1 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy budżetowej na rok 2013 (druki nr 755 i 920).

Poseł Krystyna Skowrońska:

    Szanowny Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Panie i Panowie! Pan przewodniczący Komisji Finansów Publicznych bardzo szczegółowo przedstawił prace nad projektem budżetu na rok 2013 w Komisji Finansów Publicznych. Będąc przy głosie, chciałabym zwrócić na to uwagę, i poprosić wszystkie kluby, abyśmy - tak jak w Komisji Finansów Publicznych - pracowali nad tym budżetem rzetelnie i merytorycznie, tak aby zgłaszane były wnioski, które będą szansą dla poprawienia budżetu, i aby nie dochodziło na tej sali do kłótni i do teatru. A więc do rzeczy.

    Komisja Finansów Publicznych przedstawiła swoje sprawozdanie z pracy nad projektem budżetu z rekomendacją jego przyjęcia. Dzisiejsza debata jest podsumowaniem dyskusji. Ważne jest, i tego oczekujemy od wszystkich klubów, aby była to dyskusja o faktach, tak, dyskusjach o faktach, aby nie były to strachy na Lachy i wydumane fantasmagorie. Dlaczego zależy nam na merytorycznej dyskusji nad projektem budżetu? Przede wszystkim dlatego, że to nie teatr. To sprawa ważna dla Polaków, sprawa ważna dla Polski, dla jej szans w gospodarce europejskiej i w gospodarce światowej.

    Rządząca koalicja w 2007 r. namawiała opozycję do konkretnej dyskusji nad budżetem. Wskazywała, że celem budżetu jest gospodarowanie środkami publicznymi w interesie całego społeczeństwa. Dzisiaj to koalicja rządząca namawia wszystkie kluby do konkretnej dyskusji. W trakcie pierwszego czytania w dniu 23 października br., kiedy prowadzona była debata nad projektem budżetu, opozycja jakby nie widziała i nie wiedziała, ile w ostatnich latach - tych szczególnie trudnych - rząd Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego podjął dobrych i ważnych działań. Przypomnę zatem fakty, a one najlepiej pokażą, gdzie w tych trudnych czasach podjęto ważne działania i w jakiej sytuacji jesteśmy w Unii Europejskiej.

    W ciągu ostatnich 5 lat w Polsce udało się osiągnąć najwyższy wzrost gospodarczy w całej Unii Europejskiej. Szacuje się, że od roku 2008 do roku 2012 PKB wzrośnie niemal o 19%, natomiast w całej Unii Europejskiej produkt krajowy brutto skurczy się o 0,6%. Myślę, że to ważne i trzeba to zapamiętać. W tym czasie gdy w innych krajach były ogromne trudności ze wzrostem produktu krajowego brutto, Polska notowała ten wzrost największy. Wtedy właśnie Wielka Brytania notowała wzrost ujemny - 2,3%, a w Grecji, pamiętamy medialne przekazy, wzrost gospodarczy skurczył się o 17,3%.

    (Poseł Marek Suski: Przecież była zieloną wyspą.)

    Dzięki dobrej gospodarce, dobrej polityce w tym zakresie, odpowiedzialnej polityce budżetowej wciąż jesteśmy liderem rozwoju. Niedawno opublikowane dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że w III kwartale wielkość odsezonowana, czyli porównywalna w czasie, produktu krajowego brutto wzrosła o 1,9%, a w całej Unii Europejskiej gospodarka skurczyła się o 0,4%. Warto dodać również, że osłabienie wzrostu gospodarczego w Polsce wynika z recesji, w jaką wpadła cała Europa Zachodnia, czyli nasi główni partnerzy. Chciałabym przypomnieć, że 60% polskiego eksportu obejmuje kraje Unii Europejskiej.

