21, 22 i 23 punkt porządku dziennego:

  21. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r. wraz z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 2014 r. oraz komisyjnym projektem uchwały w przedmiocie absolutorium (druki nr 3459, 3509 i 3649).
  22. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych o przedstawionej przez prezesa Rady Ministrów ˝Informacji o poręczeniach i gwarancjach udzielonych w 2014 roku przez Skarb Państwa, niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowego˝ (druki nr 3546 i 3650).
  23. Sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2014 roku (druk nr 3439) wraz ze stanowiskiem Komisji Finansów Publicznych (druk nr 3557).

Poseł Bożena Szydłowska:

    Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Panie Prezesie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Komisji Finansów Publicznych w sprawie sprawozdania z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2014 r.

    Otóż Komisja Finansów Publicznych zapoznała się ze sprawozdaniem z działalności Narodowego Banku Polskiego w 2014 r. i przyjęła je na swoim posiedzeniu w dniu 23 czerwca br.

    Zgodnie z art. 227 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza.

    Zadania NBP określają: ustawa o Narodowym Banku Polskim i ustawa Prawo bankowe, a także Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz statut Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego.

    Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawą o Narodowym Banku Polskim organami NBP są: prezes Narodowego Banku Polskiego, Rada Polityki Pieniężnej i Zarząd Narodowego Banku Polskiego. W 2014 r. strukturę organizacyjną NBP tworzyły: centrala i 17 jednostek organizacyjnych.

    Sprawozdanie zatwierdzone przez Radę Polityki Pieniężnej w dniu 19 maja 2015 r. przedstawia realizację przez NBP ustawowych zadań w 2014 r. w następujących obszarach: polityka pieniężna, działania na rzecz stabilności systemu finansowego, działalność emisyjna, zarządzanie rezerwami dewizowymi, działalność dewizowa, działania na rzecz systemu płatniczego, obsługa Skarbu Państwa, działalność badawcza, działalność statystyczna, działalność edukacyjna i informacyjna oraz współpraca międzynarodowa. W sprawozdaniu przedstawiono również działalność legislacyjną, działalność wewnętrzną oraz skrócone sprawozdanie finansowe Narodowego Banku Polskiego na dzień 31 grudnia 2014 r. wraz z opinią niezależnego rewidenta.

    Pozwolicie państwo, że pokrótce odniosę się do poszczególnych obszarów, których politykę kreuje Narodowy Bank Polski. Zacznę od polityki pieniężnej. W 2014 r. polityka pieniężna NBP była prowadzona zgodnie z ˝Założeniami polityki pieniężnej na rok 2014˝. Podobnie jak w poprzednich latach, NBP realizował politykę pieniężną, dążąc do utrzymania stabilności cen, co stanowi główny cel polityki pieniężnej, a jednocześnie sprzyja utrzymaniu zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Polityka pieniężna była prowadzona równocześnie w taki sposób, aby ograniczyć ryzyko narastania nierównowag w gospodarce oraz sprzyjać stabilności sektora finansowego. Prowadząc politykę pieniężną, NBP wykorzystywał strategię bezpośredniego celu inflacyjnego realizowaną w warunkach płynnego kursu walutowego. W decyzjach dotyczących stóp procentowych Rada Polityki Pieniężnej uwzględniała przede wszystkim ocenę czynników determinujących procesy inflacyjne w horyzoncie oddziaływania polityki pieniężnej, w tym naturę i trwałość wstrząsów powodujących odchylanie się inflacji od celu inflacyjnego, a także perspektywy powrotu inflacji do celu. Ocena ta zmieniała się w czasie i była uwarunkowana dostępnymi w momencie podejmowania decyzji informacjami dotyczącymi procesów gospodarczych, w tym zmieniającymi się prognozami makroekonomicznymi.

