1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy budżetowej na rok 2014 (druki nr 1779 i 1966).

Poseł Krystyna Skowrońska:

    Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Prowadzimy kolejną debatę, która dotyczy budżetu państwa na rok 2014. Chcę przypomnieć Wysokiej Izbie tzw. złotą regułę budżetową, według której koszty powinny się równoważyć z dochodami. I warto pamiętać, że każdego studenta tego uczą.

    Jeżeli chodzi o budżet, to od bardzo wielu lat nie przestrzegano tej reguły, pewnie jeszcze przez bardzo długi czas do tego nie doprowadzimy, ale tak należy porządkować finanse publiczne, aby próbować realizować tę zasadę. Reguły tej nie przestrzegały poprzednie rządy, wprowadzając kolejne deficyty, co spowodowało narastanie długu publicznego. (Wesołość na sali) Zapewne...

    (Poseł Andrzej Adamczyk: Poprzedni rząd również.)

    Panie pośle Suski, proszę, żeby pan mi nie przeszkadzał.

    (Poseł Andrzej Adamczyk: Nie ma posła Suskiego.) (Wesołość na sali)

    (Poseł Julia Pitera: Już wszyscy mówicie tak samo.)

    Wicemarszałek Wanda Nowicka:

    Bardzo proszę o ciszę.

    (Głos z sali: Aż tak się pomylić.)

    Poseł Krystyna Skowrońska:

    Ktoś z państwa ma podobny głos. A zatem zwracam się do państwa, do pana posła Moskala również, żeby państwo mi nie przeszkadzali. Wypełniam obowiązki poselskie na tej sali.

    Wicemarszałek Wanda Nowicka:

    Bardzo proszę kontynuować, pani posłanko.

    Poseł Krystyna Skowrońska:

    Śmiech nie należy do obowiązku poselskiego.

    Wicemarszałek Wanda Nowicka:

    Pani posłanko, proszę już kontynuować wypowiedź.

    (Głos z sali: Rzetelnie.)

    (Głos z sali: Ale posła Suskiego nie ma naprawdę.)

    Poseł Krystyna Skowrońska:

    Panie pośle Popiołek, wypełniam obowiązki rzetelniej niż pan.

    Zapewne przez poprzednie 24 lata każdy kolejny rząd zadawał sobie pytanie: W jakiej wysokości zaplanować deficyt? Ustalone progi ostrożnościowe dotyczące długu wskazywały, jakie działania winno się podejmować przy I, II i III progu ostrożnościowym. To było zapisane w ustawach. Przez blisko 20 lat, a szczególnie w czasach wzrostu PKB, brakowało konsekwentnego postępowania dotyczącego zmniejszenia deficytów, budowania budżetów elastycznych, które nie byłyby uzależnione od tzw. wydatków sztywnych, prowadzenia reform ograniczających deficyt strukturalny. Dlaczego tego nie robiono? Bo to jest trudne. Ani rząd SLD, ani rząd PiS-u, Samoobrony i LPR nie podejmował takich reform...

    (Poseł Andrzej Adamczyk: Poprzedni rząd również.)

    ...ba, odkładał wszystkie trudne sprawy...

    (Poseł Armand Kamil Ryfiński: Rząd AWS.)

    ...i taki spadek pozostawiał kolejnym rządom.

    Trudne reformy, nawet w okresie rozwoju gospodarczego w Polsce i na świecie, nie zostały przeprowadzone. Dzisiaj na tej sali rozmawiać będziemy o konkretach, i do tego zachęcam. Polacy nie chcą kłótni, a jedynie chcą tego, aby w Wysokiej Izbie rozmawiano o ich ważnych sprawach. Pamiętajmy w tej debacie o złotej regule budżetowej: tyle wydatków, ile dochodów. Budżet bezpieczny i plan przebudowy budżetu to główne elementy założeń budżetu państwa na rok 2014.

