16 punkt porządku dziennego:

Przedstawiony przez Radę Ministrów dokument: Sprawozdanie z realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz przestrzegania praw pacjenta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (druk nr 55) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 202).

Poseł Marek Gos:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! Procedujemy w tej chwili nad sprawozdaniem z realizacji zadań wynikających z ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznika Praw Pacjenta oraz przestrzegania praw pacjenta na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w 2010 r.

    Rok 2010 to, można powiedzieć, praktycznie pierwszy rok poważnej działalności tego urzędu, instytucji centralnej, która ma stać na straży i sprawować pieczę nad przestrzeganiem praw pacjenta w Polsce. Jak pisze pani rzecznik w swoim sprawozdaniu, w tymże roku za główny cel działań edukacyjnych i promocyjnych uznano wzrost wiedzy pacjentów w zakresie przysługujących im praw oraz podniesienie świadomości, poinformowanie o istnieniu centralnego urzędu stojącego na straży tych praw. Odnosząc się do tej kwestii, trzeba powiedzieć, że dzisiaj stopień świadomości polskiego społeczeństwa, a co za tym idzie, polskich pacjentów jest zgoła inny niż kilka czy kilkanaście lat temu. Wydaje się, że nie ma z tym wielkiego problemu, choć liczba zapytań, liczba próśb o poradę kierowanych do pani rzecznik, do jej instytucji, niejako próbuje temu przeczyć.

    Zgadzam się z moimi przedmówcami, którzy oczekują od tego urzędu konkretnych interwencji, wprost egzekucji praw należnych pacjentom i to tak praw indywidualnych pacjentów, jak i praw zbiorowych.

    Faktem jest, że liczba spraw, które trafiły do biura w 2010 r., jest trzy razy większa niż w 2009 r., ale bierzmy pod uwagę też to, że w 2009 r. urząd wystartował z pewnym poślizgiem, był dopiero organizowany.

    Ponad 28 tys. spraw, które dotarły do urzędu w 2010 r., trafiły tam głównie poprzez infolinię. Ja uważam, że infolinia powinna funkcjonować, dzisiaj jest to bardzo popularna praktyka, tyle że w kwestiach informacyjnych i może doradczych. Jednak w sprawach, które wymagają bezpośredniej interwencji - tu też chcę się zgodzić z przedmówcami - trzeba stosować określone procedury i pewne rzeczy przelewać na papier, bo wtedy to ma wartość. Proszę zwrócić uwagę na to - niestety, nad tym też ubolewam - że tylko 6,2% spraw z tych, które napłynęły, załatwiane było wprost, czyli podjęto interwencję. Dominowały tu niestety porady i informacje. Drodzy państwo, o porady i informacje można się zwracać do wielu innych podmiotów, można się zwrócić chociażby do rzecznika oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, są też stowarzyszenia, fundacje praw pacjenckich. My oczekujemy od pani rzecznik konkretnych działań i bezpardonowego egzekwowania przestrzegania prawa od zobowiązanych do tego podmiotów.

    Ja mam świadomość, że jest to początek działania, natomiast myślę, że z głosów, które padają z tej sali, należy jednak wyciągnąć wnioski co do dalszego funkcjonowania tak ważnego urzędu. W dobrej wierze przychyliliśmy się do wniosku pani rzecznik związanego ze zwiększeniem liczby etatów. Biorąc pod uwagę liczbę spraw, które wpływają i będą wpływać, może jest to uzasadnione, tylko że oczekujemy na efekty wydawania konkretnych pieniędzy publicznych, a przede wszystkim oczekują na to pacjenci. Urząd ma instrumenty i możliwości, żeby działać bardzo konkretnie. Nie wchodzę już w te rzeczy, które są dla mnie oczywiste, czyli że urząd rzecznika bierze udział w rządowych pracach nad przygotowaniem powszechnie obowiązującego prawa, a więc ustaw i rozporządzeń, że prowadzi działalność edukacyjną, że próbuje informować o tym, że jest. Oczywiście trzeba to robić, bo to jest standard, natomiast te zasadnicze kwestie, o których już mówiliśmy, są związane z wykorzystaniem podstawowych instrumentów prawnych, które posiada rzecznik, i należy z tych instrumentów korzystać. Wiem, że w przypadku interwencji dotyczących łamania zbiorowych praw pacjentów wcale nie jest łatwo, bo musi być orzeczenie sądu, i że organizujący dzisiaj protesty nauczyli się je organizować i robią to najczęściej zgodnie z prawem, ale myślę, przechodzenie do porządku dziennego nad tym, co się dzieje, nie powinno mieć miejsca. Zapewne te 4 przypadki, kiedy pracownicy biura w imieniu rzecznika udali się w teren, żeby naocznie sprawdzić, jaka jest sytuacja, a zapewne była ona nieciekawa, skoro takie decyzje zostały podjęte, są tylko incydentalne, a tych interwencji bezpośrednich na miejscu powinno być znacznie więcej.

