10 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3464 i 3571).

Poseł Jarosław Zieliński:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Projekt ustawy zawarty w sprawozdaniu Komisji Spraw Wewnętrznych, druk nr 3571, zasadniczo nie uległ zmianom w stosunku do wersji przełożonej przez rząd w pierwszym czytaniu, druk nr 3464, w związku z czym aktualna pozostaje jego ocena ze strony Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość, którą przedstawiłem na posiedzeniu Sejmu w dniu 11 czerwca 2015 r.

    Straż Graniczna to ważna formacja w systemie bezpieczeństwa państwa, dlatego wszelkie regulacje prawne odnoszące się do jej zadań, charakteru, współdziałania z innymi służbami i instytucjami, a także związane z pragmatyką służbową powinny być dobrze przemyślane i odpowiedzialne.

    Istotny w projekcie ustawy jest fragment zawarty w zmianie 6. dotyczący użycia oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w warunkach, gdy wobec zagrożenia bezpieczeństwa lub zakłócenia porządku publicznego w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego oraz w strefie nadgranicznej siły Straży Granicznej okazują się niewystarczające. Dotyczy to także użycia Żandarmerii Wojskowej. Chodzi o bezpośrednie zagrożenie zamachem na nienaruszalność granicy państwowej lub jego dokonanie, powszechne niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia lub wolności obywateli, bezpośrednie zagrożenie obiektów i urządzeń Straży Granicznej, zagrożenie przestępstwem o charakterze terrorystycznym w stosunku do tych obiektów i urządzeń i niebezpieczeństwa dla życia ludzkiego.

    Wobec aktualnych zagrożeń i oceny stanu obronności państwa aż się prosi, by dodać równoległą do zmiany 6. kolejną zmianę w projekcie ustawy, która definiowałaby zadania Straży Granicznej o charakterze wojskowym - o czym mówiłem już podczas pierwszego czytania - we współdziałaniu z Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej w sytuacji zagrożenia zewnętrznym konfliktem zbrojnym lub jego wystąpienia, a także określałaby zakres przygotowania szkoleniowego, sprzętowego i organizacyjnego do tej funkcji. Dałoby to także podstawy prawne do ponoszenia niezbędnych wydatków budżetowych na ten cel.

    Pierwotnie zamierzaliśmy jako posłowie Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przygotować i zgłosić odpowiednią poprawkę do projektu ustawy, ale dyskusja podczas pierwszego czytania i inne wypowiedzi przedstawicieli obecnej większości sejmowej uświadomiły nam, że mentalność tej większości rządowej i koalicyjnej stanowi barierę na tym etapie nie do pokonania. Wobec tego tę ważną sprawę spróbujemy wnieść i uregulować w przyszłej kadencji Sejmu. Do tego potrzeba więcej odwagi w myśleniu i w przewidywaniu.

    Nasza rezerwa w stosunku do projektu ustawy wynika z innych jeszcze powodów. Na przykład jednym z nich jest zbyt instrumentalne potraktowanie funkcjonariuszy delegowanych z urzędu do innego miejsca wykonywania służby, co przy wątpliwościach związanych z zarządzaniem i dowodzeniem tą formacją, a także w związku z błędnymi decyzjami już podjętymi w niedawnej przeszłości o likwidacji oddziałów i placówek Straży Granicznej może mieć poważne konsekwencje dla wielu funkcjonariuszy. Chodzi o zmianę 7. projektu ustawy.

    Innym powodem naszego dystansu jest przeregulowanie ustawy przepisami wykonawczymi - podnosiłem tę sprawę podczas posiedzenia Komisji Spraw Wewnętrznych - w sprawie umundurowania, równoważników pieniężnych, wartości punktów przeliczeniowych za niewydane umundurowanie czy jego czyszczenie itp. Nawet na podstawie nazw widać, jak szczegółowe i ważne to są dla funkcjonariuszy sprawy. Drobne, ale ważne, drobne w sensie wymiaru systemowego. Chodzi zwłaszcza o zmiany 9. i 10. To powinno stanowić przedmiot przepisów wykonawczych, a nie ustawy. Nie przyjmuję do końca argumentu, który padał w dyskusji, że domniemane stanowisko Trybunału Konstytucyjnego każe właśnie przenosić te przepisy szczegółowe z aktów wykonawczych - obecnych czy potencjalnych - do ustawy. Uważam, że to jest zła praktyka legislacyjna i trzeba się jej przeciwstawiać.

    Dlatego mimo że projekt ustawy zawiera szereg uregulowań zmierzających w dobrym kierunku, np. odnośnie do umów o ponoszeniu i ewentualnym zwrocie kosztów studiów i szkoleń, stawek ryczałtów za zagraniczne podróże służbowe oraz udziału w europejskich zespołach Straży Granicznej czy wspólnych operacjach i projektach pilotażowych, prawa do instalowania urządzeń do obserwacji obrazu zdarzeń na drogach w strefie nadgranicznej - traktowałbym to, panie pośle, jako możliwość pozytywną i nie widzę w tym jakiegoś szczególnego zagrożenia, chociaż rozumiem tych, którzy formułują te pytania, jak również odnotowuję to jako pomysł dobrze służący wykonywaniu zadań przez Straż Graniczną, niegroźny dla wolności obywatelskich, co oczywiście musi pozostawać pod kontrolą - a także odnośnie do rozszerzenia niektórych uprawnień związanych z walką z przestępczością migracyjną.

    Mimo tych pozytywnych aspektów Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość wstrzyma się od głosu, z powodów wcześniej przedstawionych, w głosowaniu nad tą ustawą. (Dzwonek) Nie wnosi o jej odrzucenie, ale pozostaje z rezerwą, o której mówiłem, i dystansem oraz zapowiedzią dalszych niezbędnych zmian w przepisach o Straży Granicznej w nowych warunkach politycznych w przyszłej kadencji parlamentu. Dziękuję bardzo.