    Minister finansów, przedstawiając budżet w Wysokiej Izbie w trakcie pierwszego czytania, które - jak powiedział pan przewodniczący Rosati - odbyło się 11 października br., wskazywał na rozpoczęcie wielkiej przebudowy finansów publicznych, która będzie się składała z dwóch elementów: pierwszy to reforma OFE, drugi - reforma mechanizmów ostrożnościowych. Taka przebudowa powinna zapewnić bezpieczeństwo finansów i bezpieczeństwo polskiej gospodarki.

    O reformie OFE rozmawiano przez lata. Po wielkiej dyskusji przyjęto w sprawie OFE rozwiązania, które gwarantują przyszłym emerytom wybór przynależności do ZUS-u lub do OFE, ustalenie podmiotu dokonującego wypłat emerytur, a co również ważne - bezpieczeństwo finansów publicznych. Przekazanie przez OFE do ZUS-u 52,5% aktywów, tj. części obligacyjnej, spowoduje zlikwidowanie pustych obrotów, za które płacimy my, podatnicy. Koszty pustych obrotów to emisja obligacji, koszty ich wykupu, które powiększają dług publiczny, a dzisiaj są przychodem otwartych funduszy emerytalnych. Z debaty w sprawie OFE warto pamiętać, że te koszty od 1999 r. wynoszą 300 mld zł. To wydatki prawie jednego budżetu.

    Skutki tej nowelizacji w 2014 r. to zmniejszenie kosztów obsługi długu z 42,7 mld zł do 36,2 mld zł, a także zmniejszenie długu publicznego z 899 mld zł do 811 mld zł. To spowoduje zmniejszenie potrzeb pożyczkowych państwa netto z 66,6 mld zł w bieżącym roku do 55,4 mld zł w roku 2014 i, odpowiednio licząc, potrzeb pożyczkowych brutto z 166 mld zł do 132 mld zł. To zagwarantuje poprawę wiarygodności rządu i da gwarancję zaciągania pożyczek na korzystniejszych warunkach.

    Musimy w tym miejscu również wskazać, że chociaż częściowo zostanie rozwiązany deficyt strukturalny, który wycenić można na wielkość wpłat do ZUS-u i KRUS-u na wypłaty emerytur, które zagwarantowane są przez państwo umową społeczną. Tutaj zawsze warto przedstawiać informację, że jedną trzecią każdej emerytury finansuje budżet państwa. Zatem każdy emeryt, otrzymując emeryturę, co miesiąc dostaje w określonej części dotacje z budżetu - to jest gwarancja umowy społecznej - a świadczeniobiorca, który dostaje wsparcie z KRUS-u, w swoim świadczeniu otrzymuje 90% środków z budżetu. Tutaj zawsze za rozwiązaniami dotyczącymi OFE pójdą kolejne rozwiązania, które zmierzają do obniżenia progów ostrożnościowych. Taką gwarancję w trakcie debaty nad budżetem na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych dał również przedstawiciel rządu.

    Kolejne zasadnicze zagadnienie dotyczące przebudowy finansów publicznych to wprowadzenie reguł wydatkowych, które mają działać procyklicznie. Ich głównym założeniem jest zasada, że kiedy gospodarka zwalnia, to wydatki będą wyższe niż tempo wzrostu PKB, nie ograniczając popytu, a gdy koniunktura będzie silniejsza, to reguła będzie wymuszać konsekwentną konserwatywną politykę wydatkową. Te rozwiązania nie spowodują pełnej elastyczności kolejnych budżetów, bo w dłuższym okresie należy dokonać reformy tzw. wydatków sztywnych, które dzisiaj kształtują się na poziomie ok. 75% wydatków budżetowych.

