21 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Stanisław Wziątek:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Polskie pielęgniarki i położne przygotowały specjalny raport mówiący o sytuacji pielęgniarek w systemie ochrony zdrowia. W tym raporcie pokazują, jak wiele jest słabości w tym systemie, jak wiele jest tam różnego rodzaju nieprawidłowości mogących skutkować zagrożeniami dla bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli. Pielęgniarki i położne musiały wychodzić na ulicę po to, żeby walczyć o swoje prawa i o naprawę tego systemu. Dobrze, że udało się zawrzeć, na razie wstępne, porozumienie dotyczące jednego z najważniejszych postulatów, a mianowicie wzrostu wynagrodzeń. Ten raport wskazuje jednak na wiele innych zagrożeń dotyczących chociażby uwzględnienia pielęgniarek w koszyku świadczeń, kwestie biurokratyczne. Chodzi tu też o element odnoszący się do potrzeby zatrzymania polskich pielęgniarek w Polsce, przy czym niekoniecznie stanowi on tylko i wyłącznie mechanizm finansowy, istotna jest tu kwestia całego systemu pracy na rzecz pacjenta.

    Moje pytanie jest adresowane do pana ministra i dotyczy dokładnie tych obszarów. Jakie działania, oprócz tych o charakterze finansowym, które - mam nadzieję - zostaną zrealizowane, przewidujecie państwo wprowadzić i w jakim czasie? Kolejna kwestia odnosi się do pewnych zawodów medycznych, chodzi tu chociażby o osoby pracujące w laboratoriach medycznych, które pracują jako diagnostycy, o tych, którzy pracują w ratownictwie medycznym. Nie uwzględniono ich w planach dotyczących podwyżek. Czy musi być tak, że teraz kolejna grupa zawodowa wyjdzie na ulicę i zażąda dla siebie podwyżek? Czy nie powinno być tak, że państwo, spoglądając na problem ochrony zdrowia, rozwiązujecie problem kompleksowo, zauważając także inne grupy zawodowe? (Dzwonek) Czy uwzględnicie państwo wreszcie także w planach dotyczących podwyżek dla pielęgniarek te zawody i osoby pracujące w systemie służby zdrowia? Dziękuję.

21 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Cezary Cieślukowski:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Bardzo dziękuję za to, że mam możliwość przedstawienia działań, jakie podejmuje resort zdrowia na rzecz przede wszystkim zabezpieczenia właściwej jakości usług medycznych świadczonych na rzecz naszych pacjentów, realizowanych przez środowisko pielęgniarek i położnych. Jak słusznie zauważył pan poseł, przez środowisko pielęgniarek i położnych i Ministerstwo Zdrowia został opracowany raport o stanie pielęgniarstwa. Rekomendacje zawarte w tym raporcie są dość jednoznaczne i sygnalizują bardzo wiele problemów, które dzisiaj być może jeszcze nie dotykają polskiego społeczeństwa, szczególnie polskich pacjentów, ale w najbliższej przyszłości mogą stać się przyczynkiem do bardzo trudnej sytuacji.

    Ministerstwo Zdrowia wspólnie ze środowiskiem pielęgniarek od bardzo wielu miesięcy pracuje nad rozwiązaniami dotyczącymi wejścia do zawodu, podjęcia pracy, kształcenia, poprawy warunków pracy i płacy. Jakie są to działania? Oczywiście pierwsze z nich, o którym pan wspomniał i które odbije się największym echem, to planowany wzrost nakładów na świadczenia realizowane przez pielęgniarki i położne, nakładów przeznaczonych na wynagrodzenia. Negocjacje w tej sprawie prowadziliśmy ze środowiskiem pielęgniarek i położnych, reprezentowanym zarówno przez związek, jak i naczelną radę, od kwietnia. Efektem tej pracy było przede wszystkim przygotowanie dokumentów, w których rozstrzygnięto, w jaki sposób środki dla pielęgniarek i położnych mogłyby być uruchomione, jak też podjęcie przez ministra zdrowia jednostronnej decyzji o uruchomieniu podwyżek w kwocie w wysokości 300 zł od 1 września i 300 zł od 1 stycznia 2017 r.

