4 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym (druki nr 729 i 852).

Poseł Sprawozdawca Krystyna Skowrońska:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Komisji Finansów Publicznych mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie dotyczące pracy nad projektem ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. Projekt został przedłożony w druku sejmowym nr 729, a sprawozdanie komisji zawarte jest w druku nr 852.

    Projekt zakłada implementację w ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych obowiązujących przepisów Unii Europejskiej, tj. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe, dyrektywy Komisji z 1 lipca 2010 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w zakresie niektórych przepisów dotyczących łączenia funduszy, modeli funduszy podstawowych i powiązanych oraz procedury powiadamiania, a także dyrektywy Komisji z dnia 1 lipca 2010 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie wymogów organizacyjnych, konfliktów interesów, prowadzenia działalności, zarządzania ryzykiem i treści umowy pomiędzy depozytariuszem a spółką zarządzającą.

    Tytułem wprowadzenia powiem, że dyskusja dotycząca właśnie dyrektyw, o których mówiłam, prowadzona jest w Europie od 1985 r., kiedy to po raz pierwszy wydano dyrektywę dotyczącą koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe, tzw. dyrektywę UCITS. Kolejne działania miały miejsce w 2005 r. Chodzi o zieloną księgę, która dotyczyła debaty w sprawie rozwoju sektora i była jej podsumowaniem. Z kolei w listopadzie 2006 r. ukazała się biała księga, która ulepszała ramy prawne właśnie tego rynku. Ostatecznie 13 lipca Parlament Europejski i Rada przyjmują dyrektywę, która zakłada osiągnięcie odpowiedniego poziomu elastyczności, koherentności przepisów dyrektywy UCITS w zakresie zwiększenia efektywności działania funduszy inwestycyjnych na jednolitym rynku usług finansowych w Unii Europejskiej.

    Komisja Europejska w swoich analizach wskazuje, że unijny rynek kapitałowy charakteryzuje się znaczną liczbą małych funduszy inwestycyjnych. Dla przykładu powiem, że średnio są one pięciokrotnie mniejsze niż średni fundusz w Stanach Zjednoczonych i nie wykorzystują ekonomicznych korzyści wynikających ze skali.

    A zatem jak wygląda rynek europejski i nasz krajowy? Jeżeli przyjmiemy, że wszystkich funduszy w Unii Europejskiej jest 51 636 - to dane na 30 czerwca tego roku - to w Polsce tych funduszy jest 615, a fundusze typu UCITS mają w Polsce sumę bilansową, aktywa w wysokości 16 200 mln euro, tj. prawie 69 mld zł. Można te nasze 69 mld zł, jeśli chodzi o ten typ funduszy związany z implementowaną dzisiaj dyrektywą, porównać do 23 bln zł na rynku europejskim. Poza tym w kraju, u nas tych funduszy jest 255 z tych 615, czyli 360 to inne fundusze inwestycyjne. A zatem trzeba powiedzieć, że szczególnie ważne jest teraz, że w tej ustawie, którą zmieniamy, zawarte są wszystkie przepisy dotyczące bezpieczeństwa krajowego na rynku funduszy inwestycyjnych. Zgodnie z obowiązującą ustawą o funduszach inwestycyjnych do utworzenia funduszu potrzebne są po kolei m.in.: nadanie mu statutu przez towarzystwo, zawarcie umowy z depozytariuszem o prowadzenie rejestru aktywów, wydanie zezwolenia przez Komisję Nadzoru Finansowego, zebranie wpłat w wysokości i terminach określonych statutem oraz wpisanie funduszu do rejestru funduszy inwestycyjnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Rejestr ten jest jawny.

    Celem zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku kapitałowego, w szczególności bezpieczeństwa i ochrony interesów inwestorów i innych jego uczestników, a także przestrzegania reguł uczciwego obrotu, działalność funduszy inwestycyjnych, towarzystw funduszy inwestycyjnych oraz innych podmiotów prowadzących obsługę funduszy inwestycyjnych podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, zgodnie z obowiązującą ustawą.

    Bezpieczeństwo, w tym ochrona, opiera się m.in. na nadzorze, wydzieleniu aktywów funduszy inwestycyjnych od aktywów spółki zarządzającej, a także wprowadzeniu limitów inwestycyjnych i nałożeniu na fundusze inwestycyjne obowiązków przekazywania uczestnikom funduszy informacji o działalności i sytuacji finansowej funduszu. Tak jest dzisiaj i chcemy, żeby to dotyczyło bezpieczeństwa na rynku.

