14 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Jagna Marczułajtis-Walczak:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zapadalność na czerniaka, najgroźniejszy z nowotworów skóry, podwaja się w Polsce co 10 lat. To alarmujące tempo. Tymczasem wczesne usunięcie czerniaka daje szansę wyleczenia ponad 90% chorych, dlatego najistotniejsze jest jak najszybsze wykrycie i rozpoznanie tego nowotworu. Z tym większym entuzjazmem należy witać takie inicjatywy jak wczorajszy dzień profilaktyki czerniaka w Sejmie, w którego ramach kolejni chętni mogli skorzystać z możliwości konsultacji dermatologicznej i badania dermatoskopem.

    Niska świadomość ogółu polskiego społeczeństwa w zakresie profilaktyki czerniaka jest jednak w dalszym ciągu nierozwiązanym problemem. Dość wspomnieć, że według badań co trzeci Polak, widząc podejrzane znamię, zignorowałby je, a popularność solariów wśród młodzieży nie maleje. Czy w związku z tym ministerstwo rozważa włączenie badań dermatoskopowych do rządowych programów wtórnej prewencji?

    Drugie pytanie będzie miała pani poseł Niedziela.

14 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Igor Radziewicz-Winnicki:

    Dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Poseł! Bardzo dziękuję za to pytanie. Rzeczywiście czerniak skóry jest jednym z tych nowotworów, z którymi wiąże się bardzo wysoki poziom wrażliwości społecznej, lęku i niepokoju, choć biorąc pod uwagę dane epidemiologiczne, trzeba zaznaczyć, że jest to nowotwór o stosunkowo niskiej zapadalności, a zatem też niskim współczynniku umieralności, co oczywiście nie powoduje, że jest on traktowany jako mało ważny. Jest to nowotwór, który niezwykle często dotyczy młodych ludzi i którego dynamika, jeśli chodzi o przebieg, jest niebywale niepokojąca. Dobre wiadomości są jednak takie, że w związku tym nowotworem prowadzone są zaawansowane badania naukowe w kierunku opracowywania nowoczesnych metod, sposobów leczenia tego nowotworu, w tym przełomowych terapii, które szczęśliwie w Polsce od ponad roku refundujemy.

    Biorąc pod uwagę dane Krajowego Rejestru Nowotworów, należy powiedzieć, że czerniak skóry odpowiada mniej więcej za 1,8% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe mężczyzn i 2,2% zachorowań na nowotwory złośliwe kobiet i jest przyczyną ok. 1,3% zgonów z przyczyn nowotworowych mężczyzn i 1,5% - kobiet. Zachorowania nowe w Polsce dotyczą mniej więcej 1700 kobiet i 1400 mężczyzn rocznie. To są nowe zachorowania na nowotwory i rzeczywiście jest dokładnie tak, jak powiedziała pani poseł, że ryzyko wystąpienia nowotworu wiąże się przede wszystkim z faktem przynależności do rasy białej, szczególnie jest ono większe u osób o jasnej karnacji, zwłaszcza u osób, których dotyczy znaczna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe, stąd wszyscy wiemy, że jest to bardzo istotny problem zdrowia publicznego np. w Australii, gdzie ludność, która wyemigrowała z Europy, jest poddana intensywnym działaniom promieniowania słonecznego.

    Trzeba powiedzieć - i to jest bardzo cenna uwaga pani poseł, za którą dziękuję - że w istocie zachowania zdrowotne czy antyzdrowotne mają tutaj fundamentalne znaczenie, przede wszystkim chodzi o nadmierną ekspozycję na promieniowanie słoneczne, czyli opalanie się, albo korzystanie z solariów, szczególnie dotyczy to osób młodych, co wiąże się z czynnikiem ryzyka. Chodzi zwłaszcza o osoby, które mają dużą liczbę znamion barwnikowych na skórze.

    Nowotwór ten jest nowotworem rzadkim i jest nowotworem o dużej dynamice. Jeśli chodzi więc o działania czy inicjatywy zdrowotne z perspektywy zdrowia publicznego, to działania profilaktyczne dotyczące tego nowotworu mogą koncentrować się w obrębie profilaktyki pierwotnej, czyli edukacji zdrowotnej dotyczącej promowania zasad prozdrowotnego stylu życia, w tym unikania intensywnej ekspozycji na promieniowanie słoneczne, zachęcania ludzi do tego, by nie korzystali z solariów, i zachęcania ich do odpowiedniej ochrony skóry podczas ekspozycji słonecznej, przede wszystkim stosowania filtrów o wysokich parametrach zdolności zatrzymywania promieniowania ultrafioletowego. Z drugiej jednak strony profilaktyka wtórna, o której mówi pani poseł w swoim pytaniu, jest skoncentrowana szczególnie np. na testach przesiewowych. W przypadku tego nowotworu niestety nie ma możliwości jej zastosowania z uwagi na fakt, że on jest, po pierwsze, rzadki, a po drugie, charakteryzuje się krótką dynamiką, czyli trudno jest znaleźć taką przestrzeń, w której interwencja w postaci szybkiego wykrywania wczesnych postaci przy przekrojowym populacyjnym badaniu przyniosłaby wymierny efekt w postaci zmiany historii choroby naturalnej.

    Istotne znaczenie ma to, co powiedziała pani poseł, czyli profilaktyka wtórna, ale nie w rozumieniu badania przesiewowego populacyjnego, tylko tzw. profilaktyki przesiewu oportunistycznego, czyli na takiej zasadzie, że pacjent przychodzi do poradni dermatologicznej czy poradni chirurgicznej i tam analizowany jest jego stan skóry, rozmieszczenie, wielkość i kształt, zmiany morfologiczne znamion barwnikowych, podejmowane są też dalsze decyzje terapeutyczne.