    W I połowie 2014 r. napływające informacje wskazywały na utrzymywanie się umiarkowanego wzrostu w gospodarce światowej przy zróżnicowanej sytuacji w poszczególnych krajach. W Stanach Zjednoczonych trwało ożywienie gospodarcze, natomiast w strefie euro napływające w II kwartale dane wskazywały na wyhamowanie ożywienia. Jednocześnie stopniowo obniżały się ceny niektórych surowców energetycznych, przede wszystkim węgla i gazu, a od II kwartału także surowców rolnych, co przy umiarkowanej dynamice zagregowanego popytu przyczyniło się do niskiej inflacji w wielu krajach. W takiej sytuacji główne banki centralne utrzymywały stopy procentowe na historycznie niskim poziomie, choć - co należy podkreślić - w okresie tym zarysowała się dywergencja polityki monetarnej pomiędzy głównymi gospodarkami rozwiniętymi.

    W II połowie 2014 r. nasiliło się ryzyko spowolnienia wzrostu w strefie euro, a także wystąpiły duże zmiany na rynkach surowcowych. Jednocześnie jak państwo wiecie, nastąpiła eskalacja konfliktu rosyjsko-ukraińskiego, czego skutkiem było poszerzenie ograniczeń w wymianie handlowej między Rosją a jej partnerami handlowymi, w tym także Polską. Równocześnie nasilił się spadek cen surowców, w tym rolnych i energetycznych. Szczególnie mocno obniżyły się ceny ropy naftowej, co w warunkach umiarkowanego wzrostu popytu przyczyniło się do spadku inflacji w wielu krajach, w tym pojawienia się deflacji w wielu krajach europejskich. Zwiększyła się także dywergencja polityki monetarnej pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a strefą euro.

    W Polsce dane napływające w I połowie 2014 r., a także formułowane wówczas prognozy wskazywały na stopniowe przyspieszenie wzrostu gospodarczego, czemu towarzyszyła poprawa sytuacji na rynku pracy oraz rosnąca dynamika akcji kredytowej. Dynamika cen towarów i usług obniżyła się, jednak głównymi czynnikami powodującymi spadek inflacji były spadek cen energii związany z obniżeniem się cen surowców energetycznych, a także niska dynamika cen żywności związana z korzystnymi warunkami meteorologicznymi oraz embargiem na eksport wieprzowiny do Rosji. Przypomnę, że są to czynniki, które pozostają poza wpływem krajowej polityki pieniężnej. Prognozy wskazywały, że wraz z kontynuacją ożywienia gospodarczego będzie następował stopniowy powrót inflacji do celu inflacyjnego w horyzoncie oddziaływania polityki pieniężnej. Wobec takich uwarunkowań rada utrzymywała w tym czasie stopy procentowe na niezmienionym poziomie.

    Z kolei w II połowie ub.r. nastąpiło w Polsce pewne obniżenie dynamiki wzrostu gospodarczego, choć skala spowolnienia nie była zbyt duża, bowiem wzrost PKB utrzymywał się powyżej 3% Do niewielkiego spadku dynamiki aktywności gospodarczej przyczyniły się wspomniane czynniki zewnętrze. W takiej sytuacji Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się na obniżenie stóp procentowych. Decydując o skali obniżenia stóp procentowych, rada brała pod uwagę z jednej strony ryzyko związane z utrzymywaniem się inflacji poniżej celu, a z drugiej strony ryzyko pojawienia się nierównowag makroekonomicznych związanych z obniżeniem stóp procentowych.

    Teraz wspomnę o instrumentach polityki pieniężnej realizowanych w 2014 r. Otóż podstawowym instrumentem polityki pieniężnej były oczywiście stopy procentowe NBP. Stopa referencyjna określała rentowność operacji otwartego rynku, z kolei stopy depozytowa oraz lombardowa wyznaczały poziomy oprocentowania odpowiednich operacji depozytowo-kredytowych. Zestaw instrumentów stosowanych przez NBP w 2014 r. był dostosowany do realizowanej strategii polityki pieniężnej, a także do utrzymującej się w krajowym sektorze bankowym trwałej nadwyżki płynności.

