20 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Prezydencją Wspólnoty Demokracji w sprawie Stałego Sekretariatu Wspólnoty Demokracji, podpisanej w dniu 9 lipca 2012 r. w Ułan Bator (druki nr 741 i 785).

Poseł Witold Waszczykowski:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Wspólnota Demokracji rozpoczęła swoją działalność tu w Warszawie w 2000 r. Polska była jednym z inicjatorów tej koalicji państw na rzecz promowania demokracji. Ideą tej inicjatywy było m.in. stworzenie płaszczyzny dialogu, konsultacji i porozumienia państw demokratycznych na wypadek trwałego paraliżu innych struktur międzynarodowych przez reżimy niedemokratyczne.

    W 2007 r., za czasów rządu Prawa i Sprawiedliwości, Polska była inicjatorem utworzenia w Warszawie Stałego Sekretariatu Wspólnoty Demokracji. Rozpoczęcie tej inicjatywy w Warszawie i następnie powierzenie nam siedziby sekretariatu to wyraz wiary świata demokratycznego, iż Polska może być odpowiednim strażnikiem i audytorem przestrzegania standardów demokratycznych i praw człowieka na świecie. Zapewne podobnie społeczność międzynarodowa rozumowała, lokując w Warszawie siedzibę ODIHR.

    To wielka odpowiedzialność, która jest wystawiana w ostatnich latach na próbę w całej Polsce, jak i szczególnie tu, w tej Izbie. Inicjator Wspólnoty Demokracji oraz gospodarz stałego sekretariatu powinien być wzorem, jeśli chodzi o przestrzeganie norm i standardów demokratycznych. Wielu Polaków ma wątpliwości, czy takim wzorem jesteśmy. Wiele przykładów codziennego życia pokazuje, że w zbyt wielu sytuacjach standardy demokratyczne są porzucane. Przykłady te są omawiane m.in. na posiedzeniach Parlamentarnego Zespołu ds. Obrony Demokratycznego Państwa Prawa. Od dawna opozycję wyklucza się z realnego dialogu politycznego, w zamian proponuje się atrapowe i fasadowe rozwiązania, a następnie stawia się opozycji zarzuty, że nie chce w nich uczestniczyć, że jest opozycją antysystemową.

    Mamy też poważne wątpliwości, czy inicjatywa Wspólnoty Demokracji jest wykorzystywana jako instrument naszej polityki zagranicznej do realizacji naszych interesów. Nie widać aktywności, a tym bardziej rezultatów działania. Niezauważalna jest działalność Wspólnoty Demokracji na naszym Wschodzie, gdzie narasta deficyt demokracji. Rozumiemy demokratyczne potrzeby Tunezji i Birmy, ale nasze najważniejsze interesy są tuż za granicą wschodnią. Nie dostrzegamy wykorzystania wymiaru parlamentarnej współpracy przez tę inicjatywę. Co więcej, niepokoi nas też, iż to z polskiej inicjatywy aranżowane są działania konkurencyjne, takie jak fundusz demokracji Unii Europejskiej.

    Wspólnota Demokracji była zainicjowana wraz ze Stanami Zjednoczonymi. Dla Polski miała to być dodatkowa płaszczyzna współpracy z naszymi sojusznikami. Tu również dostrzegamy raczej regres.

    Panie Ministrze! Chcemy wierzyć, że (Dzwonek) nowe uregulowanie statusu prawnego sekretariatu zwiększy skuteczność tej inicjatywy. Poprzemy zatem proponowane rozwiązanie warunkowo i z powyższymi zastrzeżeniami. Będziemy starannie monitorować tę zmianę, czy przysłuży się efektywności działania, czy raczej zwiększy biurokrację. Dziękuję.