30 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Małgorzata Woźniak:

    Dziękuję.

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Posłowie i Posłanki! W związku z zaangażowaniem Polski w reformę samorządową na Ukrainie proszę o podanie informacji, w jakim zakresie polski rząd uczestniczy w projektach mających na celu przygotowanie i wdrożenie wyżej wspomnianej ustawy. Proszę o wskazanie konkretnych projektów, przedstawienia kalendarza ich realizacji oraz źródeł finansowania, oceny efektywności dotychczas realizowanych projektów na rzecz wsparcia reformy samorządowej na Ukrainie do chwili obecnej. Dziękuję.

30 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Konrad Pawlik:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odpowiadając na pytania pań posłanek Małgorzaty Woźniak i Elżbiety Gapińskiej, pozwolę sobie krótko przedstawić informacje na temat naszego wsparcia reformy samorządowej na Ukrainie, jak również ogólnej sytuacji związanej z finansowaniem polskiego wsparcia rozwojowego na Ukrainie.

    Wartość polskiej pomocy rozwojowej i humanitarnej dla Ukrainy w 2014 r. zwiększyła się trzykrotnie. Osiągnęła ona w ubiegłym roku kwotę 24 mln zł. Mówię tu o kwocie, która jest w dyspozycji Ministerstwa Spraw Zagranicznych i jest wydawana w ramach polskiej pomocy. W bieżącym roku wsparcie finansowane przez MSZ osiągnie kwotę w sumie ponad 30 mln zł.

    Jeżeli chodzi o kalendarz polskiego zaangażowania w reformę decentralizacyjną i kwoty, jakie były wydatkowane w tym zakresie, to w 2014 r. na wsparcie decentralizacji MSZ przeznaczył 800 tys. zł, w 2015 r. - już ponad 2 mln zł. W przyszłym roku również będziemy kontynuować finansowanie procesu wsparcia reformy decentralizacyjnej na podobnym poziomie.

    Wiosną 2014 r. władze ukraińskie zwróciły się do Polski z prośbą o pomoc w przygotowaniu założeń i wdrożeniu reformy decentralizacyjnej. W odpowiedzi na ten postulat prezydent RP powołał zespół ekspertów działający pod przewodnictwem posła Marcina Święcickiego, ekspertów, którzy udzielają wsparcia stronie ukraińskiej w zakresie planowanej reformy samorządu terytorialnego. Działalność polskiej grupy ekspertów jest finansowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych we współpracy z Fundacją Solidarności Międzynarodowej. Prace mają charakter doraźnego doradztwa. Wsparcie skupia się na takich czterech podstawowych obszarach. Są to: przygotowanie prawnych i ustawowych rozwiązań tworzących ramy prawne nowego systemu, tworzenie ram instytucjonalnych i systemu zarządzania podziałem terytorialnym kraju, szkolenie urzędników i samorządowców, wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego i wprowadzenie na poziomie lokalnym poczucia odpowiedzialności za tworzące się zręby samorządności.

    Dnia 17 grudnia ub.r. w obecności prezydentów Polski i Ukrainy podpisano memorandum o współpracy w zakresie wsparcia reformy samorządowej na Ukrainie pomiędzy Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP oraz Ministerstwem Rozwoju Regionalnego, Budownictwa, Mieszkalnictwa i Usług Komunalnych Ukrainy. Na podstawie tego memorandum został powołany zespół doradczy ds. reformy samorządowej na Ukrainie, kierowany przez wiceministra Nehodę po stronie ukraińskiej, do którego prac MSZ 16 stycznia 2015 r. zgłosiło polskich ekspertów. Funkcja polskiego koordynatora zespołu została powierzona panu posłowi Marcinowi Święcickiemu.

    Działalność zespołu kierowanego przez pana posła Święcickiego koncentruje się na stałym wsparciu merytorycznym, w szczególności w zakresie prac nad propozycjami zmian w ukraińskiej konstytucji, w zakresie decentralizacji i samorządu terytorialnego z uwzględnieniem rekomendacji Komisji Weneckiej, ocenie wykonania decyzji w sprawie decentralizacji fiskalnej, co jest kluczowym elementem przeprowadzenia reformy decentralizacyjnej na Ukrainie, przygotowaniu wniosków dotyczących wprowadzenia nowych zmian do budżetu ukraińskiego i kodeksu podatkowego Ukrainy z uwzględnieniem realizacji budżetów lokalnych, opracowaniu projektu ustawy o samorządzie terytorialnym na Ukrainie oraz wspieraniu wdrażania ustawy o dobrowolnym łączeniu się hromad, czyli odpowiedników naszych gmin.