    Te działania zostały przyjęte przez środowisko pielęgniarek i położnych, ale nie spotkały się z pozytywną oceną, to znaczy uznano, że jeżeli minister zdrowia uważa, że ma zabezpieczone środki i chce je przekazać na rzecz środowiska, to oczywiście pielęgniarki i położne to przyjmą, natomiast oczekują większego wsparcia. Wyrazem tego była m.in. manifestacja w dniu 10 września 2015 r. w Warszawie. Minister zdrowia w trakcie negocjacji proponował rozłożenie w czasie postulatów, które były zgłaszane przez pielęgniarki, czyli tego postulatu 1500 zł, przede wszystkim ze względów finansowych i w związku z możliwościami Narodowego Funduszu Zdrowia i, patrząc dalej, budżetu państwa - dla części pielęgniarek - i zaproponował formułę 5 × 300 zł, czyli rozłożenie tych podwyżek w czasie na 5 lat. Pielęgniarki, elastycznie podchodząc do negocjacji, zaproponowały rozłożenie swoich oczekiwań na 3 lata.

    Ostatecznie minister zdrowia, przy akceptacji pani premier, zaproponował, żeby to była podwyżka, żeby ta regulacja objęła okres 4-letni: 4 × 400 zł. Takie porozumienie podpisaliśmy przedwczoraj zarówno ze związkiem, jak i z szefami Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych i naczelnej rady. W tej chwili trwają prace Ministerstwa Zdrowia, które w trybie pilnym pozwolą na nowelizację rozporządzenia o ogólnych warunkach umów, które będzie rozstrzygało o trybie uruchomienia tych środków, i nowelizację zarządzenia prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, które będzie wdrażało w życie rozwiązania zapisane w rozporządzeniu o ogólnych warunkach umów. Oczywiście działanie ministra zdrowia, które uruchomiło środki na podwyżki 300 + 300, w tej chwili jest aktualne i trwa procedura zbierania informacji ze szpitali o liczbie pielęgniarek, które wykonują zawód w podmiotach leczniczych. Można powiedzieć, że taka informacja napłynęła już z kilkuset podmiotów. W ślad za tym ma oczywiście iść informacja dotycząca tego, jakie środki otrzymają podmioty, jeśli chodzi o poszczególne rodzaje świadczeń i poszczególne umowy. Ale jest to tylko jedno z działań, prowadzone równolegle do innych, które de facto mają sprawić, że praca pielęgniarki będzie atrakcyjna, stabilna, a zatrudnienie w tym zawodzie będzie rosło, a nie malało.

    Drugą kwestią, nad którą pracujemy wspólnie ze środowiskiem, jest sprawa wpisania pielęgniarek i położnych do tzw. koszyka świadczeń gwarantowanych. Takie projekty rozporządzeń zostały już przygotowane dla wszystkich rodzajów świadczeń. Są one w procesie legislacji wewnętrznej i zewnętrznej Ministerstwa Zdrowia. Mówiąc w skrócie, polega to na tym, że wpisujemy minimalne wymogi dotyczące liczby i kwalifikacji pielęgniarek w zakresie wszystkich rodzajów świadczeń, chociażby w przypadku działalności szpitalnej: na jakim oddziale jaka minimalna liczba pielęgniarek jest niezbędna do zabezpieczenia jakości obsługi i bezpieczeństwa pracy oddziału i jakie są wymogi kwalifikacyjne, przynajmniej dla części pielęgniarek, żeby zapewnić właściwą jakość obsługi. Rekomendacją zespołu, który pracował nad zmianami w rozporządzeniach, jest to, żeby na oddziałach zachowawczych minimalna norma wynosiła 0,6 etatu pielęgniarskiego na łóżko, a na oddziałach zabiegowych - ok. 0,75 etatu pielęgniarskiego na łóżko. (Dzwonek)

    Jeszcze króciutko, panie marszałku.