    Zatem w zakresie implementacji, w kontekście tej dyrektywy, chcemy zharmonizować to z przepisami unijnymi. Będzie to ta dyrektywa. Chodzi o obowiązek, zgodnie z którym funduszami inwestycyjnymi działającymi w Polsce, spełniającymi wymagania dyrektywy UCITS - mowa o funduszach zharmonizowanych z prawem wspólnotowym - są wyłącznie fundusze inwestycyjne otwarte, niebędące jednocześnie funduszami inwestycyjnymi podstawowymi i powiązanymi.

    W związku z implementacją tej dyrektywy projektowana ustawa zakłada określone cele, po pierwsze, wprowadzenie ram prawnych dla transgranicznych połączeń funduszy inwestycyjnych otwartych oraz zmianę obowiązujących zasad połączeń krajowych funduszy inwestycyjnych. Po drugie, zmiany w zakresie tworzenia funduszy podstawowych i powiązanych, tzw. master-feeder funds, oraz uznanie takich funduszy inwestycyjnych otwartych za fundusze typu UCITS. Po trzecie, uproszczenie treści i warunków podawania informacji potencjalnym inwestorom funduszy inwestycyjnych otwartych poprzez przygotowanie w miejsce prospektu informacyjnego dokumentu o nazwie: kluczowe informacje dla inwestorów. Będzie on miał prostą formę i będzie przedstawiał najważniejsze informacje w sposób jasny, zrozumiały, co pomoże inwestorom w podejmowaniu świadomych decyzji o inwestowaniu.

    Wprowadzenie tych przepisów, nowelizacja ma się również przyczynić do usprawnienia i uproszczenia przepisów dotyczących procedury wprowadzania przez krajowe fundusze inwestycyjne otwarte swoich jednostek uczestnictwa do obrotu w innych państwach członkowskich oraz wprowadzania zagranicznych funduszy do obrotu na terytorium Polski. Rozpoczęcie sprzedaży tytułów uczestnictwa funduszy będzie mogło nastąpić po powiadomieniu przez organ nadzoru, właściwy dla funduszu występującego z takim wnioskiem, właściwego organu nadzoru - w naszym przypadku Komisji Nadzoru Finansowego - w państwie członkowskim, w którym tytuły uczestnictwa będą oferowane.

    Proponuje się także wprowadzenie tzw. paszportu dla zarządzających funduszami inwestycyjnymi. Towarzystwa funduszy inwestycyjnych będą wtedy mogły zarządzać funduszami w innych państwach członkowskich i jednocześnie spółki zarządzające z innych państw członkowskich będą mogły zarządzać funduszami inwestycyjnymi w Polsce.

    Zakłada się także polepszenie istniejących mechanizmów współpracy transgranicznej w zakresie nadzoru nad funduszami typu UCITS. Pozostałe fundusze inwestycyjne, tj. zamknięte i specjalistyczne, chociaż nie są objęte implementacją, nie spełniają wymogów tej dyrektywy. W tym zakresie proponuje się zmiany, które ograniczają się w głównej mierze do zmian w zakresie funkcjonowania funduszy otwartych.

    Nie chciałabym w sposób bardzo szczegółowy mówić o sposobach połączeń, bo projekt ustawy reguluje rodzaje, typy połączeń: połączenie poprzez przejęcie czy połączenie poprzez utworzenie nowego funduszu. W obu tych przypadkach obligatoryjnie stosowane czy wymagane jest obejmowanie nowych jednostek uczestnictwa, w tym zakresie bez dodatkowych opłat. Wskazane są przepisy, w jakim zakresie na stronach Komisji Nadzoru Finansowego podawane będą informacje między innymi o uruchomieniu funduszu otwartego z innego kraju niż Polska. Informacje te podawane będą w języku polskim i angielskim, a w niektórych przypadkach tylko w języku angielskim.

    Ważne jest, że dla Komisji Nadzoru Finansowego ustanowiono szczególną formułę, w jakiej będzie ona mogła współpracować między innymi z nadzorcami z innych krajów unijnych. Zapowiada się w tym projekcie ustawy i ważne jest to, że w celu ochrony interesów inwestorów, zgodnie z implementowaną dyrektywą, łączenie funduszy inwestycyjnych otwartych na poziomie krajowym lub transgranicznym będzie wymagało sporządzenia planu połączenia, uzyskania przez fundusz przejmowany zgody komisji na połączenie, zawiadomienia przez fundusz przejmowany, a w przypadku połączenia krajowego przez przejęcie - również przez fundusz przejmujący każdego ze swoich uczestników o planowanym połączeniu, uzyskania zgody zgromadzenia uczestników funduszy przejmowanych na połączenie funduszy.

