8 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1290).

Poseł Krystyna Skowrońska:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu co do projektu ustawy o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw z druku sejmowego nr 1290.

    Z zadowoleniem przyjmuję ostatnie oświadczenie ministra przedstawiającego uzasadnienie tego projektu dotyczące pełnej harmonizacji przepisów krajowych z drugą dyrektywą o pieniądzu elektronicznym. Myślę, że na takie wyjaśnienie czy na takie rozwiązanie czekaliśmy. Niestety w uzasadnieniu do projektu takiej informacji dotyczącej terminu harmonizacji nie zawarto. A więc dzisiejszą informację o tym, że ten projekt wypełnia wszystkie zobowiązania związane z wprowadzeniem drugiej dyrektywy o pieniądzu elektronicznym, przyjmujemy z zadowoleniem. Z zadowoleniem przyjmujemy nie tylko z tego powodu - mówimy też o kompleksowej regulacji dotyczącej instrumentu pieniądza elektronicznego. Tak jak pan minister powiedział w uzasadnieniu, w 2002 r. uchwaliliśmy ustawę o elektronicznym instrumentach płatniczych, która w rozdziale 6. zawierała przepisy dotyczące instrumentu pieniądza elektronicznego. Przepisy odwoływały się do definicji pieniądza elektronicznego zawartej w przepisach Prawa bankowego, wprowadzając jej modyfikację w kształcie, który funkcjonuje od 2002 r. Definicja pieniądza elektronicznego jest następująca: pieniądz elektroniczny - wartość pieniężna stanowiąca elektroniczny odpowiednik znaków pieniężnych, która: jest przechowywana na elektronicznych nośnikach informacji, jest wydawana do dyspozycji na podstawie umowy w zamian za środki pieniężne o nominalnej wartości nie mniejszej niż ta wartość, jest przyjmowana jako środek płatniczy przez przedsiębiorców innych niż wydający ją do dyspozycji, na żądanie jest wymieniana przez wydawcę na środki pieniężne, a także wyrażona jest w jednostkach pieniężnych. To likwidowało ówczesne wątpliwości związane z funkcjonowaniem w obrocie gospodarczym szeregu produktów o podobnym charakterze, na przykład telefonicznej karty przedpłaconej.

    Poza definicją pieniądza elektronicznego w ustawie w 2002 r. wprowadzono pojęcie jego instrumentu. Zatem definicja, ówczesna i obowiązująca, instrumentu pieniądza elektronicznego wskazywała, że jest to urządzenie elektroniczne, na którym jest przechowywany pieniądz elektroniczny, w szczególności karta elektroniczna zasilana do określonej wartości. Przytoczony instrument w praktyce występuje jako tzw. elektroniczna portmonetka, za pomocą której można dokonywać płatności na zasadach podobnych do zasad posługiwania się kartą płatniczą. Do zasadniczych różnic w stosunku do karty płatniczej należy zaliczyć nośnik informacji na karcie, jakim jest wyłącznie mikroprocesor (a nie pasek magnetyczny), jego ˝przedpłacony˝ charakter oraz to, że karta taka może nie być przypisana do konkretnej osoby - tzw. karta anonimowa, na okaziciela. Z jego istoty wynika, że pieniądz elektroniczny może być wydawany posiadaczowi tylko do kwoty uprzednio wpłaconej gotówki lub środków na jego rachunku.

    W ustawie o elektronicznych instrumentach płatniczych z 2002 r. wprowadzono również przepisy karne dotyczące penalizacji działań przeciwko bezpieczeństwu obrotu prawnego przy użyciu elektronicznych instrumentów płatniczych oraz instrumentów pieniądza elektronicznego. Przypomnę: kara grzywny do 5 mln zł i (lub) kara pozbawienia wolności do 3 lat za występek polegający na prowadzeniu działalności wbrew obowiązującym przepisom. Rygory i kwestie penalizacji zawarto również w przepisach rozdziału 5. dotyczącego wydawców pieniądza elektronicznego, a także, już poza bankami, wprowadzono nową instytucję - instytucję pieniądza elektronicznego. Instytucja, która wprowadzała nowy instrument - pieniądz elektroniczny - musiała spełniać szereg wymogów, w tym posiadać 1 mln funduszy własnych, i podlegała nadzorowi Komisji Nadzoru Bankowego.

    Kolejna zmiana dotycząca przepisów instytucji pieniądza elektronicznego wprowadzona została ustawą o usługach płatniczych z 19 sierpnia 2011 r. Niniejszy projekt zmiany ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw ma na celu wprowadzenie nowych unormowań w zakresie wydawania, wykupu, dystrybucji pieniądza elektronicznego oraz tworzenia organizacji i działalności pieniądza elektronicznego, a także nadzoru nad tymi podmiotami. To wdrożenie podyktowane jest wymogami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/110/WE z 16 września 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego oraz nadzoru nad ich działalnością z terminem wprowadzenia do porządku prawnego państw członków Unii Europejskiej, o którym mówił pan minister na zakończeniu uzasadnienia przedłożenia tego projektu.

    Dyrektywa ta zmieniała wcześniejsze dyrektywy, między innymi dyrektywę 2005/60/WE i 2006/48/WE oraz uchylającą dyrektywę z 2002 r. nr 46/WE, regulujące ten sam przedmiot. Część przepisów dyrektywy 2009/110/WE została wcześniej transponowana, jak w uzasadnieniu wskazał minister, ustawami o elektronicznych instrumentach płatniczych z 12 września 2002 r. i z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.