    Ustawa daje rzecznikowi również bardzo ważny instrument, mianowicie prawo sprzeciwu. Uważam, że jest to chyba najważniejszy oręż, żeby wspierać pacjentów. Jeśli chodzi o sytuacje, które podaje pani rzecznik w swoim sprawozdaniu i w których uznała, że nie było podstaw, aby skorzystać z tego prawa, to może rzeczywiście nie było takich przesłanek, ale wydaje się, że właśnie w tym obszarze potrzeba więcej informacji. Potrzebna jest taka działalność, która pokazałaby, że rzecznik jest i że może powołać taką komisję, która wzruszy orzeczenia, które działają niekorzystnie, jeżeli chodzi o pacjenta i naruszają nie tylko jego dobra, lecz także interes prawny i faktyczny.

    Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o przedstawione w sprawozdaniu zastrzeżenia co do funkcjonowania publicznej ochrony zdrowia w Polsce, to możemy je wyczytać również z innych dokumentów. Dzisiaj nie jest tajemnicą, że w Polsce limitujemy świadczenia zdrowotne, a więc podstawową sprawą, która wymagała interwencji - rzecznik interweniuje tutaj w różny sposób - jest dostępność świadczeń. Nie jest też odkryciem, że najwięcej skarg dotyczy lecznictwa szpitalnego i lekarzy POZ, a w następnej kolejności specjalistyki medycznej. To informacje, które są znane posłom tej Izby. Chciałoby się bardzo, żeby rzeczywiście ta dostępność była znacznie lepsza. Jest to dzisiaj również problem systemowy i ekonomiczny. Chodzi o wąskie specjalności, które w całej Polsce są dzisiaj limitowane z przyczyn ekonomicznych, a także z przyczyn ludzkich, bo w wielu dziedzinach medycyny nie ma specjalistów.

    Szanowni Państwo! Ważne, że w ramach biura rzecznika funkcjonują rzecznicy praw pacjenta szpitala psychiatrycznego. Oni funkcjonowali też wcześniej, tak więc tutaj przełomu ani rewolucji nie ma. Natomiast bardzo pozytywnie mój klub ocenia pracę tych właśnie liniowych funkcjonariuszy, bo tu jest konkret, tzn. jest ktoś, do kogo faktycznie można pójść i zwierzyć się ze swoich problemów i praw czy się doradzić. Tak więc te funkcje związane z bezpośrednim zaangażowaniem pracowników biura w przestrzeganie praw pacjentów psychiatrycznych Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego ocenia bardzo wysoko. Niejednokrotnie jest to bowiem jedyna osoba, która w tych sytuacjach jest w stanie pomóc pacjentowi i jego rodzinie oraz zwrócić uwagę personelu szpitala i zarządzających szpitalem na kwestie, które są niezgodne z prawem. Powiem szczerze, że jest pewien zgrzyt w moim klubie, jeśli chodzi o głosowanie nad przyjęciem tego sprawozdania, bo jest rzeczywiście wiele zastrzeżeń. Natomiast myślę, że nie będą wygłaszał formuły. Decyzję podejmiemy po wysłuchaniu odpowiedzi pani rzecznik, bo pani rzecznik ma takie prawo, i myślę, że do tych zarzutów, które się dzisiaj pojawiają, odniesie się w swoim wystąpieniu. Później będziemy mogli podjąć decyzję w kwestii przyjęcia bądź nieprzyjęcia sprawozdania. Bardzo dziękuję.