19 punkt porządku dziennego:

Poseł Dariusz Joński:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zamiast plakatów, billboardów, balonów, sztuczek PR-owskich warto by było podjąć dyskusję, co zrobić, aby podnieść jakość debaty politycznej. Sojusz Lewicy Demokratycznej mówi: warto podjąć tę pracę. Na potrzeby dzisiejszej dyskusji, nie tylko wczoraj, uczestniczyliśmy w dużej debacie, która została zorganizowana tutaj, w Sejmie, na temat fundacji politycznych w Europie, ale też odbyliśmy spotkanie z SPD, Socjaldemokratyczną Partią Niemiec, i rozmawialiśmy o niemieckim rozwiązaniu, które jest pokazywane jako jedno z najlepszych, a tam działają fundacje już od kilkunastu lat, i pytaliśmy, szukaliśmy najlepszego rozwiązania, dlatego że dzisiaj Polacy, którzy płacą podatki, nie są przekonani do subwencji dla partii politycznych, mało tego, większość z nich, ponad 90%, odebrałaby je. Dlaczego? Dlatego że nie ma zupełnie zaufania, że te pieniądze będą dobrze wydawane. Dlatego że Polakom się nie podoba to, że wydajemy na billboardy, na plakaty. Już we Francji, w Niemczech tego nie ma. Wydaje się częściej na ekspertyzy, wydaje się na opinie prawne. Nawet jakość przygotowywanych projektów ustaw pokazuje, jak partie polityczne nad nimi pracują. Przecież nie tak dawno pani marszałek Sejmu podjęła decyzję, by dla każdego klubu przeznaczyć po kilka tysięcy, żeby zatrudniono prawników, bo nie miał kto przygotowywać porządnie, dobrze projektów ustaw. To pokazuje, że jakość debaty z każdym rokiem jest coraz gorsza.

    Sam pomysł powołania fundacji politycznych jest właściwy. My jesteśmy za tym, aby o tym rozmawiać, podjąć nad tym prace. Ale mamy wiele zastrzeżeń do samego projektu i będziemy proponowali wiele poprawek podczas debaty i pracy w komisjach.

    Przede wszystkim uważamy, że nie możemy uzależniać partii politycznych od fundacji i fundacji od partii politycznych. A to jest w tym projekcie ustawy. Można oczywiście ten projekt od razu odrzucić i powiedzieć, że nie będzie ustawy, albo pracować nad nim i zmienić go. Sojusz Lewicy Demokratycznej będzie proponował, aby wzorem niemieckiego rozwiązania fundacje polityczne nie były uzależnione od partii politycznych i aby nie z subwencji, które są przeznaczane na partie polityczne, ale z budżetu były przekazywane pieniądze do fundacji. Tylko w ten sposób możemy je uniezależnić, w innym przypadku będą one uzależnione.

    Jeden z posłów mówił o tym, że wysokość finansowania powinna być podobna. Powinna być podobna, bo w innym przypadku - a partie, które mają dziś największe poparcie, mają kilka razy więcej - niektóre fundacje dostawałyby kilka razy więcej niż te, które otrzymywałyby najmniej. W Niemczech jest to w taki sposób rozwiązane, że w przypadku fundacji, które startują i które są przy partiach politycznych, sympatyzują z nimi, ale są uniezależnione od nich, przy podziale środków sumuje się wyniki z czterech ostatnich kampanii wyborczych i średnia z tego jest wskaźnikiem, ile dana fundacja powinna dostać.

    Jednak jeśli chodzi o art. 14 ust. 2 i 3, będziemy proponowali, aby wpisać zakaz przyjmowania darowizn pieniężnych od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Obecny zapis, który jest w art. 14, preferuje Platformę Obywatelską jako tę partię, która niewątpliwie reprezentuje ludzi zamożniejszych, od tych partii, które reprezentują grupy mniej zamożne. Ten zapis oznacza, że osoby te mogą przekazywać darowizny na rzecz fundacji i zakaz otrzymywania darowizn od osób prawnych nie jest żadnym zabezpieczeniem przed wpływaniem na partię przez środowiska biznesu.

    Podajemy też w wątpliwości art. 16. Według tego artykułu fundacja ma prowadzić rejestr darowizn pieniężnych przekraczających kwartalnie tysiąc złotych, a więc rocznie jest to kwota ok. 4 tys. zł. Kwota 4 tys. zł wpłacana rocznie bez wykazywania na zewnątrz autora wpłaty spowoduje powstanie szarej strefy osób zasilających fundacje. To będzie przypominało wcześniejsze tzw. cegiełki. Naszym zdaniem - krótko mówiąc - nie powinno tego być.

    (Poseł Andrzej Dera: Ale tak tu jest.)

    Tych poprawek - nie zdążę teraz, w ciągu kilku sekund przedstawić wszystkich - jest bardzo dużo, ale uważamy, że to jest początek debaty, na wzór tego, co się stało we Francji, w innych krajach europejskich, gdzie sami liderzy polityczni doszli do porozumienia i stwierdzili, że trzeba zacząć rozmawiać, trzeba szukać porozumienia z tymi, którzy wpłacają pieniądze. (Dzwonek) A tutaj, jak dzisiaj usłyszałem podczas tej debaty, wszyscy będą bronić tego, żeby subwencje bezpośrednio trafiały na konto partii. Co się będzie działo z tymi pieniędzmi, już wiemy - bez wątpienia będą trafiały na billboardy, plakaty i na sztuczki PR-owskie, a przecież nie o to chodzi. Chodzi o to, żeby faktycznie podwyższać jakość debaty.

    Uważamy, że nie można, nie powinniśmy tego odrzucać, bo w innym przypadku te pieniądze będą wydawane tak, jak do dnia dzisiejszego. Jeśli chcemy się uczyć demokracji od krajów, które mają dobre rozwiązania i które sprawdziły się w jakiś sposób, to propozycja, aby przekazywać na think tanki od 5 do 25% jest rozsądnym rozwiązaniem.

    Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej jest za tym, aby skierować ten projekt do dalszych prac. Dziękuję. (Oklaski)