    Dobrą kondycję polskiej gospodarki potwierdza sytuacja na warszawskiej giełdzie, która jest najlepszym prognostykiem koniunktury. Gdy opozycja, głównie ze strony Prawa i Sprawiedliwości, straszy nadchodzącą katastrofą w gospodarce, inwestorzy lokują w tej gospodarce swoje pieniądze. Od maja bieżącego roku WIG20, czyli indeks największych spółek, wzrósł o ponad 20% i dziś jest na najwyższym od prawie 1,5 roku poziomie. Dobre miejsce Polski w rankingach inwestycyjnych potwierdzają również instytucje międzynarodowe. Polska zajmuje 14. miejsce na świecie w rankingu inwestycyjnym, a w Europie jest w pierwszej piętnastce, oprócz Polski znalazły się tylko Niemcy i Wielka Brytania. Zagranica inwestuje nie tylko w polskie przedsiębiorstwa, ale także w nasze obligacje skarbowe, co pokazuje zaufanie do polityki fiskalnej rządu. Najlepszym potwierdzeniem tego są najniższe w historii rentowności. Dla naszych obywateli oznacza to po prostu, że płacimy coraz niższe odsetki za finansowanie wydatków publicznych.

    Dobre wyniki nie wzięły się znikąd. Budżet na rok 2013, podobnie jak wcześniejsze ustawy budżetowe, został zaprojektowany w taki sposób, aby polskie finanse publiczne i polska gospodarka były bezpieczne. Istotne są tu pozycje dotyczące niepowiększania wynagrodzeń urzędników, zmian w podatku akcyzowym i w podatku VAT.

    Za rządów koalicji Platforma Obywatelska-PSL Polska znajduje się również w czołówce inwestycyjnej, gdyż wydatki inwestycyjne w relacji do produktu krajowego brutto to 5,4%, gdy wszystkie inne kraje mają zdecydowanie niższy stopień zaangażowania w inwestycje publiczne. Przypomnę, lepsza od nas jest tylko Rumunia, o 0,1%, z uwagi na to, że wcześniej zanotowała duży spadek wzrostu inwestycji.

    Chcę powiedzieć jeszcze, iż w 2013 r. Bank Gospodarstwa Krajowego i spółka Inwestycje Polskie otrzymają pierwsze środki, które wspomogą projekty związane z poszukiwaniem, wydobyciem gazu, modernizacją energetyki. Dzięki temu dodatkowo wspomożemy inwestycje publiczne, tak aby gospodarka nie odczuła chwilowego spadku środków unijnych związanego z zakończeniem perspektywy finansowania 2007-2013. Dobre wyniki mają służyć ludziom i to dzięki tym dobrym wynikom udało się znacznie ograniczyć odsetek ludności zagrożonej ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Jak pokazują niedawne dane Eurostatu, odsetek ten jest najniższy od 2005 r., czyli od momentu, kiedy Eurostat zaczął to monitorować w Polsce.

    (Poseł Marek Matuszewski: Jakieś bajeczki.)

    Nie bajeczki, panie pośle, teraz fakty.

    W czasie rządów PiS średnio ubóstwem lub wykluczeniem społecznym zagrożone było 37% ludności, za SLD w 2005 r. odsetek ten wyniósł 45%. Za rządów SLD i PiS tylko trzy kraje unijne miały pod tym względem gorszą sytuację od Polski. Nam udało się obniżyć ten odsetek do 27%.

    (Poseł Marek Suski: Wyjechali za granicę.)

    Wciąż jednak jest to za mało, wciąż jest jeszcze wiele do zrobienia, ale nie da się tego zrobić, rozdając na prawo i lewo pieniądze polskiego podatnika. Potrzebna jest ciężka praca, a kluczem do dobrych efektów tej pracy jest gospodarka, którą po prostu trzeba rozumieć. Gdybyśmy kontynuowali tę poprawę w takim tempie, jak dotychczas, to za 13 lat Polska byłaby krajem z najmniejszym odsetkiem ludności zagrożonej ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w całej Unii Europejskiej.

