2 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw (druki nr 3386 i 3537).

Poseł Sprawozdawca Tadeusz Tomaszewski:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt w imieniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny przedstawić sprawozdanie o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3537.

    Ta nowelizacja została podjęta przez Radę Działalności Pożytku Publicznego we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podkomisją stałą do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi działającą w ramach komisji polityki społecznej.

    Komisja polityki społecznej zaakceptowała główne kierunki. Po odbyciu pierwszego czytania odbyły się dalsze prace i w ramach tych prac dokonaliśmy następujących zmian w stosunku do projektu komisyjnego.

    Jeśli chodzi o zmianę w pkt 3 dotyczącą art. 1 ustawy, w związku z ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnej informacji prawnej oraz edukacji prawnej społeczeństwa przewiduje się wprowadzenie zmian w ustawie o pożytku publicznym i wolontariacie. Zmiana polega na dopisaniu obszaru działalności pożytku publicznego polegającej na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz zwiększaniu świadomości prawnej społeczeństwa. Stąd w projekcie zawartym w naszym sprawozdaniu dodaliśmy jeszcze - o co wnioskował sektor pozarządowy - udzielanie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

    Kolejna zmiana w stosunku do projektu komisyjnego dotyczy uporządkowania odniesień w art. 19 pkt 18 w związku z wykreśleniem propozycji dotyczącej dodania art. 16a ust. 5, tj. składania sprawozdań przez operatora projektu. Odwołanie się do przepisu stało się bezprzedmiotowe. Ponadto dotychczasowe określenie w art. 18 ust. 1 było niepełne, stąd nasza zmiana w tymże obszarze.

    Kolejna kwestia bardzo istotna, która wzbudzała wiele wątpliwości i której dotyczyły też opinie przesyłane zarówno do podkomisji, jak i do komisji oraz poszczególnych parlamentarzystów, odnosi się do promocji mechanizmu 1%, czyli 1% podatku dochodowego od osób fizycznych przekazywanego na rzecz organizacji pożytku publicznego.

    Uznaliśmy, że czas zapisać, iż: promocja prowadzona przez organizację pożytku publicznego, polegająca na zachęcaniu do przekazywania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych, bez względu na formę dotarcia do podatnika, zawiera w szczególności informację o jej finansowaniu lub współfinansowaniu ze środków pochodzących z 1%. A więc, krótko mówiąc, jeśli to będzie billboard, który zachęca do przekazywania 1%, to na tym billboardzie będzie informacja, że środki wykorzystane na tę reklamę pochodzą w całości lub w części z 1%.

    Chodzi tu też o budowanie pewnej świadomości obywatelskiej, aby ludzie, którzy przekazują 1%, wiedzieli, że dana organizacja nie przeznacza tych środków na realizację celu pożytku publicznego, jakim jest na przykład wspomaganie rozwoju sportu czy upowszechnianie kultury, ale przeznacza je na promocję mechanizmu 1%. To nie jest zakazane, to jest dozwolone, ale chodzi o to, żeby w tej sprawie była również pełna informacja.

    Problem, który w szczególności budził wiele kontrowersji, dotyczy kwestii programów komputerowych, za pomocą których obywatele rozliczają swoje zeznanie podatkowe. Część tych programów komputerowych nie dawała podatnikowi możliwości wyboru organizacji pożytku publicznego. Krótko mówiąc, na sztywno był wpisany numer KRS i dopiero po wypełnieniu tego zeznania podatkowego podatnik dowiadywał się, że już przekazał swój 1% dla danej organizacji. Stąd przyjęliśmy rozwiązanie, że programy komputerowe opracowywane przez organizacje pożytku publicznego bądź na ich zlecenie, umożliwiające podatnikowi podatku dochodowego od osób fizycznych wypełnianie zeznania podatkowego dodatkowo zawierają informacje, po pierwsze, o możliwości swobodnego wyboru i przekazywania 1% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego albo, po drugie, o braku swobodnego wyboru i przekazywania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych na rzecz organizacji pożytku publicznego.

    Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w drodze rozporządzenia określi treść i formę oraz sposób zamieszczenia informacji dotyczących promocji i programów komputerowych, uwzględniając w szczególności informację dotyczącą możliwości wyboru organizacji pożytku publicznego, jeśli chodzi o organizacje pozarządowe.

    Kolejna zmiana wynika z dodania nowych obszarów nadzoru ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego nad organizacjami pożytku publicznego w zakresie wydatkowania środków pochodzących z 1%. Chodzi o zakaz przekazywania 1% na rzecz innej organizacji pożytku publicznego wykluczonej z wykazu ministra. To jest oczywiście w takiej sytuacji, że na przykład organizacja nie jest w stanie do 15 lipca przekazać swojego sprawozdania właściwemu ministrowi. Drugi przypadek dotyczy wydatkowania środków pochodzących z 1% na działalność promocyjną, ale także tworzenia programów komputerowych uniemożliwiających rozpoznanie, o którym wcześniej mówiłem. Stąd też stosowne zmiany w pkt 27.

