Poseł Roman Kaczor:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Moje dzisiejsze oświadczenie dotyczy sytuacji sybiraków, którzy zabiegają o odszkodowania finansowe za okres deportacji oraz przyznanie rent inwalidy wojennego.

    Ponieważ temat ten był poruszony przez Komisję Polityki Społecznej i Rodziny w 2014 r., nie przynosząc konkretnych efektów, uważam, że należałoby jeszcze raz nad nim się pochylić i przeanalizować wszystkie przesłanki oraz argumenty przytaczane zarówno przez sybiraków, jak i przez ministerstwo pracy. Przedstawiany wówczas na posiedzeniu komisji projekt ustawy zakładał przyznanie rent inwalidy wojennego oraz odszkodowań sybirakom przymusowo wywiezionym i deportowanym w latach 1939-1956 do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

    W chwili obecnej w Polsce żyje przeszło 33 tys. sybiraków posiadających między innymi uprawnienia do dodatku pielęgnacyjnego, ryczałtu energetycznego czy zniżek komunikacyjnych. To jednak w ocenie sybiraków i w mojej jest niewiele. Przyznawana przez państwo polskie pomoc jest niewspółmierna w stosunku do poczucia niewyobrażalnej krzywdy, upokorzenia, często utraty zdrowia, a co gorsza najbliższych. Musimy wszak pamiętać, że Polacy wagonami wysyłani byli tam, gdzie panowały najtrudniejsze warunki. Masowo umierali z głodu, chorób, wycieńczenia, a także nieludzkiej pracy. Setki członków rodzin oficerów polskiego wojska oraz Polaków latami walczyło o przetrwanie na nieludzkiej ziemi.

    Dziś, po wielu latach od tragicznych wydarzeń, wciąż w pamięci sybiraków żywe są obrazy traumy tamtych lat. Sybiracy, w tym ci z koła terenowego w Oławie, doskonale pamiętają czasy deportacji. Jednogłośnie stwierdzają, że były to ważne i tragiczne doświadczenia dziejowe naszej ojczyzny, o których nie można zapomnieć. Wielu z nich straciło w jednej chwili nie tylko dom, dzieciństwo, ale również, jak w swojej książce napisała sybiraczka z powiatu oławskiego pani Łucja Michalik: umiłowaną ziemię rodzinną i ojczyznę.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Represje sowieckie w latach 1939-1941 dotknęły ponad 500 tys. obywateli polskich, z czego 320 tys. zostało przymusowo wywiezionych z kraju. Po latach części z nich udało się powrócić do ojczyzny. Dziś ludzie ci, niestety, nierzadko żyją na skraju biedy i nędzy. Otrzymywane od państwa polskiego wsparcie oraz świadczenia nie wystarczają na podstawowe potrzeby, opłaty czy leki.

    Mając zatem na uwadze historię oraz losy sybiraków, wnoszę, aby ministerstwo ponownie rozpatrzyło sprawę odszkodowań za okres deportacji oraz przyznania rent inwalidy wojennego. Jestem głęboko przekonany, iż przez wzgląd na szacunek dla sybiraków oraz historię sybiraków sprawa przyznania im świadczeń powinna zostać raz jeszcze dokładnie rozważona. Dziękuję bardzo.