4 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Skarbu Państwa o senackim projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy (druki nr 3195 i 3483).

Poseł Sprawozdawca Magdalena Kochan:

    Bardzo dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pierwsze czytanie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy odbyło się w Sejmie 19 marca 2015 r. Po pierwszym czytaniu projekt ustawy został skierowany do dwóch komisji: Komisji Skarbu Państwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. 14 maja połączone komisje powołały podkomisję nadzwyczajną, która na dwóch posiedzeniach, 14 maja i 9 czerwca, przedyskutowała projekt i 10 czerwca br. sprawozdała wyniki swoich prac połączonym komisjom. Sprawozdanie podkomisji zostało przyjęte bez głosów przeciwnych, przy 8 głosach wstrzymujących się.

    Czego dotyczy projekt ustawy? To projekt, który tak naprawdę usuwa niedobre skutki działania dekretu Bieruta. Warszawa, miasto bardzo zniszczone - właściwie w historii Europy chyba nie było drugiego tak zniszczonego miasta jak Warszawa - oczywiście wymagała odbudowy. Potrzebne były też odpowiednie dekrety. Ten był przygotowany przez znakomitych prawników, jeszcze przedwojennych. Nie chodziło o pozbawienie właścicieli ich nieruchomości, ale chodziło o umożliwienie władzom miasta odbudowy naszej stolicy. Niektóre z tych rozwiązań były zmieniane w innym stanie prawnym, w innym ustroju, który obowiązywał w Polsce przez ponad 40 lat. Dzisiaj one wyraźnie przeszkadzają w rozwoju miasta. I nie mówię o rozwoju samego miasta, a mówią o rozwoju, który służy wygodzie i dobrobycie mieszkańców Warszawy.

    To jest próba - a właściwie już przedyskutowana propozycja - stworzenia rozwiązań prawnych, które usuwają z codziennego życia takie patologie, jak np. handel roszczeniami. Nie byłoby w tym nic dziwnego - swoją własnością i roszczeniami do niej wolno handlować, wolno je sprzedawać, kupować - gdyby nie fakt, że często właściciele nieruchomości byli informowani przez wielkie, potężne korporacje prawnicze, że dochodzenie swoich roszczeń w dzisiejszym stanie prawnym jest bardzo trudne, bardzo kosztowne i lepiej pozbyć się tego kłopotu, sprzedając kancelarii swoje prawo do własności, bo tam będą wiedzieli, co z tym zrobić. W tym też nie byłoby nic dziwnego, gdyby nie fakt, że stan prawny obowiązujący do dzisiaj nie przewiduje konieczności zawierania tego rodzaju umów w formie aktu notarialnego. W związku z tym miasto, nawet wtedy, kiedy chciało budować, usprawniać coś na tym terenie czy też sprzedawać, remontować samą nieruchomość, często nie wiedziało, do którego właściciela ma się zgłosić, a kolejne roszczenia były coraz większe.

    W związku z powyższym w tym projekcie ustawy zaproponowaliśmy takie rozwiązanie: prawo pierwokupu dotyczy roszczenia, którego nabycie zostało potwierdzone w akcie notarialnym. Jeśli to roszczenie opiewa na 50 tys., to m.st. Warszawa wypłaci właścicielowi 50 tys., a jeśli na 100 - to 100. Zatem kończymy tego rodzaju spekulacje i usuwamy patologie z tym związane. Miasto stołeczne Warszawa ma prawo pierwokupu od właściciela gruntu, który uznaje za potrzebny dla rozwoju miasta.

    Druga patologią, z którą na co dzień mieliśmy do czynienia, była sprawa przedstawicielstw prawnych, tzw. kuratorów. Oni często reprezentowali osoby, które, gdyby dobrze popatrzyć w metryki urodzenia, miałyby dzisiaj np. 130 lat - tyle kończyłby rekordzista. Usuwamy tę patologię, zapisując w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym taki oto przepis, cytuję dokładnie: Nie ustanawia się kuratora dla ochrony praw osoby, jeżeli istnieją przesłanki uznania jej za zmarłą. Muszę powiedzieć, że w trakcie prac podkomisji prawnicy uznawali, że jest to przepis niepotrzebnie przytaczany w tym projekcie ustawy, ponieważ dziś obowiązujące prawo praktycznie wyklucza tego rodzaju proceder. Ale prawo prawem, a jak przychodzi do stosowania go w życiu, to pospolitość skrzeczy. W związku z tym posłowie połączonych komisji: skarbu i samorządu terytorialnego uznali za właściwe przytoczenie tego przepisu w projekcie ustawy, o którym dzisiaj mówimy.