    Teraz wspomnę trochę o płynności sektora bankowego w 2014 r. Otóż w 2014 r. NBP realizował politykę pieniężną w warunkach utrzymującej się nadpłynności sektora bankowego. Jej średni poziom w roku wyniósł 108,8 mld zł. To w porównaniu do 2013 r. oznacza spadek o 14%, co daje 7,7 mld zł. Największy wpływ na płynność sektora bankowego miał wzrost poziomu pieniądza gotówkowego w obiegu - spadek nadpłynności w ciągu roku wyniósł wtedy 14,2 mld zł - oraz sprzedaż walut obcych przez NBP - spadek transakcji walutowych o 11,8 mld zł - która wynikała przede wszystkim z nadwyżki sprzedaży walut przez NBP w związku z przewalutowaniem naszej składki członkowskiej wpłacanej na rachunek Komisji Europejskiej nad skupem walut rachunku Ministerstwa Finansów. Dodatkowo wzrost rezerwy obowiązkowej w ciągu roku ograniczył płynność o 2,8 mld zł. Z kolei wśród czynników zwiększających płynność sektora bankowego największe znaczenie miała wypłata dyskonta od bonów pieniężnych NBP, co dawało 2,6 mld zł, oraz wypłata odsetek od rezerwy obowiązkowej w kwocie 774 mln zł.

    Stopy procentowe NBP. Największe znaczenie w realizacji polityki pieniężnej w 2014 r. miała stopa referencyjna NBP, której zmiany wyznaczały kierunek prowadzonej przez NBP polityki pieniężnej. Stopa ta, określając rentowność operacji otwartego rynku, wpływała na oprocentowanie krótkoterminowych instrumentów rynku pieniężnego, w tym m.in. niezabezpieczonych depozytów międzybankowych. Stopa depozytowa oraz stopa lombardowa NBP wyznaczały pasmo wahań stóp procentowych overnight na rynku międzybankowym.

    Kilka słów na temat operacji otwartego rynku. Otóż w 2014 r. NBP przeprowadził 53 operacje podstawowe. Średni poziom bonów pieniężnych emitowanych w ramach operacji tego typu wyniósł 107,3 mld zł i był niższy o 16,9 mld zł w porównaniu z rokiem 2013. Poza operacjami podstawowymi NBP przeprowadził również dostrajające operacje otwartego rynku. Operacje te stosowane były regularnie w ostatnim dniu roboczym okresu utrzymywania rezerwy obowiązkowej, a także nieregularnie w przypadku wystąpienia znacznego niezbilansowania warunków płynnościowych w sektorze bankowym. Operacje dostrajające przeprowadzone były wyłącznie w formie emisji bonów pieniężnych NBP o terminach zapadalności krótszych w porównaniu do bonów emitowanych w ramach operacji podstawowych. Średni poziom emisji bonów pieniężnych NBP w ramach operacji dostrajających wyniósł 1,2 mld zł. Wykorzystywany przez NBP sposób zarządzania płynnością sektora bankowego pozwolił na stopniowe ograniczenie częstotliwości przeprowadzania nieregularnych operacji dostrajających. W 2014 r. zastosowano 7 operacji tego typu, w 2013 r. takich operacji było 13, w 2012 r. - 11, a w roku 2011 - 20.

    Rezerwa obowiązkowa. System rezerwy obowiązkowej przyczynił się do stabilizacji krótkoterminowych rynkowych stóp procentowych oraz ograniczał wielkość nadwyżek środków pozostających do dyspozycji banków. Podstawowa stopa rezerwy obowiązkowej wynosiła 3,5% w przypadku wszystkich zobowiązań, z wyjątkiem środków uzyskanych z tytułu transakcji repo i sell buy back, w przypadku których obowiązywała stopa rezerwy obowiązkowej w wysokości 0%. Na dzień 31 grudnia 2014 r. rezerwa obowiązkowa ukształtowała się na poziomie 34,6 mld zł i była wyższa w porównaniu do stanu na dzień 31 grudnia 2013 r. o 2,8 mld zł, co oznacza wzrost o 8,8%. Do dnia 8 października 2014 r. oprocentowanie środków rezerwy obowiązkowej utrzymywanej na rachunkach NBP wyniosło 0,9 stopy redyskontowej weksli.Od dnia 9 października 2014 r. oprocentowanie środków rezerwy obowiązkowej wynosi 0,9% stopy referencyjnej NBP. Zmiana ta miała na celu utrzymanie oprocentowania środków rezerwy obowiązkowej nieznacznie poniżej rentowności podstawowych operacji otwartego rynku niezależnie od poziomu stopy referencyjnej NBP.

