4 punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnej informacji prawnej oraz edukacji prawnej społeczeństwa (druk nr 3338).

Poseł Michał Kabaciński:

    Pani Marszałkini! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Praktycznie już wszystko było powiedziane, jeżeli chodzi o krytyczne uwagi do tego projektu. Chciałbym poruszyć dwie kwestie. Otóż co do zasady projekt jest słuszny i jako koło będziemy chcieli, żeby był skierowany do prac w odpowiedniej komisji, jednak chcielibyśmy zwrócić uwagę na dwie kwestie.

    Pierwsza kwestia dotyczy tego, że nieodpłatna pomoc prawna nie może być świadczona w zakresie prawa podatkowego i w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej w przypadku osoby, która mogłaby takiej pomocy potrzebować. Zdaję sobie sprawę z tego, że ta pomoc ma być skierowana do najuboższych, do tych osób, które faktycznie nie są w stanie same sobie zapewnić takiej usługi u kompetentnego prawnika. Natomiast chciałbym też zwrócić uwagę, że osoby prowadzące działalność gospodarczą to nie są osoby majętne. Są przecież osoby, które prowadzą małą, drobną działalność gospodarczą, i niekiedy również potrzebują wsparcia prawnika, a nie zawsze ich stać na uzyskanie takiej usługi. Jeśli w ustawie określamy, że w zakresie prawa podatkowego nie można tego robić, to moim zdaniem trochę zamykamy drogę właśnie temu małemu czy średniemu biznesowi, takim dwu- czy trzyosobowym firmom, które niekiedy będą potrzebowały takiego wsparcia. Tutaj z naszej strony jest taka uwaga, czy nie należałoby rozważyć, aby jednak ten zakres z tego wyłączyć i spróbować pokusić się o zapewnienie takiego dostępu również małym i średnim przedsiębiorstwom. Można to określić osobowo, można określić jakiś obrót roczny, ale na pewno nie jest tak, że osoby, które prowadzą działalność gospodarczą, zawsze są w stanie zapewnić sobie taką pomoc.

    Druga uwaga. Chyba każdy z nas, jeśli prowadzi swoje biuro poselskie, widzi na każdym swoim dyżurze, ile osób przychodzi po pomoc prawną. O ile się nie mylę, jeśli tak nie jest, to oczywiście wycofuję te słowa, z tego co jest mi wiadomo biuro poselskie nie może zatrudnić prawnika, który będzie nieodpłatnie świadczył usługi. Chciałbym również, żeby przy okazji tej ustawy pokusić się o zmianę regulacji, tak aby biura poselskie również mogły pełnić taką funkcję, żebyśmy mogli w ramach tego budżetu zatrudniać prawnika, który byłby w ramach tego dyżuru również dostępny dla obywateli. To jest jednak 460 dodatkowych punktów i na pewno obywatele, którzy co do zasady przychodzą do biura poselskiego właśnie po taką pomoc prawną, mogliby ją uzyskać. Przy okazji tych prac w komisji, bo liczę na to, że ten projekt trafi do komisji, chcielibyśmy jako koło szczególnie w tych dwóch obszarach spróbować dyskutować nad zmianami w zakresie samej ustawy, a w kwestiach sejmowych w grę wchodzą odrębne akty prawne. Tak jak mówię, mamy możliwość wykorzystania 460 biur poselskich. Szczególnie mówię o tych głównych biurach, nie mówię o filiach. Możemy śmiało w ramach tego budżetu, jaki posiadają biura poselskie, również świadczyć taką pomoc. To jest rzecz, która na pewno spotkałaby się z pozytywną reakcją obywateli, bo jednak idą oni do biura poselskiego i zazwyczaj chcą pomocy prawnej, bo 90% interwencji dotyczy właśnie tej kwestii, a nie każdy poseł ma wykształcenie prawnicze i nie każdy poseł jest w stanie takiej osobie pomóc. Pierwsza kwestia dotyczy więc prawa podatkowego. Czy nie należałoby jednak zmienić zakresu usług, żeby pomoc była dostępna dla tych małych, dwu- czy trzyosobowych przedsiębiorców, czy też zależała od określonego dochodu i obrotu rocznego? Druga kwestia dotyczy wykorzystania biur poselskich.

    Reszta zagadnień, o których mowa w szczególności w opinii Naczelnej Rady Adwokackiej, jest przeze mnie traktowana bardziej jako próba obrony własnego środowiska i niedopuszczenia nowych osób. Sam mam mieszane uczucia, jeśli chodzi o to, czy osoby bez doświadczenia zawodowego mogą świadczyć usługi. Było to już podnoszone w pytaniach do pana ministra i podczas wystąpień klubowych. Jaka będzie kontrola nad tymi osobami i czy jesteśmy w stanie zapewnić jakość? Pamiętajmy o tym, że często sprawy tych ludzi, którzy przychodzą, są naprawdę beznadziejne, mówiąc bardzo kolokwialnym językiem. Niekiedy jest już dawno po jakichś terminach, są to bardzo skomplikowane sprawy. Czy osoba bez doświadczenia zawodowego i bez aplikacji będzie sobie w stanie poradzić z tym szybko i skutecznie i czy faktycznie będzie mogła pomóc tej osobie?

    Koło Poselskie Ruch Palikota będzie za dalszymi pracami nad tym projektem. Liczymy również, że ten projekt będzie szybko procedowany, bo niezależnie od tego, że wymaga paru poprawek, trzeba go szybko wprowadzić, zanim skończy się kadencja. Dziękuję bardzo. (Oklaski)