13 punkt porządku dziennego:

Poseł Michał Tomasz Pacholski:

    Bardzo dziękuję.

    Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego chciałbym przedstawić stanowisko klubu w sprawie rządowego projektu ustawy o pracy na morzu.

    Przepisy projektowanej ustawy implementują do polskiego prawa Konwencję o pracy na morzu (MLC), która weszła w życie 20 sierpnia 2013 r. Jak zakłada konwencja, Polska jako państwo bandery jest odpowiedzialna za wykonywanie postanowień MLC na polskich statkach, jako państwo pochodzenia marynarza zobowiązuje się do inspekcji i monitorowania usług pośrednictwa pracy marynarzy, a jako państwo portu - do przeprowadzania inspekcji warunków pracy i życia marynarzy na statkach innych bander zawijających do polskich portów.

    W projekcie ustawy uregulowano zagadnienia dotyczące praw i obowiązków stron umowy o pracę na statkach morskich o polskiej przynależności, pośrednictwa pracy na statkach polskich lub obcych, ochrony zdrowia, ochrony socjalnej i bezpieczeństwa pracy. Nowe przepisy dotyczą statków przeznaczonych lub używanych do prowadzenia działalności gospodarczej, natomiast statki rybołówstwa morskiego oraz statki morskie, które nie są statkami handlowymi, będą podlegać jej przepisom tylko w pewnym zakresie. Nowe prawo nie będzie obejmować jednostek pływających Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Policji oraz statków żeglugi śródlądowej.

    Jak wynika z przepisów projektowanej ustawy, na statku będą mogły pracować osoby, które ukończyły 18 lat. Dopuszczalne będzie zatrudnienie młodocianego, który ukończył 16 lat, np. ucznia szkoły morskiej w celu zdobycia praktyki w zawodzie zgodnie z programem nauczania szkoły. Osoba ubiegająca się o pracę powinna posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe i przeszkolenie, ważne świadectwo zdrowia oraz ważną książeczkę żeglarską. Usługa pośrednictwa pracy będzie kierowana do osób zainteresowanych pracą na statkach morskich. Jej klientami będą także armatorzy poszukujący kandydatów na marynarzy.

    Przyjmuje się, że usługi pośrednictwa pracy dla marynarzy będą świadczone przede wszystkim przez agencje zatrudnienia posiadające odpowiedni certyfikat administracji morskiej oraz powiatowe urzędy pracy. Umowy o pracę marynarzy będą - podobnie, jak to miało miejsce dotychczas - zawierane na czas nieokreślony, na kilkumiesięczne kontrakty oraz na czas podróży morskiej. Obowiązkiem armatora będzie zapewnienie na statku pomieszczeń mieszkalnych, rekreacyjnych, higieniczno-sanitarnych oraz messy spełniających wymagania określone w konwencji MLC. Armator zapewnia także marynarzom bezpłatne wyżywienie odpowiedniej jakości i wodę przeznaczoną do spożycia.

    Nowe przepisy regulują także kwestie ochrony zdrowia, opieki medycznej, tryb przeprowadzania badań lekarskich oraz zapewnienie opieki medycznej na statku w różnych sytuacjach, np. w sytuacji wykonywania pracy na statku przez osobę z uszkodzeniem ciała lub chorą lub w sytuacji śmierci marynarza. W umowach o pracę marynarzy będą określone przysługujące im rodzaje świadczeń z zakresu zabezpieczenia społecznego. Ustalono także obowiązki marynarzy związane z bezpieczeństwem żeglugi, w tym np. obowiązki w sytuacji niebezpieczeństwa grożącego pasażerom, ładunkowi lub statkowi.

    Nowym rozwiązaniem jest możliwość wniesienia przez marynarza skargi na warunki pracy i życia na statku. Skarga może być wnoszona do bezpośredniego przełożonego, kapitana statku lub inspektora inspekcji państwa bandery lub inspekcji państwa portu.

    W projekcie ustawy uregulowano również niektóre kwestie związane z pracą na statkach rybackich oraz na statkach pełniących wyłącznie specjalną służbę państwową, w tym m.in. na statkach pełniących stałe pogotowie ratownicze oraz na statkach szkolnych, w zakresie zawierania stosunku pracy, czasu pracy, wynagrodzenia za pracę oraz ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i higieny pracy.

    Niestety, przepisy, które dzisiaj omawiamy, znajdą zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do statków podnoszących polską banderę, tak więc nie obejmą marynarzy na statkach obcej przynależności, ale mogą mieć wpływ na interpretację przez organy skarbowe niektórych pojęć, jak armator, marynarz czy marynarska umowa o pracę.

    Przewidziano także możliwość zwolnienia marynarzy od podatku dochodowego w przypadku zatrudnienia na statkach morskich o polskiej przynależności eksploatowanych w żegludze międzynarodowej po przepracowaniu na tych statkach poza terytorium Polski więcej niż 183 dni w roku podatkowym.

    Z uzasadnienia projektu wynika, iż celem projektowanych przepisów jest obniżenie kosztów pracy marynarzy zatrudnionych na statkach eksploatowanych przez polskich armatorów. Rozwiązanie to ma stanowić przesłankę do ograniczenia negatywnego zjawiska przenoszenia statków do rejestrów tzw. tanich bander, gdzie nie obowiązują polskie przepisy dotyczące warunków pracy i życia na morzu.

    Ze względu na rozległość omawianej materii Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego wnosi o skierowanie rządowego projektu ustawy o pracy na morzu do stosownych komisji sejmowych. Dziękuję bardzo.