9 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Gospodarki o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3662 i 3735).

Poseł Wincenty Elsner:

    Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Ocena klubu Polskiego Sojuszu Lewicy Demokratycznej dotyczącego rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw zawartego w druku nr 3662 jest pozytywna. Klub Poselski SLD popiera ten projekt.

    W swoim omówieniu chciałbym trochę szerzej spojrzeć na problem rozwoju rynku finansowego. Oczywiście rynki finansowe w Polsce rozwijają się bardzo dynamicznie, ale oprócz kierunku, w którym chcielibyśmy podążać, pojawia się szereg zjawisk patologicznych. Najpierw był problem z Amber Gold, gdzie gdzieś zniknęło 850 mln oszczędności Polaków, a firma przez długi czas hasała bezkarnie, korzystając z nieudolności władz i z nieumiejętności stworzenia skutecznego nadzoru nad takimi patologicznymi zjawiskami, a niekiedy nawet korzystając z pomocy władz. Przypomnę to słynne zdjęcie, na którym widzieliśmy samolot OLT na gdańskim lotniku ciągniony przez prominentnych polityków Platformy Obywatelskiej. Potem był zalew chwilówek, osiągających w szczycie obrót 4 mld. Chwilówkowe firmy pożyczkowe, korzystając z braku uregulowań prawnych i z wolnoamerykanki, łupiły Polaków wielusetprocentowymi kosztami pozaodsetkowymi. W międzyczasie były SKOK-i - 2,5 mln klientów i wieloletnia niemożność podporządkowania SKOK-ów nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, zresztą będąca w jakimś stopniu skutkiem działań obstrukcyjnych np. prezydenta Lecha Kaczyńskiego. W styczniu pojawił się problem z frankami - 500 tys. kredytobiorców znalazło się w niezwykle ciężkiej sytuacji.

    Myślę, że te niekorzystne sytuacje na rynku finansowym często związane były z brakiem regulacji, ze spóźnionym i nieprecyzyjnym prawem oraz z lukami w prawie. Stopniowo, krok po kroku staramy się z lepszym lub gorszym skutkiem domykać te luki w prawie, porządkować rozwijający się tak żywiołowo rynek finansowy. Sprawy chwilówek w pewnym stopniu już załatwiliśmy, uchwalając niedawno ustawę, która może nie rozwiązuje problemu, ale na pewno jest krokiem w dobrym kierunku. Również SKOK-i znalazły się ostatecznie pod kontrolą KNF, chociaż jakiś wyłom stanowi ostatni wyrok Trybunału Konstytucyjnego. W tej chwili zaś procedujemy w Sejmie nad ustawą dotyczącą przewalutowania kredytów frankowych, również wielce niedoskonałą, ale będącą pewną próbą zapanowania nad tymi patologicznymi zjawiskami.

    Omawiany projekt ustawy wpisuje się w ten kompleks ustaw porządkujących rynek finansowy i dających takie uprawnienia prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, które, miejmy nadzieję, pozwolą na uszczelnienie systemu ochrony konsumentów, czy to przez możliwość podjęcia przez prezesa UOKiK miękkich działań wobec przedsiębiorcy polegających na skłonieniu go do zaprzestania naruszeń ustawy bez konieczności wszczynania przez organ postępowania, czy też przez bardzo ciekawą funkcję tzw. tajemniczego klienta, czyli pewnej formy zakupu kontrolowanego, tak aby móc udowodnić przedsiębiorcy nielegalność jego działań, ich niezgodność z ustawą.

    Jak piszecie państwo w uzasadnieniu, co też powiedziałem przed chwilą, rynek usług finansowych wiąże się ze zwiększonym ryzykiem dla konsumentów, a produkty na nim oferowane mają szczególny charakter, nie tylko są skomplikowane, ale też ich nabycie pociąga za sobą długotrwałe zobowiązania finansowe - jak bardzo długotrwałe, przekonują się chociażby kredytobiorcy frankowi. Tak że doprowadzenie do sytuacji, w której UOKiK będzie silnym rzecznikiem konsumentów i będzie miał uprawnienia, które dadzą mu wyrównane szanse w starciu z często bezlitosnymi instytucjami finansowymi, jest na pewno krokiem w dobrym kierunku. Być może nawet nie ma konieczności powoływania rzecznika finansowego - nie tak dawno to zrobiliśmy - działającego na rzecz konsumentów, może wystarczy doposażyć prezesa UOKiK i sam Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w dodatkowe uprawnienia. (Dzwonek)

    Wicemarszałek Elżbieta Radziszewska:

    Proszę konkludować.

    Poseł Wincenty Elsner:

    Kończąc, chcę powiedzieć, że niezależnie od głównych celów nowelizacji, jakimi są zwiększenie bezpieczeństwa konsumentów na rynku usług finansowych oraz reforma systemu eliminowania z obrotu niedozwolonych postanowień wzorców umownych, niezbędne jest dalsze wzmacnianie istniejącego modelu ochrony konsumentów. Dziękuję bardzo.