13 punkt porządku dziennego:

Rozpatrzenie obywatelskiego wniosku o przeprowadzenie referendum ogólnokrajowego w sprawie o szczególnym znaczeniu dla państwa i obywateli dotyczącej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn (druk nr 254).

Poseł Maria Małgorzata Janyska:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Podczas tej debaty mówiono o wielu aspektach. Chcę podkreślić jeden z nich, który - uważam - jest jednym z zasadniczych, jeśli chodzi o dzisiejszą analizę i decyzję posłów podczas głosowania, a mianowicie chcę zapytać retorycznie, jak moja przedmówczyni, czy w sprawie wieku emerytalnego właściwą formą posiłkową dla sprawujących władzę powinno być referendum, i to referendum z tak postawionym pytaniem. Czy w efekcie nie będzie to przerzucenie odpowiedzialności parlamentu za kluczowe decyzje o bycie obywateli i finansach państwa właśnie na obywateli? Tak może się stać, jeśli Wysoka Izba zdecyduje o referendum. Wówczas trudno będzie to nazwać dopuszczeniem narodu do wyrażenia woli, tylko właśnie przerzuceniem odpowiedzialności.

    Szanowni państwo, w referendum wyraża się wolę co do sposobu rozstrzygnięcia sprawy, a co miałoby podlegać rozstrzygnięciu, jeśli chodzi o proponowany tu dziś wniosek obywatelski? Czy proponowane referendalne pytanie ma szansę rozstrzygnąć cokolwiek? Tu nie mamy pytania o sprawę z sugestią jej rozwiązania, a to dopiero byłoby rzetelne podejście z wykazaniem faktycznej troski o ludzi. Jak sądzę, większość z nas nie ma wątpliwości, jak odpowiedzieliby obywatele na tak zadane pytanie. Prawdopodobnie odpowiedzieliby, że nie chcą żadnych zmian.

    (Poseł Bolesław Grzegorz Piecha: 100% chce pracować do śmierci i dłużej.)

    Szanowni państwo, wyniki ostatnich sondaży, w których zapytano o to samo, ale w inny sposób, są właśnie przykładem na to, że w przypadku tak ważnej sprawy jak reforma systemu emerytalnego nie można uznać za odpowiedzialne proponowanie zero-jedynkowego pytania, które może zaważyć na przyszłości pokoleń i finansach państwa. Sondaże, które pokazują, że 59% Polaków zgadza się dłużej pracować za wyższą emeryturę albo że 74% jest przeciwnych obniżeniu emerytur, aby utrzymać obecny wiek emerytalny, to być może odpowiedź na pytanie pani poseł Hrynkiewicz, a właściwie dyspozycje: postępujcie, jak chce naród.

    W tym miejscu warto również podać przykład, że w ostatniej dekadzie oczekiwane życie 65-letniego Polaka wydłużyło się o 2 lata i 3 miesiące, o tyle samo, co w ciągu 40 lat socjalizmu w latach 1950-1990. Jeśli więc wnioskodawcy poważenie i patriotycznie, jak to było tu również powiedziane, postrzegają problem i referendum, to pytanie referendalne temu przeczy. Przeczy choćby z tego powodu, że wiek, o który pytają wnioskodawcy, wynika z innej rzeczywistości ustrojowej, gospodarczej i zdrowotnej, z tej rzeczywistości, z którą walczyły związki zawodowe.

    Szanowni państwo, Europa się starzeje, ale oprócz zadowolenia z wydłużenia życia swojego i swoich bliskich, aktywności osobistej, należy myśleć i to w sposób odpowiedzialny o tym, jaka ma być ta starość, jak ją zabezpieczyć, a nie uznawać, że nic się nie zmienia, i pracować relatywnie coraz krócej w stosunku do długości życia. Logiczne jest to, że jeśli będziemy dłużej żyć, to - czy to jest dla nas przyjemność, czy nie - wszyscy powinniśmy dłużej pracować. (Oklaski)