23 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Aldona Młyńczak:

    Szanowna Pani Marszałek! Szanowna Pani Minister! Na wniosek Zarządu Okręgowego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów we Wrocławiu, a także na podstawie wielu próśb seniorów, kieruję pytanie do pani minister w sprawie programu pomocy żywnościowej dla seniorów redystrybuowanej przez banki żywności.

    Czy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej planuje zwiększyć kwotę emerytury i renty, od której senior może się starać o zakwalifikowanie do tego programu pomocy? Czy zostaną wprowadzone dodatkowe kryteria kwalifikacji oprócz kryterium dochodowego, które obowiązuje od 1 stycznia br.?

    Pytamy o to, bowiem od kilku miesięcy wielu seniorów nie otrzymuje paczek żywnościowych, ponieważ nie zostali oni zakwalifikowani do programu pomocy żywnościowej ze względu na nowe przepisy, które - tak jak powiedziałam - obowiązują od 1 stycznia br., także ze względu na wprowadzenie rygorystycznych zasad, mianowicie uwzględniania tylko i wyłącznie kryterium dochodowego, które wynosi 813 zł w przypadku osób samotnych i 684 zł na osobę, jeśli mamy do czynienia z rodziną. Nie można go przekroczyć nawet o złotówkę. Tymczasem nie są brane pod uwagę takie czynniki, jak stan zdrowia, czy danej osobie pomagają członkowie rodziny, ile wydaje na leki, czy zamieszkuje teren miejski, czy podmiejski. To wszystko wpływa na to, czy dana renta lub emerytura jest wystarczająca, czy już wystarczająca nie jest. Osoby w wieku starszym czasem tylko dzięki pomocy rodziny mogą kupić leki czy też zaspokoić inne potrzeby, których zaspokojenie jest konieczne do życia, a jeśli taka osoba zamieszkuje sama, to już dla niej to kryterium jest za niskie. (Dzwonek) Dopiero gdy odpowiemy na te wszystkie pytania, a nie będziemy brali pod uwagę tylko i wyłącznie kryterium dochodowego, będzie to bardziej racjonalne, optymalne.

    Apeluję o podniesienie kwoty emerytury i renty, która będzie decydować o kwalifikacji osób starszych do programu pomocy żywnościowej, bowiem uważam, że osoby te powinny otrzymać pomoc jak najszybciej, a w tej chwili banki żywności są przeładowane żywnością, z której nie mogą skorzystać osoby potrzebujące. Dziękuję bardzo.

23 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Seredyn:

    Dziękuję bardzo.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Posłanki! W Polsce od roku 2014 realizowany jest Program Operacyjny ˝Pomoc żywnościowa˝ 2014-2020, który zastąpił realizowany wcześniej inny program, o którym za chwilkę powiem.

    Zgodnie z założeniami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, które reguluje i wytycza podstawowy drogowskaz postępowania, został napisany program operacyjny, który przyjęła Rada Ministrów 11 marca ub.r. Jest to niejako syntetyczny drogowskaz postępowania dla instytucji zarządzającej, pośredniczącej i beneficjentów, którzy korzystają z tego programu.

    Zgodnie z programem operacyjnym, który został przygotowany na lata 2014-2020, oczywiście zatwierdzonym przez Komisję Europejską, pomocą objęte są osoby i rodziny, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, oczywiście dopuszczającej korzystanie z pomocy społecznej z powodów wskazanych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej, tj. ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, ale osoby, których dochód nie przekroczy określonego poziomu, określonego w wysokości 150% kryteriów korzystania z pomocy społecznej. To są te sumy, które wskazała pani poseł.

    I teraz wracam do tego, co było przed programem FEAD. W roku 2004 wszedł w życie - i Polska przystąpiła do jego realizacji - program, który wiązał się wyłącznie z dostarczeniem nadwyżek żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej. To był program PEAD. Intencją tego programu było oczywiście dostarczenie żywności najbiedniejszej ludności Unii Europejskiej, ale przede wszystkim chodziło o rozwiązanie problemu nadwyżek żywności, które znajdowały się w Unii Europejskiej.