    Operacje depozytowo-kredytowe pełniły funkcję instrumentów stabilizujących poziom płynności na rynku międzybankowym. Operacje te przeprowadzone były z inicjatywy banków komercyjnych, a głównym ich celem było krótkoterminowe uzupełnienie płynności systemu bankowego bądź lokowanie przez banki przejściowych nadwyżek na okresy jednodniowe NBP. Banki sporadycznie korzystały z kredytu lombardowego. Łączna kwota wykorzystanego kredytu w skali roku wyniosła 49 mln zł i była ponad trzykrotnie niższa od kwoty z 2013 r., kiedy wielkość kredytu wyniosła 163 mln zł. Średnie dzienne wykorzystanie kredytu lombardowego ukształtowało się na poziomie 133 tys. zł, z kolei średni poziom depozytów na koniec dnia wyniósł 298 mln zł, a w 2013 r. wyniósł 463 mln zł. W 2014 r. NBP nie przeprowadził operacji swap walutowy, dzięki której NBP może dokonywać kupna lub sprzedaży złotego za walutę obcą na rynku kasowym przy jednoczesnej jego odsprzedaży lub odkupie w ramach transakcji terminowej w określonej dacie. W 2014 r. NBP nie przeprowadził również interwencji walutowych.

    Działania na rzecz stabilności systemu finansowego w 2014 r. polegały przede wszystkim na prowadzeniu analiz stabilności i rozwoju krajowego systemu finansowego oraz opublikowaniu opracowań na ten temat. Ukazały się raporty: o stabilności systemu finansowego, na temat rozwoju systemu finansowego, na temat sytuacji na krajowym rynku kredytowym, o sytuacji na rynkach mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce w 2013 r. Przedstawiciele NBP brali także udział w posiedzeniach Komitetu Stabilności Finansowej i pracach instytucji europejskich odpowiedzialnych za monitorowanie i ochronę stabilności systemu finansowego na obszarze Unii Europejskiej, a wiceprezes zasiadał w Komisji Nadzoru Finansowego.

    Głównym celem działalności emisyjnej NBP było zapewnienie bezpieczeństwa i płynności obrotu gotówkowego. Wartość pieniądza gotówkowego w obiegu, łącznie z kasami banku, wzrosła o 13,3% na koniec 2014 r. i wyniosła 142,9 mld zł. W 2014 r. NBP wprowadził do obiegu zmodernizowane banknoty o nominałach 10 zł, 20 zł, 50 zł oraz 100 zł i monety o nominałach 1 gr, 2 gr i 5 gr wykonane ze stali powlekanej mosiądzem. NBP opracował i umieścił na stronie internetowej rekomendowane przez Narodowy Bank Polski standardy postępowania z banknotami w obrocie gotówkowym skierowane do uczestników rynku gotówkowego.

    Zarządzanie rezerwami dewizowymi. W zarządzaniu rezerwami dewizowymi NBP dąży do zapewnienia bezpieczeństwa i niezbędnej płynności inwestowanych środków. W 2014 r. w wyniku wzrostu cen papierów wartościowych, a także umacniania większości walut rezerwowych względem złotego uzyskano najwyższą od 2011 r. stopę zwrotu z rezerw zarówno w walucie instrumentów, jak i w złotych - odpowiednio 2,4% i 11,3%.

    Działalność dewizowa NBP polegała na prowadzeniu rejestru działalności kantorowej, wydawaniu decyzji w sprawach dewizowych oraz przeprowadzaniu kontroli działalności kantorowej, udzielanych indywidualnych zezwoleń dewizowych oraz wykonania obowiązku sprawozdawczego na potrzeby bilansu płatniczego. W 2014 r. przeprowadzono 1893 kontrole obrotu dewizowego i wydano 25 decyzji dewizowych. Według stanu na dzień 31 grudnia 2014 r. w Polsce działa 5011 kantorów.