    Kolejnym przepisem, który wprowadzamy do ustawy o gospodarce nieruchomościami, jest art. 214b, w którym jest mowa o tym, że roszczenia, w przypadku których od lat 40., 50. nie ma kontynuacji, tracą swoją moc. Mówiąc krótko: jeżeli właściciel zgłosił chęć powrotu do własności w latach 40. i 50. i od tamtego czasu nic się nie działo z jego wnioskiem, to po ogłoszeniu przez m.st. Warszawę, że wobec danej nieruchomości są jakieś plany, zamiary, jeśli w ciągu pół roku po ukazaniu się tego ogłoszenia nie znajdzie się właściciel, taka nieruchomość zostaje skomunalizowana. To rozwiązanie ważne dla wielu mieszkańców kamienic, w przypadku których od lat 40. i 50. nie wiadomo, czyją są własnością. Miasto nie może w nie inwestować, bo to nie jest jego własność, a mieszkańcy nie mogą ich kupić, bo nie ma od kogo. W związku z tym nieruchomości niszczeją. To jest wielki problem w przypadku wielu obiektów, np. na Pradze. A więc po zamieszczeniu - we właściwy sposób - ogłoszenia, że poszukuje się właściciela, przez m.st. Warszawę, jeśli w ciągu pół roku nie zgłosi się nikt z roszczeniami, taka nieruchomość zostaje skomunalizowana.

    Najwięcej kontrowersji budził art. 214a dodawany do ustawy o gospodarce nieruchomościami, w którym jest mowa o tym, że w określonych przypadkach można odmówić ustanowienia prawa użytkowania wieczystego na rzecz poprzedniego właściciela gruntu. Te określone przypadki, wymienione enumeratywnie w projekcie ustawy, dotyczą, najogólniej mówiąc, interesu publicznego. Wszyscy znamy takie sytuacje, kiedy plac zabaw z dnia na dzień przestaje istnieć, bo znalazł się właściciel, który ani myśli utrzymywać plac zabaw. W takiej sytuacji są teatry, szkoły, przedszkola, przychodnie, uczelnie wyższe. Roszczeń w odniesieniu do takich nieruchomości, do działek i budynków, w przypadku m.st. Warszawy jest ok. 2 tys. Uznaliśmy, że takie przypadki, biorąc pod uwagę interes publiczny jako ważniejszy - tu także posłowie podzielili zdanie senatorów - niż interes poszczególnych właścicieli, mogą być powodem odmowy oddania, zwrotu lub też wypłaty odszkodowania na mocy procedowanych dzisiaj przepisów. Ale nie odmawiamy prawa do dochodzenia tych roszczeń na drodze powództwa cywilnego.

    Najogólniej rzecz biorąc, ta ustawa tylko w częściowy sposób reguluje i rozwiązuje skutki działań wojennych i prawodawstwa powojennego dla miasta stołecznego Warszawy. Zdajemy sobie sprawę z tego, jak ważne jest to dla rozwoju miasta i jego mieszkańców, dla ich wygody, dla możliwości inwestowania i rozwoju naszej stolicy, którą przecież wszyscy na pewno cenimy. Uważamy, że jej rozwój jest także naszą dumą, tych, którzy mieszkają na zachodnim Pomorzu i na Podlasiu. To nie jest rozwiązanie wszystkich problemów, ale mówimy, że to jest pierwszy krok, który wydaje się skutecznie podjęty wobec przeciwdziałania różnego rodzaju konsekwencjom, niedobrym konsekwencjom prawnym, z którymi boryka się stolica.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reasumując, połączone komisje: Komisja Skarbu Państwa i Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, przyjęły projekt ustawy zawarty w druku nr 3483 stosunkiem głosów: 16 za, 0 wstrzymujących się, 8 wstrzymujących się. Ten projekt przedkładamy Wysokiej Izbie do uchwalenia. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    Wicemarszałek Marek Kuchciński:

    16 za, 0 przeciw.

    Poseł Sprawozdawca Magdalena Kochan:

    Tak, zero przeciw.