    Ten program był finansowany poprzez budżet wspólnej polityki rolnej, inaczej niż w przypadku programu FEAD, o którym dziś dyskutujemy. Dlatego też są nowe regulacje, o których decydują Komisja Europejska i Rada Europy. Drogowskaz postępowania nieco zmienił swój charakter w stosunku do tego, co było wcześniej.

    W latach 2004-2013... Program PEAD zakończył swoje funkcjonowanie w naszym kraju w lutym ubiegłego roku i wtedy przystąpiliśmy do realizacji programu FEAD, oczywiście w momencie kiedy Komisja zatwierdziła nam program operacyjny. Tak naprawdę pierwsze dostawy żywności do organizacji pozarządowych, które są realizatorem i beneficjentem, nastąpiły w grudniu 2014 r., oczywiście na nowych zasadach.

    Tutaj mamy kryterium 150%. Oczywiście pamiętamy o tym, że z programu korzysta najbiedniejsza ludność naszego kraju, ale także osoby bezdomne, których nie obejmuje kryterium i które oczywiście muszą spełnić inną przesłankę. Mówię tutaj o oświadczeniu, które muszą podpisać, chcąc skorzystać z paczek czy też z ciepłego posiłku.

    Wszystkie zasady, o których mówię, są zapisane w wytycznych. Te wytyczne przygotowuje Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej jako instytucja zarządzająca i one są swoistym drogowskazem, tak jak powiedziałam, dla instytucji pośredniczącej i beneficjentów. Kryterium 150% jest jedną z ważnych pozycji. To jest 813 zł dla osoby samotnie gospodarującej i 684 zł dla osoby w rodzinie. Chcę powiedzieć, że to kryterium obowiązywało także w przypadku poprzedniego programu, ale wtedy była większa możliwość skorzystania z pewnych furtek, o czym decydowały wyłącznie organizacje pozarządowe. Tego w tym programie nie ma. Są jednak inne możliwości, które Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zauważyło jako instytucja zarządzająca.

    Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom, zastanawialiśmy się, czy nie warto byłoby podnieść kryterium, które jest na poziomie 150%, do wyższej wartości, tym samym dając możliwość skorzystania z tego szerszej grupie. Ale z ewaluacji pierwszego podprogramu z roku 2014 wynika, że 70% ogólnej liczby osób, które skorzystały z pomocy, nie przekraczało kryterium 100%. W drugiej kolejności 30% osób, które skorzystały z pomocy, mieściło się w przedziale 100-150. Osoby, które są w wieku powyżej 65 lat, to wyłącznie 6% korzystających.

    Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom osób starszych, osób w trudnej sytuacji, które dziś, po waloryzacji emerytur i rent, przez chwilę nie mogą skorzystać z pomocy, Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie, zgodnie z którym od 1 października zwiększamy kwoty kryteriów i kwoty różnych innych zasiłków, które wynikają z ustawy o pomocy społecznej. Spieszę państwa poinformować, że osoby, które dziś nie kwalifikują się do programu (Dzwonek), bo przekraczają kryterium, za chwilę będą mogły z niego skorzystać, bo kryterium, które będzie uprawniało do skorzystania z niego, to 951 zł w przypadku osoby samotnie gospodarującej - to jest wzrost o 140 zł. W przypadku osoby w rodzinie to kryterium będzie plasowało się na poziomie 771 zł i to jest wzrost o 87 zł. Jest to oczywiście dochód netto, pomniejszony o składki na ubezpieczenie zdrowotne, o podatek dochodowy od osób fizycznych i wszystkich innych zasiłków, z których dana osoba może skorzystać w ramach systemu pomocy społecznej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

23 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Elżbieta Achinger:

    Bardzo dziękuję.

    Pani minister, chcę bardzo podziękować za to, że już w tej chwili mamy możliwość przekazania bardzo dobrej informacji znacznej grupie osób, która do tej pory nie mogła się starać o pomoc z uwagi na wysokość dochodów.

