Poseł Anna Paluch:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim dzisiejszym oświadczeniu pragnę oddać hołd Piotrowi Borowemu, apostołowi Orawy i współtwórcy jej polskości.

    18 stycznia minęła 80. rocznica jego śmierci. Zwany apostołem Orawy Piotr Borowy urodził się w Rabczycach w 1858 r. Gazda, kaznodzieja, świecki katecheta i misjonarz, mistyk, asceta, założyciel jedynego w swoim rodzaju klasztoru według III Zakonu św. Franciszka. Kaznodzieja samouk jako młody człowiek rozwinął swój niezwykły talent oratorski dzięki lekturze książek religijnych z biblioteki rabczyckiego proboszcza, a sugestywną wymową i celną satyrą zwalczał pijaństwo, zabobon i analfabetyzm pośród współrodaków, wędrując po orawskich wsiach Rabcza, Lipnica Wielka, Witanowa, Głodówka, Półhora i Brezowica.

    W roku 1889 zmuszony trudną sytuacją materialną wyjechał do Ameryki, gdzie przebywał półtora roku. Pobyt w Nowym Świecie znacznie rozszerzył jego horyzonty. Po powrocie na Orawę założył księgarnię i warsztat introligatorski. Zaniechał wypraw misyjnych do okolicznych wsi, zmieniając formy oddziaływania na współziomków. Prowadzona przez niego wraz ze współbraćmi księgarnia była dla wielu mieszkańców Orawy źródłem książek, kalendarzy, broszur, ale także literatury naukowej z różnych dziedzin. Jego działalność oświatowa i misyjna zaskarbiły mu szacunek i poważanie u Orawian.

    Po I wojnie światowej, kiedy ważyły się losy przynależności państwowej Orawy, Piotr Borowy zaangażował się w starania o przynależność do Polski swojej ojcowizny. Wraz z przedstawicielem Spisza, Wojciechem Halczynem z Lendaku, pojechał na konferencję do Paryża, by przekonywać twórców powojennego ładu Europy o polskości Spisza i Orawy i o konieczności ich przyznania odbudowującej się po zaborach Polsce. Rada Ambasadorów zdecydowała jednak o podziale Orawy pomiędzy powstające państwa polskie i słowackie. Rodzina wieś Piotra Borowego, Rabczyce, znalazła się po stronie słowackiej, wobec czego przeprowadził się do Lipnicy Wielkiej, gdzie spędził resztę życia. Piotr Borowy zmarł w Lipnicy Wielkiej 18 stycznia 1932 r.

    Został odznaczony Medalem Niepodległości i Krzyżem Polonia Restituta. Jego pogrzeb z udziałem przedstawicieli rządu w Lipnicy Wielkiej był wielką manifestacją narodowo-religijną. Kilkanaście miesięcy po śmierci Piotra Borowego z inicjatywy ks. dr. Ferdynanda Machaya w ścianę kościoła pw. św. Łukasza w Lipnicy Wielkiej wmurowano tablicę upamiętniającą apostoła Orawy. W 1939 r. zginęła ona w niewyjaśnionych okolicznościach, a jej replikę wmurowano ponownie w 60. rocznicę jego śmierci, w 1992 r.

    Tej ważnej dla Orawy postaci oddali hołd uczestnicy spotkania opłatkowego Zarządu Głównego Związku Podhalan, które odbyło się w Lipnicy Wielkiej w ostatnią niedzielę. Zarówno kazanie kapelana Zarządu Głównego, ks. Jana Gacka, jak i wystąpienie prezesa Związku Podhalan Macieja Motora Greloka nawiązywały do dorobku Piotra Borowego, a zwłaszcza do jego rozważań o kondycji człowieka ze zbioru ˝Sąd grzesznika sam nad sobą˝. Zebrani złożyli kwiaty pod tablicą upamiętniającą Piotra Borowego, a uroczyste łamanie się opłatkiem w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych jego imienia zakończyło te uroczystości. Dziękuję bardzo. (Oklaski)