    W pkt 30 przede wszystkim uwzględniliśmy opinię Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Chodzi o zmiany, które dotyczą zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne. Ta zmiana pozwoli lepiej przekazywać informacje z poszczególnych ministerstw, jeśli chodzi o zaległości zarówno podatkowe, jak i w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne, ministrowi właściwemu ds. zabezpieczenia społecznego.

    Kolejna zmiana dotyczy zrezygnowania z zapisów dotyczących przekazywania przez naczelników urzędów skarbowych środków pochodzących z 1%, mimo że minister pracy złożył do sądu rejestrowego wniosek o wykreślenie informacji o posiadaniu statusu. Zrezygnowaliśmy z tych zapisów zarówno w tym miejscu, jak i w kolejnych artykułach ustawy.

    Analizowaliśmy również proces powoływania i odwoływania członków rady pożytku publicznego zarówno w gminie, w powiecie, jak i w województwie i uznaliśmy, że zapisy przedstawione w komisyjnym projekcie nie do końca odzwierciedlały intencję wnioskodawców. Chodzi o to, aby literalna wykładnia przepisów nie budziła żadnych wątpliwości. Dlatego stworzyliśmy zapis, że podmiot, który zgłosił przedstawiciela do rady działalności pożytku publicznego, ma również prawo do jego odwołania przez złożenie odpowiedniego wniosku. Chodzi o to, żeby to nie budziło żadnych wątpliwości.

    Jak wspomniałem, skreślenie w komisyjnym projekcie art. 3 i art. 4 związane jest z wycofaniem się z zawartej w pkt 30 informacji dotyczącej wstrzymywania przez naczelników urzędów skarbowych przekazywania środków pochodzących z 1% organizacjom pożytku publicznego, wobec których minister pracy złożył do sądu rejestrowego wniosek o wykreślenie statusu organizacji pożytku publicznego. Dlatego art. 3 i art. 4 stały się bezprzedmiotowe.

    Kolejne artykuły, które w wyniku prac nad komisyjnym projektem znalazły się w sprawozdaniu, dotyczą funkcjonowania wojewódzkich, powiatowych i gminnych rad działalności pożytku publicznego. Chodzi o rady, które funkcjonują w obecnej kadencji. Jeśli chodzi o kwestię odwoływania czy powoływania ich w okresie przejściowym, to obowiązują dotychczasowe przepisy. Podobnie jest w przypadku ofert ogłoszonych, a niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy - do nich stosuje się aktualnie obowiązujące przepisy.

    Jeżeli chodzi o wniosek strony samorządowej, to w czasie spotkań i konsultacji, które odbyłem m.in. w Koninie, samorządowcy podkreślali, że w komisyjnym projekcie przewidywano, iż po złożeniu wniosku przez przynajmniej 5 organizacji pozarządowych trzeba powołać gminną lub powiatową radę działalności pożytku publicznego w ciągu 30 dni. Była podnoszona kwestia terminu, dlatego przyjęliśmy podobne rozwiązanie jak w przypadku rad działalności pożytku publicznego na szczeblu wojewódzkim, czyli będzie to okres 60 dni. Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej przewiduje stosowną poprawkę, która będzie ujednolicała te terminy, bo dwa miesiące a 60 dni to prawie to samo, ale nie do końca to samo.

    Jeśli chodzi o powołanie rad działalności pożytku publicznego przez samorządy, chcielibyśmy ujednolicić tok powoływania tych rad.

    W czasie prac wiele kontrowersji budziła poprawka 18., w której przewiduje się, iż umowy dotyczące zadań publicznych oraz sprawozdania z ich realizacji podlegają udostępnieniu na zasadach określonych w ustawie, czyli krótko mówiąc, będzie to np. umieszczanie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej. Tutaj stwarzamy też odstępstwa od ustawy o dostępie do informacji publicznej, bo te informacje również mogłyby być przedstawiane na stronie internetowej właściwej organizacji oraz na wniosek obywatela, według zasad przewidzianych w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Podkreślam, że zgłaszano wiele wątpliwości co do ewentualnego niebezpieczeństwa ujawniania danych osobowych, zwłaszcza jeśli chodzi o realizowanie zadań publicznych przez realizatora, operatora projektu, który w wyniku postępowania konkursowego będzie mógł realizować te zadania. Dlatego myślę, że jeszcze przed przystąpieniem do trzeciego czytania potrzebna jest stosowna refleksja na ten temat.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny wnoszę o przyjęcie sprawozdania komisji zawartego w druku nr 3537. Dziękuję. (Oklaski)