33 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3460 i 3626).

Poseł Sprawozdawca Jacek Brzezinka:

    Dziękuję.

    Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Finansów Publicznych mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, który został przedstawiony w druku nr 3460. Sprawozdanie komisji, które uwzględnia m.in. zmianę tytułu ustawy, zostało przedłożone Wysokiej Izbie w druku nr 3626.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Po przeprowadzeniu pierwszego czytania na posiedzeniu w dniu 11 czerwca Wysoka Izba skierowała projekt ustawy do Komisji Finansów Publicznych, która na posiedzeniu w dniu 24 czerwca odbyła dyskusję ogólną i zdecydowała o powołaniu dla szczegółowego rozpatrzenia tego projektu podkomisji nadzwyczajnej. Na etapie prac w podkomisji zostały omówione, przeanalizowane i rozpatrzone uwagi do projektu zgłaszane zarówno przez członków podkomisji, jak i przedstawicieli Komisji Nadzoru Finansowego, Związku Banków Polskich, Biura Informacji Kredytowej oraz licznie reprezentowanych w pracach nad projektem organizacji zrzeszających podmioty zajmujące się udzielaniem kredytów konsumenckich, tzw. chwilówek. Komisja Finansów Publicznych na posiedzeniu w dniu wczorajszym rozpatrzyła sprawozdanie podkomisji nadzwyczajnej oraz zgłoszone przez posłów poprawki i przyjęła sprawozdanie, które jest przedmiotem naszych dzisiejszych obrad.

    Istotą rządowego projektu ustawy jest, po pierwsze, objęcie szczególną ochroną osób korzystających z usług finansowych firm udzielających kredytów konsumenckich, tzw. chwilówek - tu mówimy o firmach, których działalność nie jest objęta obowiązkiem uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego - i, po drugie, ochrona konsumentów przed nieuczciwą i nielegalną działalnością firm na rynku finansowym poprzez wprowadzenie rozwiązań pozwalających na skuteczne eliminowanie z rynku podmiotów prowadzących działalność nielegalnie, bez wymaganego zezwolenia, a w szczególności podmiotów prowadzących działalność z zamiarem oszustwa.

    W toku prac nad projektem ustawy ta druga kwestia nie budziła żadnych wątpliwości i sejmowa Komisja Finansów Publicznych przyjęła zaproponowane przez rząd rozwiązania, zgodnie z którymi Komisja Nadzoru Finansowego będzie uprawniona do żądania informacji od podmiotów spoza sektora bankowego, co do których istnieje podejrzenie, że prowadzą działalność polegającą na gromadzeniu środków finansowych innych osób w celu obciążania ich ryzykiem lub inną działalność na rynku finansowym bez wymaganego zezwolenia. Do tej pory Komisja Nadzoru Finansowego takich uprawnień nie posiadała. Uzyskane przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego informacje będą załączane do kierowanego do prokuratury zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, jeżeli takie zawiadomienie Komisja Nadzoru Finansowego uzna za stosowne złożyć, co umożliwi organom ścigania uzyskanie możliwie szerokiego zakresu informacji o działalności podmiotu już na wstępnym etapie postępowania. W zakresie ochrony konsumentów podwyższamy także sankcję karną za prowadzenie działalności bankowej bez wymaganego zezwolenia. I tak wymiar kary pozbawienia wolności zostaje zwiększony z lat 3 do lat 5, natomiast kwotę grzywny podwyższamy do kwoty 10 mln zł.

    W zakresie zapewnienia ochrony osobom - klientom firm pożyczkowych, w pełni akceptując zaproponowane przez rząd istotę i cel nowelizacji, komisja finansów przyjęła kilka istotnych zmian. Pierwszą z nich jest doprecyzowanie definicji pozaodsetkowych kosztów kredytu. Zgodnie z przyjętą poprawką pozaodsetkowe koszty kredytu to wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt, z wyłączeniem odsetek. Tym samym komisja jednoznacznie przesądziła, że wprowadzony w ustawie limit kosztów pozaodsetkowych obejmuje także koszty, które klient ponosi w związku ze skorzystaniem z usług dodatkowych, na przykład koszt obsługi kredytu bezpośrednio w miejscu zamieszkania klienta, nawet jeśli są to koszty nieobowiązkowe. Dzięki temu klienci będą chronieni przed takim kształtowaniem kosztów firm pożyczkowych, by pozornie były one fakultatywne i by można było unikać wliczania ich w limit, który będzie obowiązywał po wejściu w życie ustawy. Przypomnę, że ustawa określa limit kosztów pozaodsetkowych w zależności od kwoty pożyczki i czasu, na jaki pożyczka została udzielona. Wysokość limitu była także dyskutowana w trakcie prac nad projektem - pojawiła się m.in. propozycja, by był on stały i wynosił 50% całkowitej kwoty pożyczki. Propozycja ta po przeprowadzonej dyskusji została odrzucona.

    Dla lepszej ochrony klientów firm pożyczkowych komisja przyjęła poprawkę, która określa, że w przypadku naruszenia przez kredytodawcę limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu, a także naruszenia limitu opłat z tytułu zaległości w spłacie kredytu i odsetek za opóźnienia, konsument zwraca kredyt czy ma możliwość zwrotu kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu, czyli korzysta z tzw. kredytu darmowego.

    Kolejna przyjęta zmiana dotyczy kwestii dostępu do informacji, ich przekazywania i wymiany przez podmioty działające na rynku finansowym, w tym pożyczkodawców niebankowych. W nowelizacji ustawy rząd zaproponował rozwiązania, które pozwalają firmom pożyczkowym zasilać danymi rejestry kredytowe i korzystać ze zgromadzonych w nich informacji, co powinno pozwolić na bardziej prawidłową ocenę zdolności kredytowej konsumenta, a w konsekwencji winno chronić go przed nadmiernym zadłużaniem.

    Przyjęta w tym zakresie poprawka umożliwia także wymianę informacji o przestępstwach dokonywanych na szkodę podmiotów sektora finansowego i ma na celu wzmocnienie bezpieczeństwa dotyczącego obrotu.

    Zmierzam do konkluzji, jeżeli chodzi o moje wystąpienie. Informuję Wysoką Izbę, że do projektu zostały zgłoszone dwa wnioski mniejszości. Pierwszy z nich dotyczy obniżenia maksymalnej wysokości odsetek za opóźnienia, drugi zaś prawa do odstąpienia od umowy kredytu w przypadku naruszenia przez kredytodawcę określonych w ustawie limitów dotyczących pozaodsetkowych kosztów kredytu i limitów dotyczących odsetek za opóźnienie.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy zawiera rozwiązania w istotny sposób wzmacniające ochronę osób korzystających z usług firm działających na rynku finansowym, w szczególności zaś osób korzystających z usług firm pożyczkowych. Zawarte w nim rozwiązania pozwalają skutecznie eliminować z rynku podmioty działające nielegalnie czy nieuczciwie.

    W imieniu komisji finansów publicznych wnoszę o uchwalenie ustawy w brzmieniu zaproponowanym w sprawozdaniu komisji. Dziękuję.