    O zadłużeniach, przepraszam, o założeniach budżetowych rozmawialiśmy w trakcie pierwszego czytania. Przypomnę, że założenia zostały potwierdzone przez wszystkie instytucje europejskie i bank światowy. Są to: wzrost PKB w wysokości 2,5%, wzrost cen konsumpcyjnych - 2,4%, nominalny wzrost spożycia - 4,6%, a także wzrost wynagrodzeń w gospodarce o 3,5%. Dochody zatem zaplanowano w wysokości 276,9 mld zł, a wydatki w wysokości 324,6 mld zł. Ten deficyt jest mniejszy od deficytu po nowelizacji budżetu w roku 2013, będzie wynosił 47,7 mld zł. Ważne jest, że zaplanowano dochody ze środków europejskich i innych źródeł w wysokości 1,6 mld zł. To również są środki, które będą wspierać gospodarkę. Warto dodać, że został uchwalony budżet unijny na lata 2014-2020, który gwarantuje Polsce wsparcie gospodarki kwotą przeszło 400 mld zł. Do wydawania tych pieniędzy powinniśmy się bardzo dobrze przygotować, tak aby zapewniały nam one konkurencyjność i innowacyjność polskiej gospodarki. Chodzi o wykorzystanie tych wszystkich szans dzięki dobremu wydatkowaniu środków europejskich.

    Mówiąc o dochodach budżetowych, warto wspomnieć o dochodach podatkowych. To kwota blisko 248 mld zł. Dochody z podatku VAT są pomieszczone w tych dochodach. Przypomnę Wysokiej Izbie, jak wiele słów krytyki dotyczyło podstawowej stawki podatku VAT. Warto o tym pamiętać. Zapewne każdy z nas chciałby płacić niskie podatki, ale warto uczciwie powiedzieć, że średnia ważona stawka VAT w Polsce wynosi ok. 12,7%. Obowiązują przecież trzy stawki: stawka 0%, stawka obniżona i stawka podstawowa w wysokości 23%. Debata nad nowelizacją budżetu na 2013 r. dotycząca niższego wpływu z VAT-u wskazywała m.in. na wyższe zakupy w grupie produktów, do których przypisana jest niższa, ta obniżona stawka podatku VAT, stąd były m.in. potrzebne zmiany i nowelizacja budżetu na rok 2013.

    Bezpieczny budżet to również gwarancja zabezpieczenia środków na pomoc społeczną, na przekazanie subwencji oświatowej - pamiętajmy o podwyżkach dla nauczycieli, które za tego rządu wzrosły o 50%. To pieniądze na żłobki i przedszkola, wyższe środki dla Ministerstwa Obrony Narodowej na wydatki inwestycyjne. W najbliższych latach wydamy łącznie 100 mld zł na zakupy dla polskiej armii. To również wydatki na rzecz Policji, Państwowej Straży Pożarnej. Pamiętajmy, że w 2013 r., kiedy jeszcze były kłopoty na rynkach światowych i okres kryzysu, podwyżki w kwocie 300 zł na jednego zatrudnionego otrzymali zarówno policjanci, jak i wojsko, a także funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej. To również w tym budżecie zapisano w ramach wydatków na naukę podwyżkę wynagrodzeń nauczycieli akademickich o 10%. W latach 2013-2015 podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli akademickich mają wynieść łącznie 30%. To również środki na waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych. Dla osób, które pobierają świadczenia emerytalno-rentowe, jest to niezwykle ważna gwarancja, że waloryzacja ich świadczeń będzie miała miejsce. To rezerwy na realizację inwestycji z udziałem środków unijnych, a także rezerwy na usuwanie klęsk żywiołowych. Pamiętamy, że po powodziach w 2010 r. na wsparcie zarówno osób, które poniosły szkody, jak również samorządów w odbudowie infrastruktury wydano z budżetu 3 mld zł. Rzecz niezwykła, niespotykana w tym trudnym okresie i przy tej sytuacji klęskowej - wsparcie rządu wynosiło 3250 mln zł.