    Trzecia sprawa to kwestia edukacji i kształcenia pielęgniarek i położnych. W ciągu ostatnich 10-12 lat, czyli od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej, 110 tys. pielęgniarek i położnych uzyskało wykształcenie wyższe, z czego 40 tys. w trybie studiów pomostowych realizowanych przy udziale funduszy unijnych, tak że mamy w tej chwili wykształconą kadrę. Chcemy to kształcenie kontynuować zarówno na poziomie przeddyplomowym, jak i podyplomowym. W tej chwili resort zdrowia dysponuje kwotą ok. 400 mln zł na to, żeby objąć takim kształceniem co najmniej 10 tys. pielęgniarek na poziomie przeddyplomowym, czyli współfinansować studia licencjackie i magisterskie, oraz ponad 20 tys. na poziomie podyplomowym, czyli poziomie kształcenia specjalizacyjnego.

    Zwiększamy liczbę specjalizacji. Liczymy na to, że od przyszłego roku w związku ze zwiększeniem funduszu w budżecie ministra zdrowia na specjalizacje i zmianami przepisów, które Wysoki Sejm uchwalił w ramach zmiany ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, specjalizacje sfinansowane z budżetu państwa będzie mogło robić ok. 3 tys. pielęgniarek rocznie.

    Jednocześnie po uzgodnieniu tej kwestii z ministrem pracy mogę powiedzieć, że w przypadku rozpoczęcia przez pielęgniarkę wykonywania zawodu, jeżeli jest ona absolwentką studiów pielęgniarskich, to jest jej pierwsza praca, może być ona objęta wsparciem z budżetu państwa w ramach Funduszu Pracy, w ramach projektu, programu dotyczącego 100 tys. miejsc pracy dla absolwentów szkół średnich i szkół wyższych. Pokrótce to wszystko, co dotyczy pielęgniarek.

    Natomiast jeżeli chodzi o inne zawody, to mamy świadomość, że za opiekę nad pacjentem oczywiście odpowiada zespół, w którego skład wchodzą przedstawiciele zawodów, które to pan poseł był uprzejmy wymienić. Prowadzimy rozmowy z przedstawicielami tych zawodów, staramy się czy podejmujemy wspólne działania, żeby umocnić ich pozycję zawodową, o czym chociażby świadczą projekty czy zmiany proponowane przez ministerstwo lub przez posłów dotyczące ustaw, np. ustawy o ratownictwie czy ustawy o zawodzie fizjoterapeuty. Rzeczywiście uważamy, że jak regulacje finansowe dotyczą tylko pielęgniarek, tak powinny one w mierzalnym zasięgu czasu objąć również inne zawody medyczne. Myślę, że jest to wyzwanie dla przyszłego ministra zdrowia, którym zajmie się on zaraz po objęciu funkcji. Zresztą takie deklaracje wielokrotnie minister i ja w imieniu ministra zdrowia...

    Wicemarszałek Marek Kuchciński:

    Dziękuję, panie ministrze.

    Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Cezary Cieślukowski:

    ...składaliśmy, że wymaga to uregulowania wszystkich zawodów medycznych. Dziękuję bardzo.

21 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Stanisław Wziątek:

    Panie Ministrze! Polskie pielęgniarki rzeczywiście są znakomicie przygotowane, mają dobre wykształcenie, wielkie doświadczenie i niezwykłe umiejętności bardzo cenione w Europie. Ten system kształcenia i osoby, które będą wdrażane do wykonywania zawodu, to na pewno będzie ogromny potencjał. Pytanie jest takie: Czy te osoby zostaną u nas, czy wyjadą do Wielkiej Brytanii, Niemiec lub do innych państw Europy Zachodniej, bo tam są one niezwykle cenione, z powodów finansowego i warunków pracy? A więc nie chodzi tylko o system szkolenia, lecz o to, żeby stworzyć warunki pracy dla pielęgniarek, żeby mogły one zostawać w kraju i służyć polskim pacjentom, mieszkańcom Polski.

