56 punkt porządku dziennego:

Informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2014 roku (druk nr 3328) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej (druk nr 3453).

Poseł Józef Zych:

    Pani Marszałek! Panie Prezesie Trybunału Konstytucyjnego! Panie i Panowie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego po zapoznaniu się z informacją o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2014 r. odnosi się z najwyższym uznaniem do pracy trybunału, a szczególne do rozstrzygnięć, które miały istotne znaczenie dla życia społecznego i gospodarczego.

    To prawda, że podczas tworzenia prawie każdej ustawy w Sejmie podnosi się kwestię czy jest ona zgodna z konstytucją. Wychodząc z tego założenia, powinniśmy przede wszystkim maksymalnie wykorzystać doświadczenie i dorobek Trybunału Konstytucyjnego, jednakże jak patrzymy na praktykę dnia codziennego, to się okazuje, że tak nie jest. Pierwszą sprawą jest chociażby umieszczenie tak ważnego zagadnienia w porządku obrad ostatniego dnia. Poza tym z jednej strony jest ogromne zainteresowanie Sejmu i klubów parlamentarnych i poselskich tym, żeby ustawy były zgodne z konstytucją, a z drugiej nie są wykorzystywane stanowiska trybunału w codziennej pracy. W ostatnich dniach prawie przy każdej ustawie był podnoszony zarzut naruszenia zasady przyzwoitości, wyrażającego się w tak ogromnym tempie procedowania. Jest tak, że istotnie bardzo często trzeba podejmować pewne problemy, a jednocześnie nie może to mieć wpływu na ograniczenie praw posłów czy klubów do wypowiadania się w istotnych spawach.

    Uważam, że Sejm przede wszystkim powinien bardzo wnikliwie podchodzić do zagadnień związanych z poszczególnymi orzeczeniami. Doskonale wiemy, że w Polsce nie jest najlepiej z tworzeniem prawa, a przecież jak popatrzymy i na informację pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, i - przede wszystkim - na informację o działalności Trybunału Konstytucyjnego, zobaczymy, że mamy ogromny materiał, który możemy wykorzystać w codziennej pracy.

    Najlepszym przykładem jest ta informacja, która wskazuje na wiele bardzo istotnych problemów. Jedno z takich ważnych zagadnień dotyczących naszej działalności parlamentarnej dotyczy następującego problemu. Mianowicie jeżeli Trybunał Konstytucyjny uznaje ustawę za niezgodną z konstytucją i zakreśla dość długi okres, po którym należy doprowadzić do zgodności tych przepisów z konstytucją, to pojawia się problem, szczegółowo omówiony i często podnoszony w orzecznictwie, co mają robić sądy, jak ten przepis stosować. On nadal obowiązuje, zresztą takie jest ewidentnie stanowisko Trybunału Konstytucyjnego. Co zatem te sądy mają robić? Czy ściśle go stosować, bo jest przepis, więc nie ma o czym mówić? Czy, jak trafnie stwierdził Trybunał Konstytucyjny, powinny brać pod uwagę w swoich rozstrzygnięciach przesłanki, które zdecydowały o uznaniu przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności ustawy z konstytucją? To jest niezwykle ważne zagadnienie.

    Sądzę, że bardzo istotna jest także kwestia współdziałania Trybunału Konstytucyjnego z Sądem Najwyższym i Naczelnym Sądem Administracyjnym, chociażby w przedmiocie dążenia do wspólnej wykładni. Otóż Trybunał Konstytucyjny w swojej działalności, kiedy może, wręcz zwraca się do Sądu Najwyższego czy Naczelnego Sądu Administracyjnego o wskazanie, jak te sądy interpretują pewne przepisy. Jest bardzo ważne, może wręcz najważniejsze, aby w działalności sądów powszechnych i w działalności Naczelnego Sądu Administracyjnego były przede wszystkim stosowanie i wykorzystywane rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli weźmiemy pod uwagę chociażby prawo cywilne czy prawo karne, to stwierdzimy, że dorobek trybunału w orzeczeniach dotyczących ochrony praw poszczególnych obywateli czy naruszenia ich czci ma ogromne znaczenie, bo tam już rozstrzyga się konkretne sprawy.

    Chciałbym także podkreślić, że w tym aspekcie należy bardzo pozytywnie ocenić dążenia trybunału i jego działania na rzecz popularyzacji jego orzeczeń. Jesteśmy członkiem Unii Europejskiej i większość obywateli, a w każdym razie prawników operuje językiem angielskim, więc tłumaczenie orzeczeń na język angielski ma bardzo duże znaczenie.

    Wysoki Sejmie! W moim głębokim przekonaniu i w przekonaniu mojego klubu w interesie parlamentu jest dążenie, żeby w najwyższym stopniu korzystać z dorobku trybunału. Przy uchwalaniu ustawy o Trybunale Konstytucyjnym pewne rzeczy były wręcz niezrozumiałe. Jednym z takich zagadnień było to związane z obowiązkowym udziałem prokuratora generalnego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. W imieniu swojego klubu odniosłem się do tego krytycznie i uważam, że w ogóle wywołanie tego tematu było błędem, biorąc pod uwagę fakt, że przecież prokuratura stoi na straży przestrzegania prawa. Pytanie: Czy chodziło o to, żeby w tym procesie uczestniczyli wszyscy, którzy odpowiadają za niego i mają na niego wpływ, czy też w grę wchodziły różne inne okoliczności?

    Można się cieszyć z jednego, mianowicie że wszyscy jesteśmy zgodni co do tego, że w Trybunale Konstytucyjnym powinni się znaleźć ludzie o najwyższych kwalifikacjach zawodowych. To jest podstawowa sprawa, jeśli chodzi o Trybunał Konstytucyjny. Oczywiście wszystkie inne walory są bardzo istotne.

    Ten apel przedstawiany przez poszczególne ugrupowania bardzo często nie zawsze sprawdza się w życiu, nie zawsze sprawdza się w tej działalności, bo wtedy kiedy mówi się o tym ponadpartyjnym interesie itd., to wszystko bardzo ładnie brzmi, ale już gorzej wygląda sprawa wtedy, kiedy przychodzi do konkretnych rozstrzygnięć. Sądzę, że właśnie w takich sytuacjach powoływanie, wybór sędziów Trybunału Konstytucyjnego powinny wcześniej poprzedzać konsultacje, uzgodnienia, ale nie na zasadzie, że to jest nasz czy wasz kandydat, tylko przede wszystkim mają to być ludzie o najwyższych kwalifikacjach, bo przecież oni później decydują, mają wpływ na tworzenie prawa.

    Panie Prezesie! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego serdecznie dziękujemy panu i wszystkim sędziom Trybunału Konstytucyjnego i życzymy dalszego takiego orzecznictwa i na tak wysokim poziomie, które jest niezwykle przydatne i potrzebne Polsce.