3 i 4 punkt porządku dziennego:

  3. Pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (druk nr 28).
  4. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (druk nr 119).

Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej mam zaszczyt przedstawić opinię o dwóch projektach ustawy o zmianie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Projekt obywatelski wniesiony przez Komitet Inicjatywy Ustawodawczej jest opisany w druku nr 28, natomiast poselski projekt jest zawarty w druku nr 119.

    Wysoka Izbo! Omawiane projekty są pierwszymi w tej kadencji propozycjami zmierzającymi do stopniowego podwyższania ustawowo zagwarantowanej płacy minimalnej. Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że jest to problem bardzo trudny i delikatny, ponieważ wiąże się z jakością życia wielu polskich rodzin. Jestem przekonana, że nie ma na tej sali osoby, która nie chciałaby skutecznie rozwiązać problemu ludzi i rodzin żyjących w niedostatku w Polsce. Niestety nie ma na to prostej recepty. Nawet gdybyśmy dziś ustalili płacę minimalną na dwa razy wyższym poziomie niż obecnie, to skutki prawdopodobnie okażą się przeciwne do zakładanych. Pensja otrzymywana przez pracownika jest bowiem kosztem ponoszonym przez pracodawcę. Jeśli ten koszt okaże się nadmierny, firma upadnie lub zacznie działać w szarej strefie. To drugie rozwiązanie, wielce kuszące dla niektórych pracowników ze względu na stosunkowo wyższe zarobki, niesie ze sobą poważne niebezpieczeństwo. Osoba zatrudniona na czarno nie tylko łamie prawo, ale traci ochronę oraz wszelkie świadczenia przysługujące osobom pracującym legalnie. Kwestia płacy minimalnej jest także obiektem częstych polemik między pracodawcami i pracobiorcami, dlatego odgórne ustalenie minimalnego wynagrodzenia jest tak istotne z punktu widzenia osób pracujących. Ma ono zapobiegać negatywnemu zjawisku, jakim jest zaniżanie płac przez niektórych pracodawców, oraz chronić pracowników przed wypłacaniem wynagrodzeń poniżej minimum egzystencji.

    Ustalanie wysokości minimalnego wynagrodzenia jest corocznie przedmiotem negocjacji pracowników, pracodawców i rządu w ramach Komisji Trójstronnej ds. Społeczno-Gospodarczych. Ich coroczne forum ma zapewnić poprawę relacji pomiędzy minimalnym a przeciętnym wynagrodzeniem aż do osiągnięcia standardów europejskich.

    Wysoka Izbo! Pracę nad projektem opisanym w druku nr 28 podjęto na 100. posiedzeniu ubiegłej kadencji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 4 obowiązującej ustawy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli wygaśnięcie kadencji Sejmu nie wstrzymuje dalszego procedowania nad projektem przez nowo wybrany parlament.

    Projekt ustawy ma na celu modyfikację zasady ustalania stopnia wzrostu płacy minimalnej w zależności od wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Wnioskodawcy chcą tym samym zwiększyć dynamikę wzrostu minimalnego wynagrodzenia, nie ograniczając swobody negocjowania w Komisji Trójstronnej. Poprzez określenie mechanizmu oraz podanie wzoru obliczania kwot płacy minimalnej projekt ma zagwarantować podwyższenie do 50% relacji minimalnego wynagrodzenia za pracę w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia brutto. Zmiany zaproponowane w projektowanej ustawie polegają na szybszym zwiększeniu płacy minimalnej w przypadku wzrostu PKB o co najmniej 3%, natomiast w przypadku wolniejszego wzrostu gospodarczego stopień wzrostu minimalnego wynagrodzenia ustalany będzie według dotychczas przyjętych zasad.

    Projekt nowelizacji ustawy zawarty w druku nr 119 zakłada natomiast ustawowe zagwarantowanie wysokości płacy minimalnej na poziomie nie niższym od połowy wysokości przeciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej. Wnioskodawcy proponują, aby minimalne wynagrodzenie w roku 2012 nie było niższe od poziomu 45% przeciętnego wynagrodzenia brutto, a począwszy od 1 stycznia 2013 r. płaca minimalna wynosiłaby co najmniej 50% płacy przeciętnej.

    Kwota płacy minimalnej powinna być odzwierciedleniem aktualnej sytuacji ekonomicznej kraju. O ile obywatelski projekt nowelizacji ustawy uzależnia stopień wzrostu płacy minimalnej od wzrostu wskaźnika PKB o co najmniej 3%, to poselski projekt nie został uzasadniony czynnikami obiektywnymi. Projektowane podniesienie płacy minimalnej do poziomu 50% przeciętnego wynagrodzenia nie zostało podparte sytuacją gospodarczą kraju. Brak uwzględnienia czynników obiektywnych w procesie ustalania wysokości płacy minimalnej może wywołać szereg negatywnych konsekwencji dla rynku pracy, a tym samym dla gospodarki. Gdy zatrudnianie pracowników staje się gwałtownie droższe, rzutuje to na coraz mniejsze rejestrowane zatrudnienie oraz podnoszenie cen sprzedawanych dóbr.

    Radykalne zwiększenie minimalnego wynagrodzenia bez analizy sytuacji gospodarczej nie przyniesie planowanych rezultatów poprawy kondycji finansowej najmniej zarabiających. Może natomiast zwiększyć presję płacową w gospodarce i ograniczyć legalne zatrudnienie, a co za tym idzie - poszerzyć szarą strefę. Nieunikniony jest również wówczas wzrost deficytu finansów publicznych.

    Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej zdaje sobie sprawę, że pomimo wskazanych problemów nie można rezygnować z prób zwiększenia dochodów polskich rodzin. Z danych Eurostatu wynika, że dynamika wzrostu relacji płacy minimalnej do przeciętnego wynagrodzenia w latach 2005-2009 była w Polsce najwyższa w całej Unii Europejskiej. W 2011 r. płaca minimalna w Polsce, przy uwzględnieniu różnic w sile nabywczej w poszczególnych krajach, była o ponad 25% wyższa niż w takich krajach, jak Czechy, Słowacja czy Węgry. Wielokrotnie przywoływana relacja płacy minimalnej do płacy przeciętnej jest corocznie podwyższana. Przypomnę, że zgodnie z decyzją rządu płaca minimalna wzrosła od 1 stycznia br. o 114 zł. Również w ubiegłej kadencji w latach 2008-2009 mieliśmy znaczną podwyżkę najniższego wynagrodzenia. Widać zatem, że ta sprawa jest jednym z priorytetów Platformy Obywatelskiej.

    Klub Platformy Obywatelskiej popiera inicjatywę stopniowego podwyższania minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jednak zaproponowane w projektach ustaw rozwiązania muszą zostać poddane głębokiej analizie, która pozwoli stwierdzić, czy można je wprowadzić i jak szybko w życie. Dlatego wnoszę o skierowanie projektów ustaw do dalszych prac w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Dziękuję. (Oklaski)