    Chciałbym pana ministra prosić o precyzyjną odpowiedź na moje drugie pytanie odnoszące się do osób wykonujących zawody, które towarzyszą podejmowaniu decyzji w zakresie leczenia. Nie wyobrażam sobie, żeby jakikolwiek lekarz, specjalista podjął decyzję o wskazaniu konkretnych metod (Dzwonek) leczenia bez odpowiedniego uzupełnienia wiedzy np. wynikami analiz laboratoryjnych. W związku z tym jest to naturalny czynnik całego systemu ochrony zdrowia, a pan nic nam na ten temat nie powiedział. Powiedział pan, że jest to wyzwanie dla nowego ministra. Nowy minister pewnie będzie wdrażał także uzgodnienia dotyczące pielęgniarek.

    Wicemarszałek Marek Kuchciński:

    Panie pośle, pan minister będzie miał okazję odpowiedzieć.

    Poseł Stanisław Wziątek:

    Już kończę.

    Proszę precyzyjnie odpowiedzieć: Kiedy, w jakiej wysokości otrzymają podwyżki pracownicy zawodów okołomedycznych i czy wreszcie będzie to naturalny system działania ministra zdrowia, czy też oni będą musieli wychodzić na ulicę i żądać tego, protestując? Dziękuję.

21 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Cezary Cieślukowski:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przede wszystkim chciałbym przypomnieć, że decyzja ministra zdrowia o tym, żeby podjąć szczególne działania skierowane do środowiska pielęgniarek i położnych, wynikała właśnie z rekomendacji zawartych w raporcie, nad którym przez bardzo długi czas środowisko pielęgniarek i położnych wspólnie z Ministerstwem Zdrowia i narodowym funduszem pracowało. Te rekomendacje były uzgodnione, oparte na danych statystycznych, które potwierdzały trudną sytuację i prawdopodobieństwo bardzo niekorzystnych zmian dla tego środowiska. Mówimy tutaj o populacji 245 tys. pielęgniarek i położnych, które w tej chwili są zatrudnione w podmiotach leczniczych w naszym kraju, i o zagrożeniu, że duża część z nich może wkrótce przejść na emeryturę bądź rentę, a zastępowalność czy następowalność, która miałaby wynikać z podejmowania kształcenia, a szczególnie podejmowania zatrudnienia, jest zagrożona.

    Decyzja ministra zdrowia o tym, żeby uruchomić procedurę zapewniającą podwyżki dla tak dużej grupy, wynikała zatem ze szczególnej sytuacji właśnie tej największej grupy biorącej udział w procesie leczenia pacjentów. Ta szczególna sytuacja spowodowała, że opracowano mechanizm, który pozwala na zorganizowanie środków przeznaczonych na podwyżki w ramach możliwości Narodowego Funduszu Zdrowia. Liczba sporów zbiorowych, które zostały rozpoczęte na terenie naszego kraju i są kontynuowane na terenie naszego kraju, a jednocześnie liczba jednoznacznych sygnałów wysyłanych przez podmioty lecznicze, że nie są one w stanie zrealizować nawet części postulatów pielęgniarek i położnych w ramach środków własnych, czyli w ramach budżetów podmiotów leczniczych, skłoniła, przekonała nas do tego, żeby opracować takie specjalne działanie.

    De facto za politykę kadrową, za politykę płacową podmiotów leczniczych odpowiadają ich dyrekcje, zarządy, kierownicy. Regulują to zapisy i organy nadzoru. Regulują to zapisy ustawy o działalności leczniczej i tak naprawdę nikt odpowiedzialności za kadry i ich wynagrodzenie z szefów tych podmiotów nie zdjął. Oczywiście możemy pomóc w kształtowaniu prawa, które może ułatwić wzrost wynagrodzeń innych grup zawodowych, natomiast stworzenia mechanizmu uruchomienia specjalnych środków na podwyżki dla pozostałych grup zawodów medycznych minister zdrowia do tej pory nie planował.