    Nie da się zwalczyć ubóstwa i wykluczenia społecznego, gdy nie ma pracy. Od początku naszych rządów liczba miejsc pracy w Polsce zwiększyła się o 935 tys. To drugi wynik w Europie - po Niemczech, gdzie populacja w porównaniu do naszej jest oczywiście znacznie większa. Kolejna jest Francja, gdzie liczba miejsc pracy w tym okresie wzrosła o 282 tys., ale w większości innych krajów Unii Europejskiej nastąpił drastyczny spadek miejsc pracy.

    A teraz do rzeczy - co założono w tym polskim budżecie, który...

    (Poseł Maria Zuba: Brawo!)

    ...przedstawił pan przewodniczący Rosati.

    (Poseł Marek Matuszewski: Już dość propagandy, do rzeczy.)

    Założono wzrost produktu krajowego brutto o 2,2%, inwestycji - o 3,5%, inflacji - o 2,7%, przy ogólnej wartości produktu krajowego brutto w wys. 1694 mld zł. Deficyt budżetu państwa to 35,6 mld zł. Głównym czynnikiem nierównowagi finansów publicznych jest niezbilansowany system ubezpieczeń społecznych. W związku z tą formułą mamy z tym do czynienia od samego początku. Ogółem kwota dotacji dla funduszy ubezpieczeń społecznych wynosić będzie 53 mld zł. To jest dotacja dla Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a razem z kosztami administracyjnymi kwota dotacji z budżetu państwa będzie wynosić 70 mld zł. Gdyby świadczenia społeczne były zbilansowane, budżet państwa zamykałby się w 2013 r. kwotą nadwyżki w wysokości 17,4 mld zł. Jednakże gwarancja wypłaty świadczeń z FUS i KRUS powoduje, że około 1/3 świadczeń z ZUS i około 90% świadczeń pobieranych z KRUS jest dotowanych z budżetu państwa.

    Dochody budżetowe w sposób bardzo szczegółowy przedstawił przewodniczący. Dyskusji na temat dochodów na posiedzeniu komisji nie było, więc pozwolę sobie jedną zagregowaną wielkość pokazać. Dochody budżetowe ogółem to kwota 299,4 mld zł bez wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego, bo tę kwotę zaplanowano jedynie w wysokości 402 mln zł. W tym zakresie chciałabym przypomnieć, że podatek od towarów i usług, stawka podstawowa w wysokości 23%, co przejawia się wielokrotnie w dyskusji, jest na szereg artykułów. Ale na żywność nieprzetworzoną, na to wszystko, co jest codziennie potrzebne, na towary konsumpcyjne obowiązuje stawka obniżona.

    Państwo ze strony opozycji wielokrotnie mówią o pomocy i ubrankach dziecięcych. Polska nie wynegocjowała dłuższego okresu przejściowego na obniżoną stawkę podatku VAT na ubranka dziecięce. To jest jedyna konsekwencja, bo w tym zakresie mieliśmy już wyroki Trybunału w Strasburgu. W związku z tym taki podatek należało zastosować również w przypadku ubranek dziecięcych.

    Wydatki z budżetu państwa, bo to rzecz najbardziej interesująca, to kwota 334,9 mld zł, wzrost o 3,3%. Wydatki dokonywane są, jak zaplanował rząd, według tzw. reguły wydatkowej, zgodnie z którą wydatki maksymalne mogą być wyższe o 1% od inflacji. To pokazuje, ile jest wydatków i jak mogą być one zdeterminowane. Tak mocno na tej sali dyskutujemy o niektórych wydatkach, pojawiają się pomysły ich zwiększania, a przecież 70% wydatków to wydatki sztywne, ustawowo zdeterminowane. W tym zakresie trzeba przeznaczyć środki na zrealizowanie wydatków ustawowo zdeterminowanych.