    Ten kolejny budżet to budżet oszczędny, bo jest to kolejny rok zamrożenia wynagrodzeń w administracji. Mówimy jeszcze, debatujemy o tzw. pomocy dla samorządu województwa mazowieckiego. Dyskusja w tej sprawie przetoczyła się też w regionach, dotyczy ona wpłaty tzw. janosikowego w kwocie 247 mln zł. Dzisiaj toczy się debata w Senacie. I założyliśmy, że pomogą, czyli odkładamy tę część, którą powinno wpłacić Mazowsze, na kolejne trzy lata, aby samorządy to otrzymały. Bardzo mocno o to zabiegaliśmy, zabiegamy i liczymy na dobre rozwiązanie, które doprowadzi do tego, że samorządy otrzymają subwencję regionalną w pełnej wysokości, tak jak mówi ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, a dla województwa mazowieckiego będzie wsparcie w postaci kredytu z budżetu. To jest niezwykle ważne. Myślę, że samorządy województw będą mogły zrealizować przynajmniej w takim zakresie, w jakim to przygotowały, założenia budżetu na rok 2014, również z wpłatami subwencji regionalnej.

    Pamiętać musimy również, że przygotowanie budżetu na rok 2014 odbywa się w okresie, w którym Polska realizuje program wyjścia z procedury nadmiernego deficytu. Pan przewodniczący Rosati wskazywał, jakie działania zostaną podjęte i jak będziemy realizować ten program. Chcę przytoczyć opinie ekspertów, którzy wskazywali, że w określonych okolicznościach, w jakich jest polska gospodarka, nie można było skonstruować innego budżetu. Jest to budżet wiarygodny, gwarantujący bezpieczeństwo. Nie przywołuję wszystkich opinii, czyniłam to w trakcie pierwszego czytania, ale takie są opinie ekspertów.

    W kolejnych latach program dotyczący procedury nadmiernego deficytu będzie realizowany, ale również gwarancją jego realizacji będzie dobre wykorzystanie środków europejskich - o czym mówiłam - na innowacje, na gospodarkę, na naukę, aby poprawić naszą konkurencyjność w Europie i na świecie. W okresie największego od 80 lat światowego kryzysu potrafiliśmy sobie poradzić lepiej niż inne kraje. Teraz musimy wygrywać szansę wykorzystania środków europejskich.

    O poprawkach mówił pan przewodniczący. Ja wspomnę, że poprawki, które zgłosił klub Platformy Obywatelskiej, dotyczyły między innymi ograniczenia wydatków w części związanej z zamrożeniem wynagrodzeń, czyli z realizacją zapisów ustawy okołobudżetowej, z przeznaczeniem odpowiednio na te potrzeby, które wykazane zostały w poszczególnych komisjach. A zatem szczególnie chciałabym podkreślić, że chodziło o pieniądze związane z przekazaniem na regionalne zarządy gospodarki wodnej, na urząd patentowy - to co prawda niewielka kwota, 1 mln zł, ale urząd patentowy to gwarancja tego, że szybko rozpatrywane będą wnioski patentowe i staniemy się jeszcze bardziej konkurencyjni - a także wskazaliśmy na bezpieczeństwo w zakresie przekazania środków na rzecz Państwowej Straży Pożarnej oraz krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego i ochotniczych straży pożarnych i w tym zakresie jesteśmy niezwykle konsekwentni przez te wszystkie lata.

    Chcemy złożyć w trakcie dzisiejszej debaty na ręce pani marszałek poprawki do budżetu, które pozwolą na zabezpieczenie środków na ważne również cele. Są to niewielkie zmiany, bo przy tych zmianach, które wprowadzały przyjęte poprawki, czyli 45 mln zł, kwoty, które przeznaczone są na poszczególne instytucje i wykonanie zadań, są zdecydowanie niewielkie. Chcę powiedzieć, że komisja sportu składała poprawkę dotyczącą między innymi zwiększenia, założenia czy usytuowania w budżecie nowej rezerwy celowej w wysokości 12,7 mln zł. Są to środki między innymi na przygotowanie się do igrzysk, zimowej olimpiady. W tym zakresie niestety ta poprawka komisji sportu w komisji przepadła. Chcemy ponownie taką poprawkę złożyć i liczymy na wsparcie, tak aby mogły trafić pieniądze na przygotowanie się do tego projektu. Chcemy także złożyć poprawkę dotyczącą przekazania 1 mln zł dla Instytutu Pamięci Narodowej i utworzenia specjalnej rezerwy celowej, która będzie przeznaczona na badania identyfikacyjne, genetyczne DNA odnalezionych w wyniku prac archeologicznych szczątków ofiar totalitaryzmu, chodzi też o kwotę 250 tys. zł, specjalną rezerwę celową, która będzie przeznaczona na finansowanie Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie z budżetu ministra szkolnictwa wyższego, jak również poprawkę, która doprowadza do zmiany planu finansowego Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - w związku z przyjęciem zmian w ustawie okołobudżetowej, która zwiększa dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych o 247 mln zł, potrzebne są między innymi zmiany w planie finansowym.

