29 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie ministra spraw wewnętrznych z realizacji w 2014 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (druk nr 3304) wraz ze stanowiskiem Komisji Spraw Wewnętrznych (druk nr 3349).

Poseł Anna Nemś:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komisji Spraw Wewnętrznych mam zaszczyt przedstawić opinię dotyczącą sprawozdania ministra spraw wewnętrznych z realizacji w 2014 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.

    Szanowni Państwo! Sprawozdanie to, jak co roku, zawiera informacje o wydanych zezwoleniach, szczegółowe informacje dotyczące nabytych nieruchomości, bardzo dokładne dane tabelaryczne o ich rodzaju, obszarze i rozmieszczeniu, informacje o zasadach udzielania zezwolenia.

    W sprawozdaniu przedstawiono również problematykę związaną z prowadzeniem rejestrów.

    Obrót nieruchomościami z udziałem cudzoziemców ma charakter reglamentacyjny (wprowadza się ograniczenia o charakterze publicznoprawnym). Przepisy ustawy są dostosowane do wymogów prawa europejskiego. Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wymaga zezwolenia, które wydawane jest przez ministra spraw wewnętrznych, jeżeli sprzeciwu nie wniesie minister obrony narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych minister rolnictwa i rozwoju wsi. Sprzeciw jednego z nich oznacza niemożność wydania decyzji pozytywnej. Minister może oczywiście korzystać z opinii innych organów, ale ich negatywne opinie nie są wiążące, choć oczywiście stanowią ważny element postępowania.

    Zezwolenie wydawane jest w formie decyzji administracyjnej i daje możliwość nabycia konkretnej nieruchomości określonemu podmiotowi. Jest ważne przez dwa lata. Nie można ani przedłużyć okresu jego ważności, ani go zbyć osobie trzeciej. Zezwolenie nie rodzi żadnych dodatkowych praw ani obowiązków, umożliwia cudzoziemcowi nabycie nieruchomości na powszechnie obowiązujących zasadach. Ustawodawca przewidział szereg wyjątków o charakterze podmiotowym i podmiotowo-przedmiotowym, określił przypadki, w których cudzoziemiec zwolniony jest z obowiązku uzyskania zezwolenia. Cudzoziemcy mogą też starać się o wydanie promesy, czyli przyrzeczenia wydania zezwolenia. Promesa ważna jest rok i w tym czasie nie można odmówić wydania zezwolenia, chyba że stan faktyczny uległ zmianie.

    Ustawa w aktualnym brzmieniu ustala obiektywne, przejrzyste, stabilne kryteria wydawania zezwoleń. W latach 1991-2014 zostało rozpatrzonych 195 skarg, przy czym wydano w tym okresie prawie 40 tys. decyzji. Oznacza to, że tylko 0,49% decyzji zostało zaskarżonych. Wskazuje to na prawidłowość działań ministra w zakresie wydawania zezwoleń na nabywanie nieruchomości.

    Pan minister mówił już o liczbach. W roku 2014 wydano 725 rozstrzygnięć, w tym 273 zezwoleń na nabycie nieruchomości gruntowych. Najwięcej zezwoleń na nabycie nieruchomości gruntowych wydano w Wielkopolsce i w województwach lubuskim oraz warmińsko-mazurskim. Najczęściej występującym kapitałem był kapitał ukraiński, niemiecki, holenderski, francuski i białoruski.

    Szanowni Państwo! Żeby nie powtarzać tych informacji: sprawozdanie - tak jest w każdym roku - zawiera zarówno część teoretyczną, jak i tabelaryczną. Część tabelaryczna zawiera bardzo dokładne analizy we wszystkich kategoriach w odniesieniu do poszczególnych województw, podmiotów i wielkości. Każdy, kto chce uzyskać informacje, znajdzie je tam, gdyż są one bardzo przejrzyście przekazane.

    W myśl art. 6 ust. 1 ustawy nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wbrew przepisom ustawy jest nieważne. Jest to sankcja bezwzględnej nieważności czynności prawnej. Oznacza to, że czynność sprzeczna z prawem jest nieważna od samego początku, tj. od chwili jej dokonania. Orzeczenie sądu tylko ten fakt potwierdza.

    Źródłem informacji o nabytych przez cudzoziemców nieruchomościach są akty notarialne. Wszyscy wiemy, że notariusze w ciągu 7 dni mają obowiązek przekazania do MSW wypisu z aktu notarialnego. Od lat mówimy, że niestety wypełnianie tego obowiązku pozostawia wiele do życzenia. Notariusze często nie wywiązują się z tego obowiązku. W 2010 r. odnotowano ponad 170 takich rażących zaniedbań, w 2014 r. było ich ok. 450. Problem ten jest niepokojący. Bardzo nas cieszy, iż w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych opracowano projekt ustawy o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców oraz niektórych innych ustaw, który zakłada nakładanie kar na notariuszy za uchybienia. Obecnie ten projekt jest na etapie uzgodnień międzyresortowych.

    Szanowni Państwo! Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i związana z tym swoboda nabywania nieruchomości przez obywateli i przedsiębiorców EOG powoduje rozszerzenie kręgu podmiotów zwolnionych z obowiązku uzyskania zezwolenia ministra spraw wewnętrznych. Prowadzenie przez ministra spraw wewnętrznych rejestrów stanowi bardzo istotny instrument prawny umożliwiający monitorowanie obrotu nieruchomościami z udziałem cudzoziemców, pokazuje skalę nabywania nieruchomości i tendencje. Począwszy od 2004 r., do końca 2014 r. minister stwierdził 664 naruszenia przepisów prawa. Polska postrzegana jest jako stabilne, atrakcyjne miejsce inwestycji gospodarczych. Z analizy składanych wniosków wynika, że to głównie polscy emigranci i ich najbliższe rodziny interesują się nabyciem nieruchomości, w dalszej kolejności cudzoziemcy pozostający w związkach małżeńskich z obywatelami polskimi oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność w Polsce. Raz jeszcze pragnę zaznaczyć, że prowadzone przez ministra spraw wewnętrznych rejestry to potężny instrument kontroli oraz baza danych. Obrót nieruchomościami w Polsce z udziałem cudzoziemców nie stwarza z jednej strony w chwili obecnej zagrożenia dla interesów narodowych, z drugiej zaś nie stanowi bariery dla inwestycji gospodarczych.

    Pragnę też poinformować Wysoką Izbę, iż została utworzona podkomisja do spraw związanych z nabywaniem nieruchomości. Rozpoczęła ona prace, w dniu dzisiejszym wyznaczono jej trzecie posiedzenie. Podkomisja ta będzie zajmować się sprawami związanymi z kończącym się okresem ochronnym dotyczącym zakupu nieruchomości rolnych. Zakończy się on w przyszłym roku, 1 maja, zgodnie z ustaleniami zawartymi w traktacie akcesyjnym. A więc ta podkomisja rozpoczęła działalność i można włączyć się w jej prace.

    Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Komisja zwraca się do Wysokiej Izby, aby sprawozdanie ministra spraw wewnętrznych z realizacji w 2014 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców przyjąć. Dziękuję bardzo. (Oklaski)