    Przechodząc do przedstawienia stanowiska w zakresie zaproponowanych zmian w projekcie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw z druku sejmowego nr 1290, chcę wskazać, iż zaproponowane zapisy w sposób kompleksowy regulują funkcjonowanie pieniądza elektronicznego na rynku, doprecyzowując i wprowadzając nowe rozwiązania, między innymi warunki wydawania i wykupu pieniądza elektronicznego; zasady prowadzenia działalności przez instytucje płatnicze, biura usług płatniczych, instytucje pieniądza elektronicznego, oddziały zagranicznych instytucji pieniądza elektronicznego, w tym za pośrednictwem agentów, oraz zasady sprawowania nadzoru nad tymi podmiotami; funkcjonowanie hybrydowej instytucji pieniądza elektronicznego i hybrydowej instytucji płatniczej, która poza działalnością rozliczeniową prowadzi inną działalność gospodarczą. Nadto wprowadza się nową definicję karty płatniczej - określając, iż jest to instrument płatniczy identyfikujący jego wydawcę, umożliwiający złożenie zlecenia płatniczego za pośrednictwem odbiorcy, przyjmowany przez akceptanta w celu otrzymania zapłaty - a także krajowej instytucji pieniądza elektronicznego. Przede wszystkim jednak wprowadzono nową definicję pieniądza elektronicznego - jest to wartość pieniężna przechowywana elektronicznie, w tym magnetycznie, wydawana z obowiązkiem jej wykupu w celu dokonania transakcji płatniczych, akceptowana przez podmioty inne niż wyłącznie wydawca pieniądza elektronicznego. Ponadto wprowadza się definicję systemu płatności.

    Rynek płatniczy dzisiaj to również funkcjonowanie pieniądza elektronicznego. W przedłożonym projekcie wskazuje się, że działalność w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego i jego wykupu może być wykonywana wyłącznie przez wydawców pieniądza elektronicznego. W myśl propozycji niniejszej nowelizacji uzupełniono katalog podmiotów, które mogą być wydawcą pieniądza elektronicznego o SKOK-i i państwowe przedsiębiorstwo publiczne Poczta Polska.

    Zaproponowane nowe rozwiązania dotyczące między innymi wypłaty środków pieniężnych w postaci pieniądza elektronicznego, wypłaty środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach płatniczych w przypadku śmierci użytkownika z przeznaczeniem na koszty pogrzebu, a także zwrot świadczeń nienależnie wypłaconych przez organ wypłacający świadczenie z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego albo uposażenie w stanie spoczynku, tj. za okres po śmierci użytkownika; określenie czasu wykonywania transakcji płatniczych z tytułu przekazania składek na ZUS; odstąpienie od definiowania umowy o kartę płatniczą; określenie, czym jest system zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej krajowej instytucji płatniczej; określenie uprawnień do wydawania pieniądza elektronicznego w ograniczonym zakresie przez krajowe instytucje płatnicze z kapitałem założycielskim w wysokości 125 tys. euro; określenie sposobu sprawowania nadzoru przez Komisję Nadzoru Finansowego nad instytucjami płatniczymi świadczącymi usługi w zakresie wydawania pieniądza elektronicznego. (Dzwonek)

    Panie marszałku, odrobinę dłużej, bo jest to temat dość skomplikowany.

    Wicemarszałek Cezary Grabarczyk:

    Proszę bardzo.

    Poseł Krystyna Skowrońska:

    Wskazano tutaj limit wydawania średniej wartości pieniądza elektronicznego (5 mln euro) oraz obowiązek informacyjny i obowiązek sprawozdawczy w zakresie spełniania tego rygoru.

    Do szeregu przepisów dotyczących elektronicznych instrumentów płatniczych i pieniądza wprowadza się zmiany.

    Chciałabym na zakończenie, czy przechodząc do zakończenia, wskazać, iż nowelizacja przewiduje również zmiany w odniesieniu do niektórych ustaw, skupia się tylko nad niektórymi, a więc w ustawie o podatku od spadków i darowizn w zakresie dokumentowania darowizny, bo umożliwiamy przekazywanie darowizny na taki rachunek; w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (zrównanie statusu rachunku płatniczego z rachunkiem bankowym) i w takim samym zakresie w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych; w Ordynacji podatkowej (zrównanie możliwości zapłaty podatków lokalnych kartami płatniczymi i wszelkimi instrumentami płatniczymi); w Prawie bankowym (zmiana definicji pieniądza elektronicznego i karty płatniczej); w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, czyli chodzi o możliwość wpłacania na takie rachunki również świadczeń z tego tytułu; w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy (obowiązek informowania o transakcjach przeprowadzanych za pomocą rachunków elektronicznych). To rozwiązanie w sposób pełny wskazuje również, w jaki sposób Komisja Nadzoru Finansowego będzie sprawowała nadzór nad tymi instytucjami.

    Podsumowując, jest to pełna implementacja dyrektywy, jest to projekt, który szczegółowo reguluje rynek płatniczy, od przepisów odnoszących się do powstania instytucji płatniczej czy pieniądza elektronicznego, poprzez przepisy dotyczące minimalizacji ryzyk i nadzoru instytucjonalnego sprawowanego przez KNF oraz nowelizację szeregu przepisów zrównujących podmioty na rynku rozliczeniowym, aż po przepisy przejściowe. I rozwiązanie to należy uznać za systemowe.

    Klub Platforma Obywatelska będzie popierał ten projekt i składa wniosek o dalsze procedowanie nad nim w Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję bardzo.