    Za realizację projektów i działalność operacyjną wspierającą ten zespół doradczy odpowiada Fundacja Solidarności Międzynarodowej, która na początku br. utworzyła stosowne biuro wspierające zespół finansowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Biuro zostało utworzone w ministerstwie rozwoju regionalnego Ukrainy. W ramach tego zespołu kilkudziesięciu ekspertów, którzy realizowali reformę samorządową w Polsce w latach 90., uczestniczy w bieżącej pracy i pomocy stronie ukraińskiej w zakresie wypracowywania stosownych aktów prawnych. Dodam, że poza tym, że przygotowaliśmy ten pakiet działań i zespół doradczy, obudowaliśmy również ten pakiet współpracą międzynarodową. Przede wszystkim w ramach Grupy Wyszehradzkiej. W dniach 20-21 kwietnia w Czernihowie miałem przyjemność przewodniczyć zorganizowanej przez Polskę pod auspicjami Grupy Wyszehradzkiej międzynarodowej konferencji pt. ˝Decentralization and Community Development in Ukraine˝. Po raz pierwszy do dyskusji nad reformą decentralizacyjną włączeni zostali zarówno przedstawiciele rządu ukraińskiego, jak i władz lokalnych, organizacji pozarządowych, mediów i donatorów. Niezależnie od tego Fundacja Solidarności Międzynarodowej na nasze zlecenie podjęła współpracę ze stroną kanadyjską, czyli Kanadyjską Agencją Rozwoju Międzynarodowego i już stworzyła ˝Polsko-kanadyjski program wsparcia demokracji˝, który realizuje kilkadziesiąt projektów na rzecz reformy decentralizacyjnej. W ramach tego wspólnie ze stroną kanadyjską wygospodarowaliśmy dodatkową kwotę, w sumie 15 mln zł, z czego 3/4 środków wnosi strona kanadyjska.

    Oprócz tego w dniu 8 maja br. Fundacja Solidarności Międzynarodowej podpisała również memorandum o współpracy ze stroną szwajcarską, Szwajcarską Agencją ds. Rozwoju i Współpracy, i utworzyła ˝Szwajcarsko-ukraiński projekt wsparcia decentralizacji˝. Ten projekt, to wsparcie ma na celu przede wszystkim wspólną organizację szkoleń, wizyt studyjnych, wymiany informacji pomiędzy władzami polskimi i ukraińskimi (Dzwonek), samorządami, międzynarodowymi organizacjami pomocowymi oraz partnerami niepublicznymi zaangażowanymi w reformę decentralizacyjną. Ogólna kwota tego wsparcia to 300 tys. euro, z czego strona szwajcarska wnosi ponad połowę. To jest dodatkowy element tego wsparcia.

    Niezależnie od tego w ramach MSZ i polskiej pomocy w zakresie postępowania dotacyjnego, konkursowego zrealizowanych zostanie w bieżącym roku 14 projektów rozwojowych. Dziewięć z nich, na kwotę 2,5 mln zł, dotyczy rozwoju regionalnego, budowy potencjału administracji publicznej i samorządowej. Ponieważ jest mało czasu, wymienię tylko kilka konkretnych projektów realizowanych na rzecz strony ukraińskiej przez różne organizacje pozarządowe albo przez samorząd terytorialny w Polsce. Są to projekty dotyczące uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej miasta Chmielnik na Ukrainie, przedstawienia propozycji poprawy efektywności energetycznej w obwodach zachodniej i południowej Ukrainy, rozpoczęcia prac związanych z rewitalizacją miasta Hoła Prystań czy rozpoczęcia prac nad produkcją biogazowni we Lwowie. Oprócz tego dodatkowym instrumentem, działającym niezależnie jest Akademia Administracji Publicznej Partnerstwa Wschodniego. W jej ramach w latach 2012-2014 zorganizowano szkolenia dla 22 przedstawicieli ukraińskiej administracji publicznej, w tym terytorialnej. To wsparcie i te szkolenia dotyczyły m.in. ekonomii, sektora finansów publicznych i zarządzania w administracji publicznej.

    To są wszystkie te działania, które podjęliśmy do tej pory.

    Oczywiście jest cała gama działań realizowanych przez samorządy terytorialne z ich własnych środków.