    Chciałabym tylko zapytać o taką rzecz: Czy w ramach programu, o którym pani minister mówiła przed chwilą, nie jest możliwe jakieś widełkowanie? Bo zawsze najgorzej jest wtedy, kiedy przekracza się dany pułap o złotówkę bądź dwie, prawda? Na licznych spotkaniach - akurat jestem przedstawicielem Komisji Polityki Senioralnej, więc te spotkania są znaczące - seniorzy w zasadzie bardzo doceniają pomoc żywieniową, ale w dużej mierze zgłaszają do mnie postulat dotyczący tego, czy jest jeszcze jakaś możliwość związana z dodatkowym kryterium, które w sytuacjach niewielkiego przekroczenia, mówię, to jest symboliczna złotówka, dawałoby takie uprawnienie, czy też nie ma takiej możliwości. To jest jedna kwestia.

    A druga kwestia dotyczy tego, czy w ramach tej pomocy - do tej pory bardzo zaangażowane w to były (Dzwonek) oddziały terenowe związku emerytów i rencistów i teraz oni czują się jakby trochę odsunięci od tego - można jeszcze jakoś zaangażować seniorów, bo oni znają to środowisko bardzo dobrze. Dziękuję.

23 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Elżbieta Seredyn:

    Dziękuję bardzo.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odpowiem precyzyjnie na pytanie: Nie ma możliwości zastosowania mechanizmu złotówka za złotówkę w przypadku kryterium, natomiast pracujemy też nad kolejnymi rozwiązaniami. Jeśli chodzi o podniesienie kryteriów, oczywiście chcielibyśmy, po rozważeniu wszelkich prawnych możliwości, skorzystać z tych kryteriów, zastosować je wcześniej, przed wejściem w życie rozporządzenia. A więc chodzi o to, żeby grupa osób po 65. roku życia, która korzysta dziś z emerytur i rent i po waloryzacji nie może skorzystać z programu żywnościowego, mogła skorzystać z podniesionych kryteriów jeszcze przed wejściem w życie rozporządzenia. To jest jedna kwestia, o której chciałam powiedzieć.

    A druga kwestia dotyczy tego, że wszyscy się uczymy. Program operacyjny, oczywiście zatwierdzony przez Radę Ministrów, funkcjonuje od ubiegłego roku. On może ulec zmianie, ale to wiąże się z całym procesem legislacyjnym w naszym kraju, a także w Komisji Europejskiej, zatem tak naprawdę bardzo trudno to przeprowadzić. Zespół doradczy, który funkcjonuje przy ministrze pracy i polityki społecznej i który jest ciałem opiniującym, ale jednocześnie konstruktywnym, jeśli chodzi o podejmowanie różnych decyzji formalnoprawnych, próbował negocjować z Komisją Europejską, czy nie udałoby się poszerzyć grupy, która mogłaby z tego korzystać na takich samych zasadach jak w programie wcześniejszym, czyli poza kryterium. Nie było to możliwe. Komisja Europejska podnosiła w tej dyskusji wiele argumentów, ostatecznie zamknęliśmy prace w tym względzie. Natomiast cały czas mamy na uwadze tę grupę, która powinna skorzystać z programu, która z niego korzystała, a dziś nie spełnia tego kryterium. Chodzi o to, by w tym względzie podnieść wartość tego kryterium, i jeśli zaistnieje taka potrzeba, to oczywiście to się stanie, wystarczy to uzupełnić i zmienić w dokumencie, w wytycznych.

    Wracając jeszcze do pytania o organizacje pozarządowe, które czują się wyautowane z możliwości realizowania tego programu i korzystania z niego, pragnę państwa poinformować, że przygotowujemy się do ogłoszenia konkursu mającego na celu wyłonienie na następne lata realizatorów Programu Operacyjnego ˝Pomoc żywnościowa˝. Dziś są to trzy organizacje: Federacja Polskich Banków Żywności, Polski Komitet Pomocy Społecznej i Polski Czerwony Krzyż. Wcześniej był jeszcze Caritas Polska, który przez chwilę z nami w tej dziedzinie nie współpracuje. Chcemy te organizacje poprosić o szerszy krąg warunków dających gwarancję współpracy właśnie z siatkami lokalnymi, na poziomie lokalnym. Czyli jakby na poziomie konkursu, który będzie organizowało ministerstwo, zażądamy od organizacji, żeby miały partnerów lokalnych. Należy dołożyć wszelkich starań, żeby organizacje porozumiały się na poziomie lokalnym i wspólnie ubiegały się o możliwość realizacji programu operacyjnego na przyszłe lata. Dziękuję bardzo. (Oklaski)