26 punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o komisyjnym projekcie uchwały w 70. rocznicę Tragedii Górnośląskiej 1945 roku (druki nr 3327 i 3372).

Poseł Ryszard Galla:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest to dla mnie szczególny moment, bo pracujemy dziś w polskim Sejmie nad projektem uchwały w sprawie oddania hołdu ofiarom Tragedii Górnośląskiej z 1945 r.

    Przez długie lata powojenne mieszkańcy Górnego Śląska nie mogli doczekać się sprawiedliwości. Tematyka tragedii górnośląskiej, czyli tego wszystkiego, co się w 1945 r., w tych pierwszych dniach wyzwalania Górnego Śląska działo, była tematem tabu. W czasach PRL-u czyny te nie mogły być podejmowane w dyskursie politycznym. Dopiero po 1989 r., w III Rzeczypospolitej te tak trudne tematy zostały podjęte przez historyków i prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej. Ale nie tylko, bo przecież także historycy naszych uczelni, Uniwersytetu Opolskiego, Uniwersytetu Śląskiego, doprowadzili do tego, że coraz to częściej o problematyce tragedii górnośląskiej można było mówić.

    Ja posłużę się tutaj przykładem Łambinowic, tematu, który był wspominany przez moich przedmówców. Gdy byłem wicemarszałkiem województwa opolskiego, to w 2002 r. wspólnie z przedstawicielami różnych środowisk doprowadziliśmy do tego, że otworzyliśmy symboliczny cmentarz w Łambinowicach, cmentarz obozu powojennego w Łambinowicach. Rzecz, która przyszła nam z wielkim trudem, ale doprowadziliśmy do tego, że do dziś przychodzą tam byli mieszkańcy Górnego Śląska po to, aby oddać cześć tym wszystkim, którzy tam zginęli.

    Nadal żyje wiele ofiar przemocy, które nie doczekały się aktu sprawiedliwości i uznania swojej krzywdy. Dlatego też jako posłowie Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych podjęliśmy wiele inicjatyw mających na celu uczczenie 70. rocznicy tragedii górnośląskiej. To właśnie na poprzednim posiedzeniu Sejmu, 22 kwietnia odbyła się konferencja na temat tragedii górnośląskiej, na której to konferencji naukowcy przybliżyli tę problematykę. Muszę powiedzieć, że rzadko widziałem takie zainteresowanie wśród uczestników, posłów, ale także osób, które specjalnie przyjechały na tę konferencję. Przyjechały dwa autokary pełne osób, które od pierwszej minuty do ostatniej chwili uczestniczyły w konferencji. Konferencja ta została poprzedzona otwarciem wystawy przygotowanej w związku z deportacjami 1945 r. Mogę powiedzieć, że zainteresowanie tą wystawą też było bardzo duże. Była ona u nas, tutaj, w Sejmie przez tydzień i można było zobaczyć, jak ludzie starsi i młodzi zatrzymywali się i wczytywali się w jej treści.

    Ostatni element, ostatnia inicjatywa, którą podjęliśmy jako komisja mniejszości, to dzisiejsza debata nad projektem uchwały o uczczeniu ofiar tej tragedii. Chciałbym bardzo serdecznie wszystkim posłom, którzy deklarują chęć głosowania za tą uchwałą, podziękować w imieniu mieszkańców Górnego Śląska, bo myślę, że wielu mieszkańców wyczekuje na ten moment, kiedy właśnie tu, w polskim parlamencie, w Warszawie taka inicjatywa się ziści.

    Chciałbym także na zakończenie poinformować, że sejmiki województwa śląskiego i województwa opolskiego podjęły podobne uchwały. Te uchwały zostały podjęte i w tym roku, i w tamtym roku. Myślę, że uchwała podjęta przez polski parlament będzie dopełnieniem uczczenia tego trudnego okresu, jaki przeżyli mieszkańcy Górnego Śląska w 1945 r. Dziękuję bardzo. (Oklaski)