    Wicemarszałek Wanda Nowicka:

    Przepraszam, panie ministrze, ale proszę konkludować już tę część odpowiedzi, bo będzie pan miał jeszcze czas na dodatkową odpowiedź.

    Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Konrad Pawlik:

    Tylko dwa słowa na temat planów na przyszłość, bo o to było pytanie. W przyszłym roku będziemy kontynuować wsparcie na rzecz reformy samorządowej. Te dwa programy, polsko-kanadyjski i polsko-szwajcarski, będą realizowane do 2017 r. Dziękuję bardzo.

30 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Elżbieta Gapińska:

    Właśnie chciałam zapytać o to, jakie działania i porozumienia w tym zakresie polski rząd ma zamiar podjąć w przyszłości. Jak to wpisuje się w podobne działania rządu polskiego w innych krajach? Czy my w innych krajach również w ten sposób pomagamy? Jaka jest skuteczność tych działań? Czy państwo to w jakikolwiek sposób monitorujecie? Jak układa się współpraca z ukraińskimi partnerami?

    I ostatnie pytanie dotyczy tego, o czym pan minister tu mówił. Mówił pan o zaangażowaniu oprócz Polski, Fundacji Solidarności Międzynarodowej, jak zrozumiałam, dwóch krajów, czyli Kanady i Szwajcarii. Chciałabym wiedzieć, czy to zaangażowanie jest podobne do zaangażowania rządu polskiego. Pomijam fundację, o której mówiliśmy. Dziękuję bardzo.

30 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Konrad Pawlik:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Krótko. Podobne działania realizujemy wobec Mołdawii i Gruzji. W Mołdawii wspólnie ze stroną amerykańską trzy lata temu stworzyliśmy Centrum Informacyjne dla Władz Lokalnych w Ialoveni, które realizuje dwa komponenty działań: konkretne projekty adresowane do samorządu terytorialnego w Mołdawii, podobne do tych czterech, które wymieniłem, mówiąc o Ukrainie, oraz pomaga, doradza, przede wszystkim primarom, czyli odpowiednikom naszych wójtów, przy wypełnianiu wniosków i ubieganiu się o finansowanie ze środków europejskich i pozaeuropejskich na realizację konkretnych projektów. Podobne działania realizujemy w Gruzji, nawet dłużej, bo od 2009 r. To jest wsparcie przy reformie samorządowej, to jest również doradztwo w pozyskiwaniu środków finansowych.

    Jeżeli chodzi o zaangażowanie państw na Ukrainie w reformę decentralizacyjną, ja bym powiedział, że dzisiaj jest to ok. 10-12 państw członkowskich Unii Europejskiej i pozaczłonkowskich. Z tych nieczłonkowskich angażują się głównie Stany Zjednoczone, Kanada i Szwajcaria, czyli ci partnerzy, z którymi współpracujemy. Spośród państw członkowskich są to przede wszystkim Niemcy, Grupa Wyszehradzka oraz Szwecja. Te wszystkie państwa koordynują z nami działania. Po to był zorganizowany ten wspólny okrągły stół w Czernihowie, o którym wspominałem. Zatem jest to synergia działań, a nie powielanie działań. My wymieniamy się informacjami o tym, jakie projekty chcemy realizować, do kogo mają być adresowane i w jaki sposób realizowane, tak abyśmy nie powielali naszych działań związanych z reformą decentralizacyjną na Ukrainie.

    Jeżeli chodzi o kwoty, to tu jest ciekawa sytuacja. My wbrew pozorom nie przeznaczamy największej kwoty na decentralizację. Strona kanadyjska oraz niemiecka planują przeznaczenie poważniejszych kwot, mają one większe możliwości w tym zakresie. Niemniej jednak to Polska jest liderem wsparcia czytelnie wskazanym przez stronę ukraińską, to Polska została uznana w ramach tych spotkań koordynacyjnych za lidera wsparcia. Ukraińskie władze jednoznacznie wskazały, że chciałyby powielić model reformy samorządowej zrealizowany w Polsce, oczywiście uwzględniając kontekst specyfiki ukraińskiej na Ukrainie. Zatem my staramy się skupiać nie tylko na naszym wsparciu, ale również obudować je właściwą koordynacją z partnerami i tam, gdzie jest to możliwe, tworzyć wspólne programy z partnerami. Tak jak państwu pokazałem kilka minut wcześniej, ta obudowa jest realizowana w ten sposób, że to inne strony wykładają większe środki niż strona polska. Dziękuję bardzo.