3 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej (druki nr 3473 i 3550).

Poseł Waldemar Andzel:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu w sprawie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, druki nr 3473 i 3550.

    Projekt ustawy ma na celu uporządkowanie i doprecyzowanie obowiązujących przepisów o pomocy społecznej. Wśród wprowadzonych zmian znajdą się m.in. zapisy dotyczące umożliwienia gminom tworzenia i prowadzenia klubów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Dotychczasowe przepisy dawały gminom jedynie możliwość prowadzenia środowiskowych domów samopomocy. Umożliwienie gminom prowadzenia klubów samopomocy poprawi dostęp do tej formy usług. Obecnie są one prowadzone przez powiaty, przez co osoby zainteresowane ich usługami są zmuszane do pokonywania znacznych odległości.

    Ważną zmianą jest też zapis dotyczący uregulowania zasad ustalania wysokości zasiłku stałego w zbiegu z zasiłkiem okresowym. W ten sposób zostanie wyeliminowany błąd w ustawie w jej dotychczasowym brzmieniu.

    Przepis zawarty w art. 48, mówiący, że osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania, jeżeli jest tego pozbawiona, stanie się przepisem lex generalis w stosunku do art. 48a i art. 48b. Pierwszy z nich reguluje formy i zakres schronienia. Wprowadzony będzie obowiązek wydania rozporządzenia ustalającego standard noclegowni, schroniska i ogrzewalni. Wykreśleniu ulegnie pojęcie domu dla osób bezdomnych. Z kolei art. 48b dotyczy zasad przyznawania świadczeń w postaci ubrania i posiłku. Celem tego rozwiązania jest przyspieszenie i odformalizowanie udzielania pomocy rzeczowej w przypadku dzieci oraz w sytuacji kryzysowej występującej na skalę masową.

    Kolejną zmianą jest dążenie do zawężenia grupy osób, które ponoszą odpłatność za usługi w środowiskowych domach samopomocy. Odpłatność w wysokości 5% kwoty dochodu będzie obowiązywać osoby, których dochód przekroczy kwotę 300% odpowiedniego kryterium dochodowego. Wyeliminowane zostaną również dysproporcje w zakresie średniej miesięcznej kwoty dotacji na jednego uczestnika środowiskowego domu samopomocy występujące między województwami. Przyjęte zostanie rozwiązanie polegające na ustaleniu wysokości tej kwoty na minimalnym poziomie 250% kryterium dochodowego. Kwota dotacji będzie podwyższana stopniowo, osiągając 200% kryterium dochodowego w 2016 r., a 230% - w 2017 r. Rozwiązanie takie pozwoli na rozłożenie na 3 lata ciężaru skutków finansowych wynikających z wprowadzonych zmian. Zainteresowane środowiska od dawna apelowały o te zmiany i są zadowolone z ich wprowadzenia. Chodzi o to, aby ujednolicić stawki, ponieważ rozbieżności w zakresie utrzymywania środowiskowych domów samopomocy są bardzo duże.

    Dzięki nowym zapisom doprecyzowaniu ulegnie obowiązująca zasada, zgodnie z którą osoby o dochodach do wysokości kryterium dochodowego nie są zobowiązane do zwrotu wydatków za sprawiony posiłek. Posiłek zostanie zatem wprost wskazany jako mieszczący się w pomocy o charakterze rzeczowym.

    Wprowadzone zostaną też przepisy mające na celu zminimalizowanie ryzyka dla życia i zdrowia pracowników socjalnych w trakcie przeprowadzania rodzinnych wywiadów środowiskowych; będą one mogły być przeprowadzane przy udziale dwóch pracowników socjalnych oraz w asyście policji. Te zapisy również są bardzo potrzebne ze względu na wydarzenia mające miejsce w ostatnim okresie, pokazujące, jak groźna i niebezpieczna jest praca pracownika socjalnego, narażonego na różne ataki, i są one od dawna oczekiwane w środowisku pracowników pomocy społecznej.

    Klub Prawa i Sprawiedliwości zgłasza cztery poprawki do projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej. Dwie pierwsze poprawki są ze sobą powiązane. Wychodzą one naprzeciw postulatom środowiska związanego z pomocą osobom bezdomnym.

    Poprawka 1. dotyczy art. 1 pkt 10 projektu ustawy. Proponujemy, żeby art. 48a ust. 1 zmienianej ustawy otrzymał brzmienie: Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca w noclegowni albo schronisku dla osób bezdomnych. Poprawka 2. również dotyczy art. 1 pkt 10. Dla art. 48a ust. 4 proponujemy brzmienie: Tymczasowe schronienie może być udzielone również w formie ogrzewalni będącej placówką interwencyjną zapewniającą osobom bezdomnym bezpieczne spędzenie nocy, zwłaszcza poprzez ochronę przed wychłodzeniem, w formie pobytu w poczekalniach wyposażonych co najmniej w miejsca siedzące. Te poprawki mają na celu to, aby ta forma udzielania schronienia nie była nadużywana przez gminy, bo gmina w pierwszej kolejności powinna kierować osobę znajdującą się w trudnej sytuacji do schroniska bądź noclegowni. Ogrzewalnie mają być dodatkową formą, która nie będzie wykorzystywana przez gminę w pierwszej kolejności, stąd te przepisy doprecyzowujące.

    Wnosimy też 3. poprawkę, dotyczącą art. 1 pkt 22 projektu. Art. 121a ust. 6 zawiera bardzo ważny zapis odnoszący się do superwizorów pracy socjalnej. Na to także środowisko pomocy społecznej czekało od dłuższego czasu. Konieczne jest wprowadzenie zapisów umożliwiających dbanie o jakość i sposób kształcenia superwizorów. W tej poprawce proponujemy zapis: Za egzamin, o którym mowa w ust. 3, w tym za egzamin poprawkowy, osoby przystępujące do egzaminu wnoszą opłatę w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym. W projekcie ustawy jest to 50%. Uważamy, że ta kwota jest zbyt wysoka dla pracowników socjalnych, którzy w większości będą zostawali superwizorami, stąd nasz postulat w tym względzie. Tak jak mówię, ten przepis jest bardzo oczekiwany przez pracowników socjalnych, którzy sygnalizują, że tak duża kwota - 50% to jest prawie 1900 zł - jest zbyt wysoka. To samo było wtedy, kiedy dyskutowaliśmy na temat odpłatności w przypadku specjalizacji pracownika socjalnego pierwszego i drugiego stopnia. Wtedy też te kwoty zostały ograniczone.

    Będziemy także wnosili o zmianę w art. 4. Będziemy postulowali, aby otrzymał on brzmienie: Podmioty prowadzące w dniu wejścia w życie ustawy ogrzewalnie, noclegownie lub schroniska dla bezdomnych niespełniające standardów, o których mowa w art. 48a ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, są obowiązane dostosować do tych standardów ogrzewalnie, noclegownie lub schroniska dla bezdomnych w terminie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. W projekcie komisyjnym do tej pory było na to 18 miesięcy. Uważamy, że ten okres jest zbyt krótki na dostosowanie do standardów schronisk, noclegowni i ogrzewalni. Wypływa to także z postulatów, które zgłaszane są przez różne środowiska związane z osobami bezdomnymi.

    W związku z powyższym, mając na względzie dobro osób, których zapisy ustawy dotyczą, a także funkcjonowanie pomocy społecznej, Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie opowiadał się za przyjęciem proponowanej ustawy. Na ręce pana marszałka składam propozycje zmian dotyczące ustawy o pomocy społecznej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)