    Powiem słów kilka o systemie płatniczym. Otóż działania NBP na rzecz systemu płatniczego polegały przede wszystkim na prowadzeniu systemów płatności i przeprowadzeniu rozrachunku międzybankowego, organizowaniu rozliczeń pieniężnych, sprawowaniu nadzoru nad systemem płatności i infrastrukturą potransakcyjną rynku finansowego. W 2014 r. uruchomiono nową wersję systemu SORBNET2, analizowano opłaty na rynku bankomatowym i realizowano zadania zawarte w ˝Programie rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce na lata 2014-2020˝. Prowadzona przez NBP obsługa rachunków bankowych przyczyniła się do zapewnienia bezpieczeństwa i płynności rozliczeń środków sektora finansów publicznych. W 2014 r. obsługiwano 15 841 rachunków dla 3524 klientów. NBP organizował przetargi sprzedaży, zamiany i odkupu skarbowych papierów wartościowych, a także współpracował z Ministerstwem Finansów w zakresie zarządzania długiem publicznym.

    Jak już wspominałam, NBP prowadzi również działalność badawczą. Analizy i badania w 2014 r. koncentrowały się na: polityce pieniężnej i makrostabilnościowej w procesach inflacyjnych, finansach publicznych, sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych, jak również rynku pracy i nieruchomości. Analizowano procesy ekonomiczne zachodzące w gospodarkach strefy euro. Przedmiotem zainteresowania były także zmiany zachodzące w otoczeniu gospodarczym w kraju i na świecie. Kontynuowano rozbudowę modeli wykorzystywanych do przygotowania prognoz makroekonomicznych wspomagających prowadzenie przez NBP polityki pieniężnej. Oprócz tego NBP uczestniczył w 2014 r. w pracach z zakresu statystyki prowadzonych w Europejskim Banku Centralnym i innych instytucjach międzynarodowych, w tym w pracach nad wprowadzeniem nowych standardów metodycznych, np. ESA 2010 w statystyce monetarnej, funduszy inwestycyjnych i rachunków finansowych. Wprowadzono również nowe wymogi Unii Europejskiej dotyczące sprawozdawczości banków.

    Działalność edukacyjna i informacyjna. W 2014 r. w ramach działań edukacyjnych i informacyjnych NBP uczestniczył w realizacji 214 projektów edukacyjnych skierowanych do szerokiego grona odbiorców. Kontynuowano prowadzenie trzech kampanii informacyjnych dotyczących nowych zabezpieczeń banknotów, korzystania z usług instytucji finansowych niepodlegających szczególnemu nadzorowi państwa i przeciwdziałania wykluczeniu finansowemu.

    Współpraca międzynarodowa. Przedstawiciele NBP aktywnie uczestniczyli w pracach gremiów europejskich, w tym: Rady Ogólnej EBC, Rady Generalnej Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego, komitetów i grup roboczych Europejskiego Systemu Banków Centralnych, Rady Ecofin, komitetów i grup roboczych Rady Unii Europejskiej oraz Komisji Europejskiej. Koncentrowano się m.in. na zagadnieniach dotyczących unii bankowej oraz jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków. NBP współpracował ponadto z instytucjami międzynarodowymi: Bankiem Światowym, Międzynarodowym Funduszem Walutowym, Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju, a także Bankiem Rozrachunków Międzynarodowych. W maju 2014 r. w Warszawie odbyło się doroczne spotkanie gubernatorów EBOR, którego współorganizatorem ze strony polskiej był właśnie Narodowy Bank Polski.

    Na zakończenie chciałabym jeszcze powiedzieć, że - jak wynika ze sprawozdania - przeciętne zatrudnienie w NBP w 2014 r. było niższe o 20 etatów w stosunku do 2013 r. i wyniosło 3622 etaty. W 2014 r. rozpoczęto w NBP działania na rzecz optymalizacji zatrudnienia. Dziękuję bardzo za uwagę. (Oklaski)