    Główne pozycje wydatków to: obsługa długu publicznego, która wynosi 43,5 mld zł, składka do budżetu Unii Europejskiej - warto pamiętać o tym, że my również, otrzymując środki, wpłacamy taką składkę - w 2013 r. wynosić będzie 17,8 mld zł, dotacja na FUS, wynosząca 37 mld zł, subwencja dla samorządów, która wynosi 51,3 mld zł oraz dotacja dla Funduszu Emerytalnego Rolników w KRUS, w wysokości 15,9 mld. W przypadku KRUS dotacje wzrastają o 4,6%. Przy waloryzacji, przy przekazywaniu świadczeń, dotacji na świadczenia emerytalno-rentowe, warto wskazać, że na 2013 r. przyjęta jest waloryzacja składająca się z waloryzacji w zakresie wskaźnika inflacji i 20-procentowego zwiększenia wynagrodzeń. Tak naprawdę to eksperci wskazują, że w przypadku trudnych budżetów można się ograniczyć jedynie do waloryzacji inflacyjnej. W tym trudnym budżecie przyjęto - myślę, że dla nas wszystkich to ważne - zabezpieczenie dla tych, którzy pracowali, gdzie gwarantem jest państwo, że waloryzacja ich świadczeń nastąpi o stopień inflacji i o wskaźnik 20-procentowego wzrostu wynagrodzeń. W Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zmniejszono koszty administracyjne o 300 mln zł, co jest również rzeczą ważną.

    Dla zagwarantowania bezpieczeństwa obsługi długu publicznego procedujemy nad ustawą o finansach publicznych, która ma wprowadzić zasadę liczenia kursów walut jako średnią z dni roboczych. Zaproponowana przez rząd metoda ma uchronić przed atakami spekulacyjnymi. Dyskusję w tej sprawie przeprowadziliśmy w Wysokiej Izbie. Pokazujemy też sprawy dotyczące wyliczenia długu krajowego według metodologii krajowej i zasad unijnych i są to informacje jawne.

    Inne ważne pozycje wydatków to dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego - 17,6 mld zł, w tym na pomoc społeczną - kwota 12,8 mld zł. W samorządzie są pieniądze na pomoc społeczną. Wydatki majątkowe w budżecie to kwota 16,2 mld zł, w tym na obronę narodową, ˝Program budowy dróg krajowych˝, wymiar sprawiedliwości i Policję, placówki zagraniczne, urzędy skarbowe, ochronę zdrowia, w tym szpitale kliniczne i zakłady opieki, szkolnictwo wyższe - kwota 425 mln zł, w tym wieloletnie programy szkół wyższych i domów studenckich, a także wydatki bieżące jednostek budżetowych - kwota 1305 mln zł.

    Przewiduje się centralne wsparcie, a także środki na funkcjonowanie Policji. Na funkcjonowanie Policji przeznacza się kwotę około 400 mln zł, na naukę kwotę około 236,5 mln zł, na programy zdrowotne kwotę około 250 mln zł i na zabytki, co też jest ważne, kwotę 76,5 mld zł. W rezerwach celowych, których wielkość ustalono na 1062 mln zł, największe pozycje to usuwanie skutków klęsk żywiołowych - 582 mln zł, modernizacja służb mundurowych czy ˝Program dla Odry˝, a także program powiadamiania ratunkowego.

    Wydatki na realizację z budżetu projektów z udziałem środków europejskich to kwota 13,2 mld zł. Oprócz tego mamy budżet środków europejskich, gdzie dochody wynoszą 81,4 mld zł, a wydatki 75,2 mld zł. Największe pozycje to wspólna polityka rolna - 11,3 mld zł, regionalne programy operacyjne w 2013 r. - kwota 7,2 mld zł, ˝Innowacyjna gospodarka˝ - 4,2 mld zł, a także Program Operacyjny ˝Infrastruktura i środowisko˝ - prawie 11 mld zł.

    Dług publiczny na koniec 2013 r. będzie kształtował się, jak wynika z prognozy, w wysokości 867,5 mld zł - według wskaźnika to 51,4% PKB, a zadłużenie Skarbu Państwa wyniesie 813,9 mld zł - to 48,2% PKB.

