Poseł Marian Cycoń:

    Oświadczenie poselskie w 100. rocznicę urodzin Juliana Zubka ˝Tatara˝.

    Szanowny Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki! Szanowni Panowie Posłowie! W roku bieżącym mija 100. rocznica urodzin twórcy jednego z najbardziej znanych polskich oddziałów partyzanckich czasów II wojny światowej, tzw. oddziału ˝Tatara˝.

    Julian Zubek, twórca oddziału, urodził się w 1913 r. w Nowym Sączu, a zmarł w 1981 r. w Kosarzyskach. Był absolwentem z rocznika 1932 Studium Nauczycielskiego w Starym Sączu i Szkoły Podchorążych 4. Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie, którą ukończył w 1934 r. Jako major Wojska Polskiego dowodził na Sądecczyźnie partyzanckiej 9. Kompanii III Batalionu 1. Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej. Działał pod pseudonimami ˝Tatar˝, ˝Jano˝, ˝Juli˝. Przed wojną angażował się w działalność środowisk sportowych i regionalnych zespołów artystycznych. Był członkiem grup folklorystycznych ˝Górale Łąccy˝ i ˝Lachy Podegrodzkie˝. Walczył w kampanii wrześniowej, następnie organizował tajną sieć kurierską na Węgry.

    Tworzenie oddziału ˝Tatara˝ zaczęło się wiosną 1943 r. Już wtedy ˝Tatar˝ z małym zespołem oddanych ludzi dokonał kilku śmiałych akcji, z których na wyróżnienie zasługuje, niestety nieudana, próba zamachu na szefa gestapo Hamanna, przeprowadzona w Piątkowej na szosie Nowy Sącz - Grybów. W latach 1943-1944 oddział ˝Tatara˝ należał do najaktywniejszych jednostek ruchu oporu na południu Polski. Stał się koszmarem i ponurą legendą dla hitlerowskiego okupanta.

    Oddział partyzancki ˝Tatara˝ był właściwie jedyną formacją najściślej powiązaną z ziemią sądecką i obydwoma Sączami: Nowym i Starym, skąd pochodziła poważna część ogólnego stanu oddziału i cała jego czołówka. Była to jednostka reprezentacyjna sądeckiej Armii Krajowej, mimo że strukturalnie oddział ˝Tatara˝ wchodził w skład III Batalionu ˝Gorlice˝ i pozostawał pod rozkazami jego dowódcy kapitana Mieczysława Przybylskiego ps. Michał.

    W oddziale ˝Tatara˝, liczącym w końcowej fazie prawie 200 osób, przebywało stale lub współpracowało z nim wielu znanych na terenie Nowego Sącza i Starego Sącza osób. W ogólnym bilansie działalności partyzanckiej na terenach objętych zasięgiem 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK 9. Kompania ˝Tatara˝ zapisała jedną z najładniejszych kart historii. W plejadzie dowódców oddziałów partyzanckich 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK, obok Zapały ˝Lamparta˝, Więckowskiego ˝Zawiszy˝ i Paszka ˝Kmicica˝, Julian Zubek ˝Tatar˝ należy do najwybitniejszych bojowników o wolność i demokrację na południu Polski.

    Za bohaterską postawę i znaczące osiągnięcia na partyzanckim froncie Julian Zubek został odznaczony Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Od kilku lat strzelcy z jednostki strzeleckiej Nowy Sącz wyruszają na rajd ˝Szlakiem partyzantów 'Tatara'˝. Pamięć o dokonaniach oddziału ˝Tatara˝ jest wciąż żywa i mocno oddziałuje na wyobraźnię.

    Po wojnie Julian Zubek przebywał na emigracji we Francji i w Anglii. Po powrocie do kraju pracował jako trener, rehabilitant i działacz sportowy w Zakopanem. Pochowany został na cmentarzu w Piwnicznej-Zdroju.

    Warto pielęgnować pamięć o tak barwnych i zasłużonych dla Polski bohaterach. Dziękuję bardzo.