    Na koniec - chciałabym, abyśmy mówiąc o budżecie na rok 2014, pewnie i o każdym innym budżecie, mówili o tym, co jest możliwe do zrobienia, bo tego oczekują obywatele. Obywatele oczekują na rzetelne informacje, a nie na igrzyska, które odbywają się, i na krytykę albo na wydumane, wymyślone różne projekty poprawek, które zmniejszają, jak powiedział pan przewodniczący, całą rezerwę na współfinansowanie projektów z Unii Europejskiej. A zatem poprawki dotyczące budżetu powinny być rozsądne, roztropne, bo wszyscy doskonale wiemy, a państwa krytyka szczególnie o tym świadczy, że chcecie państwo zaplanować to inaczej. Pamiętajcie o tych rzeczach, zwłaszcza o najważniejszej - jak wiele mamy sztywnych wydatków, które są zapisane w tym budżecie.

    Na zakończenie chciałabym oświadczyć, że klub Platforma Obywatelska będzie głosował za przyjęciem sprawozdania Komisji Finansów Publicznych o projekcie budżetu na rok 2014 z poprawkami do tego budżetu, które rekomendujemy paniom i panom posłom przyjąć.

    Chciałabym jeszcze, pani marszałek, uprzedzić wystąpienie pana posła Suskiego. Zajęta byłam prezentowaniem stanowiska mojego klubu parlamentarnego i przez pomyłkę wskazałam pana posła Suskiego w związku z zamieszaniem, które było po prawej stronie sali. Panie pośle Suski, pan nie zabierał głosu, co chcę oświadczyć, a zatem nie przysługiwałoby panu sprostowanie.

    (Poseł Maria Zuba: Myślałam, że pani powie: przepraszam.)

    Chciałabym, żeby pan z tego skorzystał, miał satysfakcję i przeproszenie moje przyjął wbrew temu, jak zachowywali się inni posłowie z pańskiego klubu na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych.

    I jeszcze jedno wyjaśnienie. Pan przewodniczący Rosati wskazał między innymi potrzebę rozmawiania o sprawie finansowania zabytków Krakowa, o potrzebie przeprowadzenia poważnej debaty w zakresie finansowania zabytków Krakowa - ta zasada dzisiaj obowiązuje.

    Wszystkie samorządy pokazywały, że na terenie naszego kraju są również inne ważne, nie umniejszając Krakowowi - to perełka, to nasze dziedzictwo narodowe - miejsca. Chodzi o to, abyśmy spokojnie rozmawiali o tym, w jaki sposób, zgodnie z obowiązującymi przepisami, powinny być finansowane ważne dla kultury polskiej zabytki, aby znajdowały się środki na ich rewaloryzację. W tym zakresie dzięki wyodrębnieniu specjalnego funduszu od 1989 r. na rewaloryzację zabytków Krakowa przeznaczono kwotę, poza wydatkami z budżetu ministra kultury, w wysokości 1 mld zł. A zatem warto pamiętać o tym, że w sercu każdego z nas Kraków ma swoje szczególne miejsce, ale spróbujmy też rozmawiać o tym, jak finansować inne najważniejsze dla polskiej kultury zabytki. Dziękuję bardzo i na ręce pani marszałek przedkładam poprawki.