    W dyskusji nad budżetem w roku 2013 jako ważne działanie podatkowe wskazywano optymalizację podatkową. Wynegocjowano kilkanaście umów, które zamykają furtki dla agresywnego planowania podatkowego. Rząd uznaje takie działanie za priorytetowe. To ważna rzecz, że podatki nie będą wyciekały za granicę.

    Teraz może takie krótkie podsumowanie, aby z tego dłuższego wystąpienia zapamiętać kilka rzeczy i aby były one dobrym przyczynkiem do dyskusji. W zakresie oświaty opozycja podnosi sprawę wysokości subwencji oświatowej, uznając, iż jest niewystarczająca. Jaka jest prawda? W ostatnich 5 latach została ona zwiększona o 10 mld zł. Sprawa trudna, zamykanie szkół. To głównie sprawa demografii. W tym okresie liczba uczniów zmieniła się o 1 mln. Subwencja oświatowa od 2007 r., kiedy wynosiła ona 28 mld, wzrasta w roku 2013 do 40 mld zł. To jest wzrost o 40%. Proponujemy w tej ustawie, rząd proponuje w tej ustawie budżetowej kwotę 320 mln zł na przedszkola i 101 mln zł na żłobki.

    O wydatkach na naukę mówiłam, ale chciałabym skupić się na tym, iż w okresie najbliższych trzech lat planowany jest wzrost wynagrodzeń dla nauczycieli akademickich o 30%, a w roku 2013 to kwota 9,2%. To są pieniądze dla polskiej nauki w trudnym okresie.

    W zakresie dróg lokalnych planujemy przekazać, czy rząd planuje wspólnie z samorządem inwestować w drogi lokalne kwotę 500 mln zł. Chcę przypomnieć, że w ostatnich latach do budżetu przeznaczano rokrocznie kwotę 1 mld zł na budowę dróg lokalnych, 3 mld zł w tym okresie przekazano na wsparcie dla samorządów.

    Fundusz Pracy, wzrost wydatków na aktywne formy zwalczania bezrobocia w 2013 r. o kwotę 1220 mln zł. W 2012 r., żeby przypomnieć, wydatki na to zadanie wynosiły 3435 mln, a w 2013 r. będzie to kwota 4655 mln zł.

    Eksperci, którzy przygotowywali opinię do budżetu, wskazywali, iż założenia makroekonomiczne formułowane były w warunkach dużej niepewności co do rozwoju wydarzeń w otoczeniu zewnętrznym Polski. Wskazywali również, iż przy obecnych uwarunkowaniach raczej nie można było przygotować lepszego budżetu. To nie tylko nasz głos. To również głos ekspertów.

    Szczegółowo przewodniczący komisji pan profesor Rosati wskazał, jakie poprawki zgłaszano. Chcę powiedzieć, że klub Platformy Obywatelskiej zgłaszał poprawki dotyczące zmniejszenia wydatków: Kancelarii Prezydenta w zakresie ochrony zabytków miasta Krakowa - 500 tys., ograniczenie wydatków Sejmu na wynagrodzenia - 1233 tys., Sąd Najwyższy - 3 mln 777. Wskazywaliśmy również na potrzebę obniżki w Naczelnym Sądzie Administracyjnym, Najwyższej Izbie Kontroli o 4,5 mln, dla rzecznika praw obywatelskich - 3 mln 654, to konsekwencja ustawy okołobudżetowej. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji - przyjęliśmy autopoprawkę, a także zmniejszono wydatki ustawą okołobudżetową, tak że łączne zmniejszenie to ok. 1490 tys. zł. Generalny inspektor ochrony danych osobowych - 2700 tys. wydatki na rok 2012, w 2013 r. będą one na poziomie roku 2012. W Państwowej Inspekcji Pracy duże obniżenie wydatków, bo o 24,9 mln zł, między innymi z wynagrodzeń, tak jak w innych sferach, ale także z remontów i kosztów utrzymania, a i tak środki na utrzymanie będą wyższe niż w roku 2012. W IPN-ie zmniejszenie wydatków o 5 mln zł, wydaje się, że i tak większe niż w roku 2012 r. środki pozwolą IPN dokonać przeniesienia pracy do innego budynku.

