Poseł Beata Rusinowska:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Moje miasto rodzinne to Żyrardów, który swojego czasu słynął między innymi z produkcji lnu. Dzisiaj niestety nie zajmujemy się już produkcją lnu w Żyrardowie, szczycimy się innymi rzeczami, między innymi zabytkiem uznanym za pomnik historii - XIX - wieczną osadą fabryczną. Szczycimy się także faktem, że w naszym mieście nieprzerwanie od wielu, wielu lat funkcjonują dwa chóry, które są unikatami w skali naszego kraju, bo mogą się poszczycić ponad 100-letnią tradycją. Jednym z nich jest Towarzystwo Śpiewacze ˝Lira˝, które w tym roku obchodzi swój okrągły jubileusz 115 lat istnienia. Historia amatorskiego ruchu śpiewaczego w Żyrardowie rozpoczęła się w 1880 r. Wówczas grono miłośników śpiewu, przeważnie pracowników fizycznych, zorganizowało zespół, który w niedziele i święta śpiewał w kościele, wtedy jeszcze w Wiskitkach, bo w Żyrardowie niestety nie było wówczas kościoła.

    Po wybudowaniu w Żyrardowie kościoła pod wezwaniem św. Karola Boromeusza miłośnicy pieśni chóralnej stworzyli chór kościelny pod nazwą Chór Sumowy. W roku 1894 grupa członków Chóru Sumowego wyłoniła ze swego grona świecki zespół chóralny. Organizatorzy zwrócili się do władz rosyjskich z wnioskiem o zalegalizowanie w Żyrardowie towarzystwa śpiewaczego, zezwolenia takiego jednak nie otrzymali.

    Korzystając z nowej sytuacji politycznej, jaka wytworzyła się po rewolucji 1905 r., grupa śpiewaków wystąpiła ponownie do władz carskich o zalegalizowanie istniejącego dotąd nielegalnie zespołu chóralnego. Tym razem prośba została przyjęta, przychylnie rozpatrzona, a przedstawiona uchwała pod nazwą Żyrardowskie Muzyczno-Teatralne Towarzystwo ˝Lira˝ została zatwierdzona przez gubernatora warszawskiego.

    Powołane do życia towarzystwo spotkało się z pełnym uznaniem i poparciem społeczeństwa. Z pierwszą wydatną pomocą materialną dla towarzystwa przyszedł ówczesny właściciel zakładów żyrardowskich Karol Dittrich, ofiarując na jego cele 300 rubli. O ile podczas pierwszego zebrania organizacyjnego towarzystwo liczyło ok. 100 osób, to już na koniec grudnia 1907 r. miało prawie 200 członków. Niezależnie od własnych imprez towarzystwo brało czynny udział w koncertach organizowanych na terenie miasta Żyrardowa.

    W sierpniu 1914 r., kiedy Europę ogarnęła wojna, towarzystwo niestety zmuszone było przerwać swoją działalność. Odzyskanie niepodległości postawiło przed Lirą nowe zadania, otworzyło nowe perspektywy. Zmienione warunki polityczne i lokalne doprowadziły w roku 1922 do połączenia się towarzystwa Lira z Chórem Sumowym. Połączone chóry przyjęły nazwę Towarzystwo Śpiewacze Kościelno-Świeckie ˝Lira˝ w Żyrardowie. W 1922 r. towarzystwo otrzymało sztandar ufundowany z dobrowolnych składek członków towarzystwa i sympatyków.

    W pamiętnikach żyrardowskiej Liry zapisano piękne słowa z tego okresu: ˝Wszyscy pracują dla dobra ojczyzny, jedni w odbudowie miast, domów, inni - w odbudowie polskiej pieśni. W pieśni znajduje się wszystko - radość i żal, umiłowanie i ból˝.

    Okres międzywojenny. W tym okresie towarzystwo nie znajdowało należytego i właściwego poparcia u władz, mimo że poprzez swoją pracę tworzyło wartości kulturalne i wychowawcze. Niestety najazd hitlerowców w roku 1939 zniszczył zapał chórzystów, nastąpił okres ogromnych trudności, nie tylko zresztą dla Towarzystwa Śpiewaczego ˝Lira˝.

    Po wyzwoleniu w odrodzonej i wyzwolonej ojczyźnie towarzystwo Lira natychmiast zabrało się do pracy. Zaszczytnym obowiązkiem było branie czynnego udziału w uroczystościach narodowych i społecznych, aby w ten sposób między innymi mieszkańcom Żyrardowa dać możliwość godziwej rozrywki. Pierwszym prezesem towarzystwa po wyzwoleniu został Aleksy Feliks Gregor, dyrygentem Kazimierz Rybkowski.

    Przez dziesięciolecia towarzystwo prowadziło swą działalność, dając własne koncerty i biorąc udział w koncertach zbiorowych, ogólnomiejskich, zakładowych, a także uroczystościach ogólnopaństwowych. Wielu członków towarzystwa i samo towarzystwo otrzymało odznaczenia, między innymi honorową odznakę śpiewaczą, wyróżnienie Ministerstwa Kultury i Sztuki w Warszawie za całokształt działalności kulturalnej oraz złotą odznakę honorową I stopnia od Zarządu Głównego Polskiego Związku Chórów i Orkiestr w Warszawie. Na temat działalności tego chóru napisano prace magisterskie i opracowania naukowe.

    Obecnie prezesem towarzystwa jest pani Anna Gawlińska, akompaniatorem Agnieszka Orzechowska, a dyrygentem niezmiennie (Dzwonek) od 1 stycznia 1985 r. jest Urszula Izdebska.

    Z okazji tej pięknej rocznicy w imieniu swoim, a także wielu mieszkańców Żyrardowa życzę Towarzystwu Śpiewaczemu ˝Lira˝ co najmniej kolejnego wieku istnienia. Bardzo serdecznie dziękuję.