    Warto zatem zauważyć, że w aktualnym rozporządzeniu ministra zdrowia, tzw. rozporządzeniu koszykowym, zakłada się, iż dermatoskop, czyli urządzenie służące do profesjonalnej oceny struktury skóry, jest jednym z elementów wyposażenia podstawowego gabinetów dermatologicznych. To badanie wymaga w zasadzie jedynie kompetencji lekarza, który je wykonuje. Ono jest tanie w tym sensie, że nie zużywa się specjalnie dużo materiałów. I w przypadku zaistnienia konieczności wykonania takiego badania w ramach profilaktyki wtórnej, w ramach tego właśnie przesiewu, który zwiemy tu skriningiem oportunistycznym, ono jest i powinno być wykonywane. Bez wątpienia akcje, o których wspominała pani poseł, takie jak uświadamianie społeczeństwa o takiej konieczności, mówienie o tym czy organizowanie dni albo konferencji w miejscach publicznych, stanowią kluczowe interwencje zdrowotne, mające na celu przede wszystkim zwiększenie świadomości ludzi co do tego, że ich zachowania zdrowotne wpływają na ryzyko wystąpienia czerniaka. A rzeczywiście jest to jeden z tych nowotworów, w przypadku których zachowania zdrowotne odgrywają kluczową rolę: wystarczy unikać ekspozycji słonecznej, nie korzystać z solariów i ryzyko zachorowania na czerniaka w sposób olbrzymi spada. Dziękuję i spodziewam się dalszych pytań.

14 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Dorota Niedziela:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Chciałabym zadać pytanie, którego treść wynika z odpowiedzi pana ministra. Jakie generalnie Ministerstwo Zdrowia ma pomysły na to, żeby rzeczywiście wprowadzić jakiś program - nie mówię o obligatoryjnym programie badań przesiewowych - w zakresie promowania, ewentualnie uświadamiania o tym społeczeństwa, postępowania zapobiegającego temu nowotworowi? Chodzi o prewencję poprzez propagowanie odpowiednich zachowań. Mogłaby się w tym zawrzeć m.in. szeroka dyskusja na ten temat, taka, jaka już przewinęła się przez Europę, dyskusja o używaniu solariów, o związanym z tym niebezpieczeństwie. Nie mówimy tutaj o jakichś specjalnych programach, ale o programach ułożonych w cyklu rocznym, propagujących sprawdzanie wszelkiego rodzaju znamion, które mogą być niebezpieczne. (Dzwonek) To promowanie ma dotyczyć postaw społecznych.

14 punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Igor Radziewicz-Winnicki:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Poseł! Rzeczywiście tak jest. Promujemy jedno z największych aktualnych osiągnięć w zakresie promocji zdrowia czy profilaktyki pierwotnej nowotworów, jakim jest Europejski Kodeks Walki z Rakiem. Jednym z elementów ˝Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych˝, który funkcjonuje na podstawie ustawy z 2005 r., jest działanie ujęte w bloku: Prewencja pierwotna nowotworów, w ramach którego prowadzone są działania edukacyjne kierowane do społeczeństwa w celu popularyzacji postaw prozdrowotnych, czyli właśnie edukacja masowa, o czym mówiła pani poseł. Zapis, który odnosi się już stricte do profilaktyki czerniaka, to zalecenie z Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem, które dosłownie brzmi tak: ˝Unikaj nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Szczególnie chroń dzieci i młodzież. Osoby mające skłonność do oparzeń społecznych powinny przez całe życie stosować środki chroniące przed słońcem˝.

    Warto wspomnieć o niebywale cennej inicjatywie, jaką jest współpraca z młodzieżą. Promocja Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem została połączona z doskonałą tradycją szkół promujących zdrowie. W wielu polskich województwach, szczególnie na Podkarpaciu, odnotowujemy wielkie korzyści ze współpracy zarówno ze szkołami, jak i z kuratorami w zakresie promowania Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. Z kolei w systemie opieki zdrowotnej nieustająco szkoli się lekarzy różnych specjalizacji - nie tylko dermatologów, bo wiadomo, że umiejętność oglądania skóry jest podstawowym elementem dermatologii. Natomiast odnosząc...

    (Poseł Dorota Niedziela: Czy jest program dedykowany konkretnie czerniakowi?)

    Program dedykowany czerniakowi? Promocja dermatoskopii, interwencje kierowane do pracowników służby zdrowia, do lekarzy i pielęgniarek, wskazujące na konieczność promowania dermatoskopii czy oglądania znamion barwnikowych u pacjentów to oczywiście celowane programy, które mają na celu identyfikację osób, w przypadku których, być może, to ryzyko jest większe.

    Chciałbym się jeszcze odnieść, korzystając z 40 sekund, które mi pozostały, do kwestii programu czy propozycji dotyczących ograniczenia dostępności solariów. To rzeczywiście jest niebywale cenna inicjatywa, chroniąca przede wszystkim dzieci i młodzież - z jednej strony ona często uzupełnia braki w świadomości rodziców, a z drugiej strony musi być wyważona w taki sposób, by nie ograniczyć całemu społeczeństwu dostępu do tego czynnika, który wprawdzie jest szkodliwy, ale nie jest jedynym szkodliwym czynnikiem wśród środków, które są dopuszczone do legalnego obrotu, legalne. (Dzwonek) Aktualnie toczy się debata na ten temat. Żywię nadzieję, że projekt regulujący tę kwestię ujrzy światło dzienne i zostanie implementowany do polskiego prawa. Toczy się debata legislacyjna dotycząca tak naprawdę tego, w jaki sposób to zrobić. Dziękuję uprzejmie. Przepraszam za czas.