    Przeznaczono m.in. pieniądze na sport, na szkolnictwo wyższe. Na sport - 30 mln, na szkolnictwo wyższe, na szkolenie pilotów dodatkowe środki w wysokości 7 mln. Na zwiększenie wynagrodzeń w regionalnych izbach obrachunkowych - o 5 mln zł ogółem. Propozycja komisji była, aby zwiększyć je o 10%, to kosztowałoby budżet 15 mln, a więc tylko częściowo udało nam się znaleźć dodatkowe pieniądze - na zwiększenie wynagrodzeń. Zwiększono środki na bezpieczeństwo, przeznaczono je na krajowy system ratowniczo-gaśniczy i dotacje dla ochotniczych straży pożarnych ogółem. Oba wydatki to kwota 18 mln zł. Z kwoty 60 mln zł podwyższono do 100 mln zł środki na wsparcie dla przekształceń szpitali.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska będzie głosował za przyjęciem sprawozdania Komisji Finansów Publicznych dotyczącego projektu ustawy budżetowej na 2013 r. Mówię to w momencie, kiedy nie wiem, ile będzie poprawek, a zwyczajowo posłowie opozycji składają dużo poprawek regionalnych. Chcę powiedzieć, że w takcie dyskusji w komisji nie było takich głosów i nie składano takich propozycji. Jeżeli jednak będą to takie propozycje, jak w przypadku projektu budżetu na rok 2012, kiedy niektórzy z posłów zabiegali nawet o kwotę 500 tys. zł na lodowisko w jakimś mieście - mówimy o tego rodzaju poprawkach - to takich poprawek Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska nie poprze. Będziemy za przyjęciem bezpiecznego budżetu.

    Chciałabym jeszcze na zakończenie tym wszystkim, którzy na tej sali mówią o głodujących dzieciach, powiedzieć, że jest to sprawa niezwykle ważna, ale na ten cel przeznaczano kwotę 500 mln zł. To jest zadanie samorządu, to powinno trafić najpierw do samorządu, mam na myśli kogoś ze środowiska, kto wskazuje, że istnieje taki problem. Takiego problemu samorządy nie zgłaszają, nie zgłaszały, że brakuje na to pieniędzy. Nie zgłaszali się indywidualnie do posłów. Zawsze w środowisku, w którym pracuję i mieszkam, jesteśmy gotowi o tym rozmawiać. Nie może być w Polsce głodnych dzieci, ale nie można również mieć ust pełnych frazesów, że tak jest, kiedy nic takiej sytuacji nie potwierdza.

    Panie i Panowie Posłowie! Mam nadzieję, że ten budżet na rok 2013 będzie w trudnej sytuacji budżetem rozwoju i budżetem bezpieczeństwa dla ludzi.

    Jeśli chodzi o poprawki, które zgłaszam, chciałabym omówić szczególnie jedną. To jest poprawka związana m.in. ze zmniejszeniem środków w Kancelarii Prezydenta, dotyczy to wydatków na Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa, czyli zmniejszeniem kwoty o 500 tys., a zwiększeniem w części: Budżety wojewodów w przypadku województwa opolskiego i przeznaczeniem na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego, jeśli chodzi o te pieniądze. Chcę się tu zwrócić do pana posła Galli, bo to głównie pan poseł chodził za tym projektem, za taką propozycją. Sam pan poseł nie ma możliwości zgłosić tej poprawki w drugim czytaniu, bo musi być grupa posłów. Panie pośle, pana propozycje w tym zakresie uznaliśmy za ważne dla sprawowania opieki nad kulturą i ochroną dziedzictwa narodowego, tak że Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska składa tę poprawkę.

    O innych poprawkach, drobnych, korygujących, nie mówię w tej chwili, ale one również zostają złożone na ręce pana marszałka. Dziękuję bardzo. (Oklaski)