych akceleratorów jest dwukrotnie więcej. Niebawem osiągniemy pułap 200 tys. mieszkańców na 1 przyspieszacz. To są normy światowe, to są normy europejskie. Nam już wiele nie brakuje, a wiemy o tym, że w układzie rocznym z radioterapii powinno skorzystać w Polsce ok. 100 tys. mieszkańców, dzisiaj doszliśmy do poziomu ok. 80 tys., a więc w tym obszarze jest naprawdę coraz lepiej. A to też za przyczyną tego programu i zadań inwestycyjnych związanych z rozbudową centrów radiologicznych. Tutaj efektywność zainwestowania jest, powiedziałbym, bardzo wysoka.

    Chcę zwrócić uwagę panu ministrowi i wszystkim, którzy nadzorują realizację tego programu, że jednak wykorzystanie sprzętu w pozostałych obszarach - chcę powiedzieć o tomografach komputerowych i rezonansach magnetycznych - według mojej oceny jest bardzo kiepskie, jeżeli piszemy po już dokonanych audytach, że 1 tomograf wykonuje dziennie 10 badań, a rezonans 3 badania. Oczywiście są też ośrodki, gdzie te proporcje czy te wskaźniki są znakomicie większe, ale proszę zmobilizować dzisiaj wszystkich realizatorów programu, którzy skorzystali ze środków, żeby ten sprzęt był racjonalnie wykorzystany, bo ja sobie nie wyobrażam dzisiaj kosztów funkcjonowania takich pracowni, gdzie robi się dziennie 3 badania w przypadku rezonansu czy 10 badań w przypadku tomografu - to efektywność żadna i szkoda tych pieniędzy, i szkoda po prostu, że personel również nie jest wykorzystany.

    Chcę zwrócić uwagę na bardzo ważny aspekt realizacji tego programu w 2013 r., mianowicie bardzo sprawne monitorowanie, zbieranie danych, przetwarzanie danych. Mówię o rejestrze centralnym, rejestrach regionalnych i wszystkich tych instrumentach, które zastosowano, żeby dane można było analizować i wyciągać wnioski. Kolejnym krokiem, który zrobiliśmy w 2013 r., jest to, że doprowadziliśmy do sytuacji takiej, że możemy te dane dzisiaj obrabiać i analizować nie tylko w regionach, ale zeszliśmy na poziomy powiatów. A więc to duże osiągnięcie, tego dotychczas absolutnie nie było, te dane wpadały do wspólnego worka, były niepełne, były niereprezentatywne, a teraz już takimi danymi dysponujemy i potrafimy je przetwarzać, potrafimy z nich wyciągać wnioski.

    Jeżeli mówimy o kiepskiej zgłaszalności się na badania przesiewowe, owszem, do ideału nam bardzo daleko, ale od 2012 r. do 2013 r. zrobiliśmy postęp, powiedziałbym, bardzo duży, bo 10% do przodu jest w przypadku cytologii, w przypadku mammografii jest nieco mniej, ale mamy zgłaszalność na poziomie 47%, w przypadku raka płuca jest dużo, dużo lepiej, w przypadku badań przesiewowych nowotworów jelita grubego jest to samo, a więc ta zgłaszalność nam rośnie.

    Ja też byłem w pewnym momencie przeciwnikiem, gdy analizowaliśmy kolejne sprawozdania, sposobu, krótko mówiąc, nakłaniania Polek i Polaków do tego, żeby badali się w ramach tych programów przesiewowych. Jest to ciągle trudne, dlatego że niewyedukowane mamy jeszcze społeczeństwo. Wiele osób się obawia, wiele osób odkłada wizyty, badania na później i prawdziwa gehenna zaczyna się wtedy, gdy wykryjemy te nowotwory w fazie już zaawansowanej.

    Szanowni państwo, co do środków. Środki też wykorzystywane są tak, jak każdego roku, można powiedzieć, w pełni - te 250 mln. Proporcje zmieniają się powoli, ale wydaje się, że za chwilę będziemy już w stanie doposażyć wszystkie placówki specjalistyczne w odpowiedni sprzęt i aparaturę, chociaż oczywiście mamy świadomość, że aparatura zużywa się, zużywa się nie tylko technicznie, ale również moralnie, bo wchodzą na rynek nowe aparaty, wchodzą nowe rozwiązania. Tutaj pamiętajmy o tym, że zmieniają się też na korzyść działań profilaktycznych, działań informacyjnych, szkoleniowych itd. Myślę natomiast, że dyrektorzy szpitali, pracownicy oddziałów wiedzą o tym, że powinny dalej w programie funkcjonować działania wspierające zakup sprzętu i aparatury, pod tym warunkiem, jeszcze raz, aby po zakupieniu ta aparatura była w pełni wykorzystana.

    Drodzy państwo, co do wskaźnika średniego przeżycia. Rzeczywiście chciałoby się, żeby ten wskaźnik był na poziomie 62, a nawet na poziomie 100, co nie jest realne, natomiast jeżeli dogonilibyśmy w krótkim czasie Europę Zachodnią, najbardziej rozwinięte kraje Europy Zachodniej, również Skandynawii, wtedy byłby duży sukces. Posuwamy się do przodu i jesteśmy coraz bardziej skuteczni, natomiast wiele jeszcze jest do zrobienia w układzie chociażby podstawowej opieki zdrowotnej. Myśmy o tym już nieraz mówili, że działania na tym etapie powinny być wzmożone, powinny być nakierowane na profilaktykę, ale i wczesne wykrywanie chorób nowotworowych. Wydaje się, że te działania związane z pakietem kolejkowym, pakietem onkologicznym powinny przynieść określone, dobre rezultaty. Czas pokaże, czy rzeczywiście cały system ochrony zdrowia sprosta tym naszym oczekiwaniom, na ile przepisy, które przyjęliśmy nie tak dawno, pozwolą całą sytuację poprawić.

    Chcę jeszcze na jedną rzecz zwrócić uwagę. W tych materiałach jest to też bardzo istotna kwestia. Zawarte są w nich informacje spoza zakresu programu, a więc co do zgłaszalności pacjentów do lekarzy specjalistów i informacje o przeprowadzonych badaniach związanych z wczesnym wykrywaniem chorób nowotworowych. Tego dotychczas nie było. To jest kolejna rzecz, za którą chcę pochwalić pana ministra i jego współpracowników - za to, że te dane są już w tej chwili zbierane, a ministerstwo idzie dalej, próbuje również zbierać, analizować i pokazywać w układzie sprawozdania dane z prywatnych gabinetów; chodzi o badania mammograficzne, cytologiczne i inne tego typu związane z wykrywaniem chorób nowotworowych.

    Szanowni państwo, ja i mój klub będziemy za przyjęciem sprawozdania z realizacji programu zwalczania chorób nowotworowych w 2013 r. (Dzwonek) i przyjęciem harmonogramu działań na rok 2014 i 2015. Dziękuję, panie marszałku, za uwagę.