    Szczególne uprawnienia czy szczególne formy zabezpieczeń inwestorów to też są rzeczy ważne. Pomimo iż jesteśmy na tym rynku państwem, w którym niewiele jest funduszy - bo gdybyśmy mówili o liczbie funduszy, to można byłoby powiedzieć, tak jak wcześniej mówiłam, że na 51 tys. funduszy w państwach Unii Europejskiej w Polsce jest ich ok. 615 - to w tym projekcie w sposób szczególny zawarta jest ochrona interesów uczestników funduszy. Wymagane jest wyrażenie przez zgromadzenie inwestorów zgody na połączenie, przekształcenie funduszu czy też zmianę podmiotu zarządzającego funduszem, co - w opinii projektodawców, tak jak to przedłożyli - zwiększa współudział inwestorów w decyzjach dotyczących kluczowych dla nich oszczędności. Wart odnotowania jest również fakt, że przedmiotowy projekt ustawy w przypadku zaistnienia wskazanych zdarzeń przewiduje dalsze zabezpieczenie inwestorów, umożliwiając im bezkosztowe wyjście z inwestycji, bez pobierania przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych opłat manipulacyjnych, w sytuacji gdy w ich ocenie planowane zmiany będą dla nich niekorzystne. Jednocześnie przewidziane uproszczenie i ujednolicenie informacji, o czym wcześniej mówiłam, które będą przekazywane inwestorom, a także urozmaicenie możliwości inwestycyjnych poprzez wprowadzenie na poziomie wewnątrzwspólnotowym konstrukcji master-feeder, dzięki zwiększeniu efektywności działania otwartych funduszy inwestycyjnych zarówno na krajowym, jak i europejskim rynku usług finansowych powinno okazać się bardzo korzystne dla inwestorów.

    Jest to obszerna nowelizacja ustawy, a zatem chciałabym tylko na zakończenie poinformować, że wprawdzie przygotowałam dłuższe wystąpienie, ale skoro komisja i podkomisja we współpracy z przedstawicielami rządu tak szczegółowo zajmowały się tym projektem, skrócę swoje wystąpienie.

    Chciałabym poinformować, że kiedy komisja otrzymała projekt nowelizacji, od razu się nim zajęła i w dniu 9 października 2012 r. skierowała go do pracy w podkomisji. Komisja zajmowała się tym projektem na trzech posiedzeniach. Ostatecznie przygotowała sprawozdanie, które przedłożyła Komisji Finansów Publicznych. Chciałabym poinformować, że na etapie prac podkomisji za przyjęciem sprawozdania głosowało 5 posłów, przeciwko nie był nikt, a 2 posłów wstrzymało się od głosu. Wtedy na poziomie podkomisji wprowadziliśmy razem 11 poprawek - 7 poprawek dotyczyło samej ustawy o funduszach inwestycyjnych, a 4 poprawki dotyczyły przepisów przejściowych odnoszących się do innych rozwiązań prawnych. Na etapie pracy w komisji w dniu 8 listopada 2012 r. powyższy projekt został zarekomendowany pozytywnie. Za jego przyjęciem głosowało 27 posłów, nie było głosów przeciwnych, a wstrzymujących się było 9. Termin, który został pierwotnie zakreślony przez marszałek Sejmu, został przesunięty i ten przesunięty termin, w którym komisja powinna przedłożyć sprawozdanie, czyli 9 listopada, został przez komisję dotrzymany.

    Chcę powiedzieć, że w zakresie funduszy inwestycyjnych mamy do czynienia ze szczególnym sposobem notyfikacji, ale w tym zakresie nie jest to wymagane, bo jeżeli chodzi o tę implementację dyrektyw, regulowane jest to w oparciu o prawo krajowe i nie wymagają notyfikacji rozwiązania przyjmowane czy proponowane przez państwa członkowskie. A zatem tak naprawdę mamy małe opóźnienie, pomimo że komisja przygotowała się do tego, jeśli chodzi o termin implementacji dyrektyw. Jesteśmy lekko spóźnieni, ale mamy nadzieję, że w tym okresie wszystkie formy zabezpieczenia inwestorów, zarówno jeśli chodzi o fundusze otwarte typu UCITS, jak i wszystkie inne fundusze otwarte, zapewniały bezpieczeństwo na naszym rynku. To, że zmieniały się wyceny jednostek, to jest odrębna sprawa, ale sama formuła zabezpieczenia jest naszym zdaniem bardzo dobra i myślę, że w tym przypadku implementacja dyrektyw będzie służyła temu, aby zapewnić bezpieczeństwo zarówno funkcjonowania samych funduszy, jak i reprezentowania interesów inwestorów, i że to będzie dobre rozwiązanie.

    Zatem w imieniu Komisji Finansów Publicznych - poza tym przedstawieniem - chciałabym prosić, aby Wysoki Sejm takie sprawozdanie przyjął do wiadomości. Dziękuję bardzo. (Oklaski)